Pomimo postępu farmakoterapii, miażdżycowe zwężenie tętnicy szyjnej stanowi nadal, obok migotania przedsionków, jedną z podstawowych przyczyn udaru niedokrwiennego mózgu. Według aktualnych wytycznych leczenie endowaskularne z zastosowaniem stentów (CAS, carotid artery stenting) stanowi mniej inwazyjną alternatywę do leczenia chirurgicznego w rewaskularyzacji ZTS w pierwotnej i wtórnej prewencji udaru mózgu. Protruzja blaszki miażdżycowej do światła naczynia przez rusztowanie konwencjonalnych stentów szyjnych, systematycznie potwierdzona obrazowaniem wewnątrznaczyniowym, stanowi podstawowy mechanizm pozabiegowych udarów mózgu w CAS (40–80% — głównie niewielkich — udarów mózgu w CAS z implantacją konwencjonalnych stentów szyjnych to udary pozabiegowe). Dlatego opracowano i wdrożono do rutynowego stosowania w praktyce klinicznej dwuwarstwowe stenty szyjne, posiadające drobnokomórkową siateczkę, umieszczoną na zewnątrz albo do wewnątrz metalowego rusztowania stentu. Siateczka (nitynolowa albo z włókien syntetycznych jak PET albo PTFE) znacząco redukuje ryzyko przedostawania się fragmentów blaszki miażdżycowej do światła naczynia nie tylko w trakcie implantacji i doprężania stentu, lecz także — co ważne — zapobiega embolizacji w okresie pozabiegowym. Opublikowano ostatnio kilka średniej wielkości badań, które oceniły stent siateczkowy CGuard EPS oraz dwuwarstwowy stent metalowy RoadSaver/Casper w aspekcie klinicznych punktów końcowych. Wyniki, w grupie obejmującej łącznie ponad 550 chorych (objawowych i bezobjawowych), wykazały całkowity odsetek powikłań 30-dniowych na poziomie zaled44 Kardiologia Inwazyjna nr 4 (12), ROK 2017 wie ok. 1% oraz niemal całkowitą eliminację niekorzystnych zdarzeń klinicznych po zabiegu CAS. Ponadto wieloośrodkowa ocena stentu CGuard EPS obejmująca rutynowe, przewidziane protokołem, sekwencyjne obrazowanie mózgu w dyfuzyjnym rezonansie magnetycznym wykazała jedynie minimalną, nieistotną klinicznie, embolizację śródzabiegową i eliminację zatorowości pozabiegowej. Wyniki powyższych badań oraz istotny w ostatniej dekadzie postęp w zakresie urządzeń do czasowej ochrony mózgu przed zatorowością w trakcie CAS wpływają istotnie na rolę endowaskularnej rewaskularyzacji tętnic szyjnych we współczesnej prewencji udaru mózgu. Kluczowe cele dalszych badań to opracowanie i walidacja efektywnych algorytmów pozwalających (podobnie do skal ryzyka udaru stosowanych w migotaniu przedsionków) na identyfikację chorych z bezobjawowym zwężeniem tętnicy szyjnej zagrożonych udarem mózgu pomimo „pełnej” farmakoterapii, a także przeprowadzenie — w dużych populacjach chorych — badań stentów siateczkowych obejmujących zarówno długoterminowe obrazowanie w USG, jak i długotrwale wyniki kliniczne.