Zalecenia dietetyczne w nieswoistych chorobach zapalnych jelit — przegląd najnowszych badań
Streszczenie
Wrzodziejące zapalenie jelita grubego (UC), choroba Leśniowskiego-Crohna (CD) oraz zapalenie niezdefiniowane (IC) zaliczane są do nieswoistych chorób zapalnych jelit (IBD), które wywołują podobne objawy i prowadzą do zaburzeń trawienia i stanów zapalnych w układzie pokarmowym oraz poza nim. Przyczyna zapadalności na te schorzenia nie jest do końca poznana a ryzyko ich wystąpienia powiązano z niewłaściwą dietą, uwarunkowaniami genetycznymi, nieprawidłową odpowiedzią immunologiczną oraz zmianami dysbiotycznymi jelita. Dieta odgrywa główną rolę w homeostazie mikrobioty jelitowej, wpływając na skład i funkcjonowanie mikroorganizmów jelitowych, barierę jelitową, odporność gospodarza i fizjologię jelit poprzez regulację uwalniania hormonów jelitowych. Obecnie opracowano kilka terapii żywieniowych, które korygują dysbiozę i zmniejszają zapalenie jelit. W tym przeglądzie przedstawiamy najnowsze spostrzeżenia dotyczące strategii żywieniowych: lowFODMAP, SCD (specific carbohydrate diet), CDED (Crohn's Disease Exclusion Diet), CD-TREAT (Crohn’s disease treatment with eating), dieta śródziemnomorska oraz dieta z wykluczeniem produktów wysokoprzetworzonych, które mają potwierdzone działanie łagodzące i wspomagające leczenie objętego stanem zapalnym jelita. Niniejsza praca ma na celu przedstawienie badaczom i pacjentom aktualnego spojrzenia na terapie żywieniowe mogące znaleźć zastosowanie podczas aktywnego stanu choroby oraz w okresie remisji.
Słowa kluczowe: choroba Leśniowskiego-Crohnawrzodziejące zapalenie jelitaniezdefiniowane zapalenie jelitalowFODMAPSCDdieta śródziemnomorska
Referencje
- Schmitt H, Neurath MF, Atreya R. Role of the IL23/IL17 Pathway in Crohn's Disease. Front Immunol. 2021; 12: 622934.
- Starz E, Wzorek K, Folwarski M, et al. The Modification of the Gut Microbiota via Selected Specific Diets in Patients with Crohn's Disease. Nutrients. 2021; 13(7).
- Rizzello F, Spisni E, Giovanardi E, et al. Implications of the Westernized Diet in the Onset and Progression of IBD. Nutrients. 2019; 11(5).
- Yu YR, Rodriguez JR. Clinical presentation of Crohn's, ulcerative colitis, and indeterminate colitis: Symptoms, extraintestinal manifestations, and disease phenotypes. Semin Pediatr Surg. 2017; 26(6): 349–355.
- Zagórowicz E, Walkiewicz D, Kucha P, et al. Nationwide data on epidemiology of inflammatory bowel disease in Poland between 2009 and 2020. Pol Arch Intern Med. 2022; 132(5).
- Petagna L, Antonelli A, Ganini C, et al. Pathophysiology of Crohn's disease inflammation and recurrence. Biol Direct. 2020; 15(1): 23.
- Gao J, Zhao X, Hu S, et al. Gut microbial DL-endopeptidase alleviates Crohn's disease via the NOD2 pathway. Cell Host Microbe. 2022; 30(10): 1435–1449.e9.
- Caparrós E, Wiest R, Scharl M, et al. Dysbiotic microbiota interactions in Crohn's disease. Gut Microbes. 2021; 13(1): 1949096.
- Zhang Z, Taylor L, Shommu N, et al. A diversified dietary pattern is associated with a balanced gut microbial composition of faecalibacterium and escherichia/shigella in patients with crohn's disease in remission. J Crohns Colitis. 2020; 14(11): 1547–1557.
- Radziszewska M, Smarkusz-Zarzecka J, Ostrowska L, et al. Nutrition and supplementation in ulcerative colitis. Nutrients. 2022; 14(12).
- Keshteli AH, Madsen KL, Dieleman LA. Diet in the pathogenesis and management of ulcerative colitis; a review of randomized controlled dietary interventions. Nutrients. 2019; 11(7).
