Tom 9, Nr 4 (2018)
WYBRANE PROBLEMY KLINICZNE
Opublikowany online: 2019-02-14
Wyświetlenia strony
6120
Wyświetlenia/pobrania artykułu
12929
Dieta bezglutenowa a choroba Hashimoto — obecny stan wiedzy
Forum Zaburzeń Metabolicznych 2018;9(4):152-159.
Streszczenie
Choroba Hashimoto i celiakia należą do chorób autoimmunologicznych, które mogą ze sobą współistnieć. W chorobach autoimmunologicznych tarczycy celiakia występuje ze średnią częstością 5%. U osób bez dysfunkcji gruczołu tarczowego dotyczy 1% populacji ogólnej. Biorąc pod uwagę wspólne pochodzenie obu chorób pacjenci aktywnie poszukują alternatywnych metod leczenia, do których należą stosowanie diet eliminacyjnych oraz przyjmowanie suplementów zawierających selen i witaminę D. Postuluje się korzystny wpływ diety bezglutenowej na występowanie i przebieg chorób autoimmunologicznych. Nie ma jednak wystarczających dowodów naukowych na skuteczność tego rodzaju terapii w chorobie Hashimoto. Stosowanie diety eliminującej gluten u osób zdrowych może mieć niekorzystne następstwa zdrowotne, takie jak hiperglikemia, hiperlipidemia, choroba niedokrwienna serca. Standardem leczenia w niedoczynności tarczycy w przebiegu zapalenia Hashimoto jest substytucja lewotyroksyną. U pacjentów w eutyreozie nie prowadzi się leczenia tylko ze względu na obecność dodatniego miana przeciwciał anty-TPO. Zalecane jest prowadzenie diagnostyki w kierunku celiakii w grupie chorych z autoimmunologiczną chorobą tarczycy.
Słowa kluczowe: choroba Hashimotozapalenie tarczycyceliakiadieta bezglutenowachoroba autoimmunologicznacukrzyca typu 1
Referencje
- Antonelli A, Ferrari SM, Corrado A, et al. Autoimmune thyroid disorders. Autoimmun Rev. 2015; 14(2): 174–180.
- Szwajkosz K, Wawryniuk A, Sawicka K, et al. Hypothyroidism being caused by chronic autoimmune inflammation of the thyroid gland. Journal of Education, Health and Sport. 2017; 7(5): 41–54.
- Jastrzębska H, Gietka-Czernel M: Niedoczynność tarczycy. Nadczynność tarczycy. Zapalenie tarczycy. [W:] Zgliczyński W (red.): Algorytmy postępowania diagnostyczno-terapeutycznego w endokrynologii. Medycyna po Dyplomie, Zeszyt edukacyjny 2008; 7(10): 24-37.
- Socha J, Cukrowska B. Celiakia – choroba dzieci i dorosłych. Przewodnik Lekarza/Guide for GPs. 2012; 15(1): 168–174.
- Liontiris MI, Mazokopakis EE. A concise review of Hashimoto thyroiditis (HT) and the importance of iodine, selenium, vitamin D and gluten on the autoimmunity and dietary management of HT patients.Points that need more investigation. Hell J Nucl Med. 2017; 20(1): 51–56.
- Lewiński A, Hilczer M, Smyczyńska J. Nadczynność i niedoczynność tarczycy – przyczyny, rozpoznawanie i leczenie . Przewodnik lekarza. 2011; 2(7): 34–36.
- Zwolińska-Wcisło M, Galicka-Latała D, Rudnicka-Sosin L, et al. Współwystępowanie celiakii z chorobami autoimmunologicznymi. Przegląd Lekarski. 2009; 66: 7.
- Grzymisławski M, Stankowiak-Kulpa H, Włochal M. Celiakia - standardy diagnostyczne i terapeutyczne 2010 roku. Forum Zaburzeń Metabolicznych . 2010; 1(12): 21.
- Hadithi M, Boer H, Willekens F, et al. Coeliac disease in Dutch patiens with Hashimoto’s tyroiditis and vice versa . World Journal of Gastroenterology. 2007; 13(11): 1715–1722.
- Ch'ng CL, Jones MK, Kingham JGC. Celiac disease and autoimmune thyroid disease. Clin Med Res. 2007; 5(3): 184–192.
- Collin P, Salmi J, Hallstrom O, et al. Autoimmune thyroid disorders and coeliac disease. Eur J Endocrinol. 1994; 130(2): 137–140.
- Sategna-Guidetti C, Bruno M, Mazza E, et al. Autoimmune thyroid diseases and coeliac disease. Eur J Gastroenterol Hepatol. 1998; 10(11): 927–931.
- Cuoco L, Certo M, Jorizzo RA, et al. Prevalence and early diagnosis of coeliac disease in autoimmune thyroid disorders. Ital J Gastroenterol Hepatol. 1999; 31(4): 283–287.
- Valentino R, Savastano S, Tommaselli AP, et al. Prevalence of coeliac disease in patients with thyroid autoimmunity. Horm Res. 1999; 51(3): 124–127.
- Berti I, Trevisiol C, Tommasini A, et al. Usefulness of screening program for celiac disease in autoimmune thyroiditis. Dig Dis Sci. 2000; 45(2): 403–406.
