Tom 12, Nr 3 (2021)
Inne materiały uzgodnione z Redakcją
Opublikowany online: 2021-12-09
Wyświetlenia strony
3729
Wyświetlenia/pobrania artykułu
106
Chronotyp i chrononutrition – wybrane zagadnienia
Forum Zaburzeń Metabolicznych 2021;12(3):131-136.
Streszczenie
Chronotyp, zwany inaczej wymiarem ranności-wieczorności, jest zmienną osobniczą dotyczącą preferowanego czasu trwania fazy czuwania na tle doby. Rytmy okołodobowe kontrolowane są przez centralny zegar biologiczny zlokalizowany w podwzgórzu, w jądrach nadskrzyżowaniowych, a także w tak zwanych zegarach peryferycznych, zlokalizowanych między innymi w wątrobie, tkance tłuszczowej i przewodzie pokarmowym. Z chronotypem i rytmami dobowymi wiąże się stosunkowo nowe pojęcie chrononutrition – chronoodżywianie. Jest to obszar badań nad związkiem między rytmami biologicznymi a odżywianiem i zdrowiem człowieka. Chrononutrition obejmuje trzy aspekty odżywiania w ciągu dnia: (nie)regularność posiłków, ich liczbę oraz porę dnia, w której są spożywane. Celem niniejszego artykułu jest omówienie wybranych badań dotyczących wpływu chronotypu oraz nieregularnego spożywania posiłków, w szczególności pomijania śniadań i pracy zmianowej, na stan zdrowia.
Słowa kluczowe: chronotypchrononutritionchronoodżywianiepraca zmianowa
Referencje
- Jankowski K. Wielowymiarowy kwestionariusz do pomiaru różnic indywidualnych w zakresie zegara biologicznego. W: Ciarkowska W., Oniszczenko W. (red.). Szkice z Psychologii Różnic Indywidualnych. Scholar, Warszawa. ; 2008: 123–135.
- St-Onge MP, Ard J, Baskin ML, et al. American Heart Association Obesity Committee of the Council on Lifestyle and Cardiometabolic Health; Council on Cardiovascular Disease in the Young; Council on Clinical Cardiology; and Stroke Council. Meal Timing and Frequency: Implications for Cardiovascular Disease Prevention: A Scientific Statement From the American Heart Association. Circulation. 2017; 135(9): e96–e9e121.
- Wichniak A, Jankowski K, Skalski M, et al. Treatment guidelines for Circadian Rhythm Sleep – Wake Disorders of the Polish Sleep Research Society and the Section of Biological Psychiatry of the Polish Psychiatric Association, part I: Physiology, assessment, and therapeutic methods. Psychiatria Polska. 2017; 51(5): 793–814.
- Flanagan A, Bechtold DA, Pot GK, et al. Chrono-nutrition: From molecular and neuronal mechanisms to human epidemiology and timed feeding patterns. J Neurochem. 2021; 157(1): 53–72.
- Asher G, Sassone-Corsi P. Time for food: the intimate interplay between nutrition, metabolism, and the circadian clock. Cell. 2015; 161(1): 84–92.
- Pot GK, Almoosawi S, Stephen AM. Meal irregularity and cardiometabolic consequences: results from observational and intervention studies. Proc Nutr Soc. 2016; 75(4): 475–486.
- Mazri FH, Manaf ZA, Shahar S, et al. The Association between Chronotype and Dietary Pattern among Adults: A Scoping Review. Int J Environ Res Public Health. 2019; 17(1).
- Jankowski KSW. W rytmie nastroju. In: Goryńska E, Ledzińska M, Zajenkowski M. ed. Nastrój. Modele, geneza, funkcje. Wydawnictwo Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa 2011: 55–72.
- Almoosawi S, Vingeliene S, Gachon F, et al. Chronotype: Implications for Epidemiologic Studies on Chrono-Nutrition and Cardiometabolic Health. Adv Nutr. 2019; 10(1): 30–42.
- Pot GK. Sleep and dietary habits in the urban environment: the role of chrono-nutrition. Proc Nutr Soc. 2018; 77(3): 189–198.
- Fanelli S, Walls C, Taylor C. Skipping breakfast is associated with nutrient gaps and poorer diet quality among adults in the United States. Proceedings of the Nutrition Society. 2021; 80(OCE1).
- Ma X, Chen Q, Pu Y, et al. Skipping breakfast is associated with overweight and obesity: A systematic review and meta-analysis. Obes Res Clin Pract. 2020; 14(1): 1–8.
- Wicherski J, Schlesinger S, Fischer F. Association between Breakfast Skipping and Body Weight-A Systematic Review and Meta-Analysis of Observational Longitudinal Studies. Nutrients. 2021; 13(1).
- Sievert K, Hussain SM, Page MJ, et al. Effect of breakfast on weight and energy intake: systematic review and meta-analysis of randomised controlled trials. BMJ. 2019; 364: l42.
- Wadolowska L, Hamulka J, Kowalkowska J, et al. Skipping Breakfast and a Meal at School: Its Correlates in Adiposity Context. Report from the ABC of Healthy Eating Study of Polish Teenagers. Nutrients. 2019; 11(7).
- Ballon A, Neuenschwander M, Schlesinger S. Breakfast Skipping Is Associated with Increased Risk of Type 2 Diabetes among Adults: A Systematic Review and Meta-Analysis of Prospective Cohort Studies. J Nutr. 2019; 149(1): 106–113.
- Ogata H, Hatamoto Y, Goto Y, et al. Association between breakfast skipping and postprandial hyperglycaemia after lunch in healthy young individuals. Br J Nutr. 2019; 122(4): 431–440.
- Bøggild H, Knutsson A. Shift work, risk factors and cardiovascular disease. Scand J Work Environ Health. 1999; 25(2): 85–99.
- Wang F, Zhang L, Zhang Y, et al. Meta-analysis on night shift work and risk of metabolic syndrome. Obes Rev. 2014; 15(9): 709–720.
- Zimberg IZ, Fernandes Junior SA, Crispim CA, et al. Metabolic impact of shift work. Work. 2012; 41 Suppl 1: 4376–4383.
- Antunes LC, Levandovski R, Dantas G, et al. Obesity and shift work: chronobiological aspects. Nutr Res Rev. 2010; 23(1): 155–168.
- Pot G. Chrono‐nutrition – an emerging, modifiable risk factor for chronic disease? Nutrition Bulletin. 2021; 46(2): 114–119.