- Segal JP, LeBlanc JF, Hart AL. Ulcerative colitis: an update. Clin Med (Lond). 2021; 21(2): 135–139.
- Eder P, Łodyga M, Łykowska-Szuber L, et al. Wytyczne grupy roboczej Konsultanta Krajowego w dziedzinie Gastroenterologii i PTG-E dotyczące wrzodziejącego zapalenia jelita grubego. Prz Gastroenterol. 2013; 8(1): 1–20.
- Satsangi J, Silverberg MS, Vermeire S, et al. The Montreal classification of inflammatory bowel disease: controversies, consensus, and implications. Gut. 2006; 55(6): 749–753.
- Carvalho RS, Abadom V, Dilworth HP, et al. Indeterminate colitis: a significant subgroup of pediatric IBD. Inflamm Bowel Dis. 2006; 12(4): 258–262.
- Meucci G, Bortoli A, Riccioli FA, et al. Frequency and clinical evolution of indeterminate colitis: a retrospective multi-centre study in northern Italy. GSMII (Gruppo di Studio per le Malattie Infiammatorie Intestinali). Eur J Gastroenterol Hepatol. 1999; 11(8): 909–913.
- Bellini M, Tonarelli S, Nagy AG, et al. Low FODMAP Diet: Evidence, Doubts, and Hopes. Nutrients. 2020; 12(1).
- Prince AC, Myers CE, Joyce T, et al. Fermentable Carbohydrate Restriction (Low FODMAP Diet) in Clinical Practice Improves Functional Gastrointestinal Symptoms in Patients with Inflammatory Bowel Disease. Inflamm Bowel Dis. 2016; 22(5): 1129–1136.
- Halmos EP, Christophersen CT, Bird AR, et al. Consistent prebiotic effect on gut Microbiota With Altered FODMAP Intake in Patients with Crohn's Disease: A Randomised, Controlled Cross-Over Trial of Well-Defined Diets. Clin Transl Gastroenterol. 2016; 7(4): e164.
- Svolos V, Hansen R, Nichols B, et al. Treatment of Active Crohn's Disease With an Ordinary Food-based Diet That Replicates Exclusive Enteral Nutrition. Gastroenterology. 2019; 156(5): 1354–1367.e6.
- Gerasimidis K, Bertz M, Hanske L, et al. Decline in presumptively protective gut bacterial species and metabolites are paradoxically associated with disease improvement in pediatric Crohn's disease during enteral nutrition. Inflamm Bowel Dis. 2014; 20(5): 861–871.
- Kamińska I, Pawłocik W, Pawlak W, et al. Dietary Therapies in Pediatric Crohn’s Disease. Journal of Education, Health and Sport. 2023; 21(1): 47–53.
- Verburgt CM, Ghiboub M, Benninga MA, et al. Nutritional Therapy Strategies in Pediatric Crohn's Disease. Nutrients. 2021; 13(1).
- Ghiboub M, Penny S, Verburgt CM, et al. Metabolome Changes With Diet-Induced Remission in Pediatric Crohn's Disease. Gastroenterology. 2022; 163(4): 922–936.e15.
- Cucinotta U, Romano C, Dipasquale V. Diet and Nutrition in Pediatric Inflammatory Bowel Diseases. Nutrients. 2021; 13(2).
- Cusimano FA, Damas OM. Diet as a treatment for inflammatory bowel disease: is it ready for prime time? Curr Opin Gastroenterol. 2022; 38(4): 358–372.
- Kakodkar S, Mutlu EA. Diet as a Therapeutic Option for Adult Inflammatory Bowel Disease. Gastroenterol Clin North Am. 2017; 46(4): 745–767.
- Illescas O, Rodríguez-Sosa M, Gariboldi M. Mediterranean Diet to Prevent the Development of Colon Diseases: A Meta-Analysis of Gut Microbiota Studies. Nutrients. 2021; 13(7).
- Hugot JP, Dumay A, Barreau F, et al. Crohn's Disease: Is the Cold Chain Hypothesis Still Hot? J Crohns Colitis. 2021; 15(4): 678–686.
- Seyedian SS, Nokhostin F, Malamir MD. A review of the diagnosis, prevention, and treatment methods of inflammatory bowel disease. J Med Life. 2019; 12(2): 113–122.