- Volta U, Ravaglia G, Granito A, et al. Coeliac disease in patients with autoimmune thyroiditis. Digestion. 2001; 64(1): 61–65.
- Larizza D, Calcaterra V, De Giacomo C, et al. Celiac disease in children with autoimmune thyroid disease. J Pediatr. 2001; 139(5): 738–740.
- Meloni GF, Tomasi PA, Bertoncelli A, et al. Prevalence of silent celiac disease in patients with autoimmune thyroiditis from Northern Sardinia. J Endocrinol Invest. 2001; 24(5): 298–302.
- Mainardi E, Montanelli A, Dotti M, et al. Thyroid-related autoantibodies and celiac disease: a role for a gluten-free diet? J Clin Gastroenterol. 2002; 35(3): 245–248.
- Collin P, Salmi TT, Hervonen K, et al. Coeliac disease-associated disorders and survival. Gut. 1994; 35(9): 1215–1218.
- Counsell CE, Taha A, Ruddell WS. Coeliac disease and autoimmune thyroid disease. Gut. 1994; 35(6): 844–846.
- Velluzzi F, Caradonna A, Boy MF, et al. Thyroid and celiac disease: clinical, serological, and echographic study. Am J Gastroenterol. 1998; 93(6): 976–979.
- Kowalska E, Wasowska-Królikowska K, Toporowska-Kowalska E. Estimation of antithyroid antibodies occurrence in children with coeliac disease. Med Sci Monit. 2000; 6(4): 719–721.
- Freeman HJ. Adult celiac disease in the elderly. World J Gastroenterol. 2008; 14(45): 6911–6914.
- Roy A, Laszkowska M, Sundström J, et al. Prevalence of celiac disease in patients with autoimmune thyroid disease: a meta-analysis. Thyroid. 2016; 26(7): 880–890.
- Kahaly G, Frommer L, Schuppan D. Celiac disease and glandular autoimmunity. Nutrients. 2018; 10(7): 814.
- Schuppan D, Ciccocioppo R. Coeliac disease and secondary autoimmunity. Dig Liver Dis. 2002; 34(1): 13–15.
- Bromińska B, Bromiński G, Owecki M, et al. Anti-thyroidal peroxidase antibodies are associated with thyrotropin levels in hypothyroid patients and in euthyroid individuals. Ann Agric Environ Med. 2017; 24(3): 431–434.
- Franklyn J. Subclinical hypothyroidism: when to treat, when to watch? . Consultant. 2004; 44(4): 533–539.
- Metso S, Hyytiä-Ilmonen H, Kaukinen K, et al. Gluten-free diet and autoimmune thyroiditis in patients with celiac disease. A prospective controlled study. Scand J Gastroenterol. 2012; 47(1): 43–48.
- Velluzzi F, Caradonna A, Boy MF, et al. Thyroid and celiac disease: clinical, serological, and echographic study. Am J Gastroenterol. 1998; 93(6): 976–979.
- Tuhan H, Işık S, Abacı A, et al. Celiac disease in children and adolescents with Hashimoto Thyroiditis. Turk Pediatri Ars. 2016; 51(2): 100–105.
- Virili C, Bassotti G, Santaguida MG, et al. Atypical celiac disease as cause of increased need for thyroxine: a systematic study. J Clin Endocrinol Metab. 2012; 97(3): E419–E422.
- Mainardi E, Montanelli A, Dotti M, et al. Gluten-dependent diabetes-related and thyroid-related autoantibodies in patients with celiac disease. J Pediatr. 2000; 137(2): 263–265.
- Toscano V, Conti FG, Anastasi E, et al. Importance of gluten in the induction of endocrine autoantibodies and organ dysfunction in adolescent celiac patients. Am J Gastroenterol. 2000; 95(7): 1742–1748.
- Oderda G, Rapa A, Zavallone A, et al. Thyroid autoimmunity in childhood celiac disease. J Pediatr Gastroenterol Nutr. 2002; 35(5): 704–705.
- Ansaldi N, Palmas T, Corrias A, et al. Autoimmune thyroid disease and celiac disease in children. J Pediatr Gastroenterol Nutr. 2003; 37(1): 63–66.
- Meloni A, Mandas C, Jores RD, et al. Prevalence of autoimmune thyroiditis in children with celiac disease and effect of gluten withdrawal. J Pediatr. 2009; 155(1): 51–5, 55.e1.
- Cassio A, Ricci G, Baronio F, et al. Long-term clinical significance of thyroid autoimmunity in children with celiac disease. J Pediatr. 2010; 156(2): 292–295.
- Diamanti A, Ferretti F, Guglielmi R, et al. Thyroid autoimmunity in children with coeliac disease: a prospective survey. Arch Dis Child. 2011; 96(11): 1038–1041.
- van der Pals M, Ivarsson A, Norström F, et al. Prevalence of thyroid autoimmunity in children with celiac disease compared to healthy 12-year olds. Autoimmune Dis. 2014; 2014: 417356.
- Niland B, Cash BD. Health benefits and adverse effects of a gluten-free diet in non-celiac disease patients. Gastroenterol Hepatol (N Y). 2018; 14(2): 82–91.
