Analiza wybranych grup produktów spożywczych wzbogaconych w żelazo
Streszczenie
Wyniki badań epidemiologicznych polskiej populacji wykazują niedostateczne spożycie w diecie witamin i składników mineralnych. Liczni badacze podkreślają zwłaszcza negatywny wpływ niedostatecznej podaży żelaza na stan zdrowia między innymi w grupie kobiet w wieku okołokoncepcyjnym i premenopauzalnym, czyli szczególnie narażonej na niedokrwistość. W związku z tym poszukuje się alternatywnych sposobów uzupełnienia niedoborów tego pierwiastka. Jednym z rozwiązań wydaje się fortyfikacja żelazem powszechnie stosowanych produktów spożywczych. Znajomość rynku pod względem żywności wzbogaconej żelazem umożliwi specjalistom od żywienia odpowiednie i bezpieczne wykorzystanie jej w diecie pacjentów z niedoborami tego mikroelementu.
Celem pracy była charakterystyka wybranych grup produktów spożywczych wzbogaconych w żelazo oraz ocena możliwości zwiększenia spożycia żelaza przez włączanie tych produktów do diety. Analizie poddano cztery wybrane grupy asortymentowe produktów spożywczych: produkty zbożowe; soki, nektary, napoje; słodycze; produkty typu instant.
Najliczniejszą grupą produktów wzbogaconych w żelazo były produkty zbożowe. Najwyższa średnia zawartość żelaza w 100 g/100 ml produktu wzbogaconego w żelazo występowała w napojach instant. W porcji produktu wzbogaconego w żelazo największa zawartość żelaza występowała w produktach zbożowych, natomiast najniższa w słodyczach.
Produkty wzbogacane żelazem pozwalają na wielokrotne zwiększenie podaży tego pierwiastka w diecie. Ich stosowanie w grupie pacjentów z niedoborem żelaza wydaje się uzasadnione, jednak suplementacja tego mikroelementu z wykorzystaniem produktów fortyfikowanych powinna odbywać się pod kontrolą wykwalifikowanego dietetyka.
Słowa kluczowe: niedobór żelazaprodukty wzbogacane żelazemsuplementacja żelaza
Referencje
- Brzozowska A. Składniki mineralne. In: Gawęcki J. ed. Żywienie człowieka. Podstawy nauki o żywieniu. PWN, Warszawa 2012: 223–267.
- Kunachowicz H, Nadolna I, Wojtasik A, Przygoda B. Żywność wzbogacana a zdrowie. Instytut Żywności i Żywienia, Warszawa 2004: 45–46.
- Hamułka J, Wawrzyniak A, Piątkowska D, et al. Ocena spożycia żelaza, witaminy B12 i folianów w grupie kobiet w wieku prokreacyjnym. Rocz Panstw Zakl Hig. 2011; 62: 263–270.
- Niedolak-Dawidziak M, Sacha T. Choroby układu krwiotwórczego. Niedokrwistości. In: Szczeklik A, Gajewski P. ed. Choroby wewnętrzne. Kompendium medycyny praktycznej. Medycyna Praktyczna , Kraków 2013: 810–823.
- Chmielewska A, Dryl R. Niedobór żelaza bez niedokrwistości u dzieci: aktualny stan wiedzy. Pediatria Polska. 2016; 91(1): 52–58.
- Gowin E, Horst-Sikorska W. Żelazne zapasy - komu w XXI wieku grozi niedobór żelaza. Farm Współ. 2010: 139–146.
- Pinhas-Hamiel O, Newfield RS, Koren I, et al. Greater prevalence of iron deficiency in overweight and obese children and adolescents. Int J Obes Relat Metab Disord. 2003; 27(3): 416–418.
- Zhao L, Zhang X, Shen Y, et al. Obesity and iron deficiency: a quantitative meta-analysis. Obes Rev. 2015; 16(12): 1081–1093.
- Deugnier Y, Bardou-Jacquet E, Lainé F. Dysmetabolic iron overload syndrome (DIOS). Presse Med. 2017; 46: 306–311.
- Suliburska J, Król E, Staniek H, et al. Ocena stanu odżywienia wapniem, magnezem, żelazem, cynkiem i miedzią kobiet w wieku 18-70 lat na podstawie analizy włosów. Probl Hig Epidemiol. 2015; 96: 444–447.
- Orlicz - Sz, Żelazowska-Posiej J, Kucharska K. Niedokrwistość z niedoboru żelaza. Curr Probl Psych. 2011; 12: 590–594.
- Anderson GJ, Frazer DM, McKie AT, et al. Mechanisms of haem and non-haem iron absorption: lessons from inherited disorders of iron metabolism. Biometals. 2005; 18(4): 339–348.
- Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1169/2011 z dnia 25 października 2011r. w sprawie przekazywania konsumentom informacji na temat żywności.
- Jeruszka-Bielak M, Brzozowska A, Kałuża J, et al. Stosowanie suplementów i produktów wzbogaconych żelazem a stan odżywienia tym pierwiastkiem studentek SGGW. Probl Hig Epidemiol. 2011; 92: 603–609.
- Koletzko B, Toschke AM. Meal patterns and frequencies: do they affect body weight in children and adolescents? Crit Rev Food Sci Nutr. 2010; 50(2): 100–105.
- Staroń R, Styś A, Starzyński R, et al. Enterocyt - wąskie gardło metabolizmu żelaza. Postępy Biol Komórki. 2015; 42: 329–350.
- Jędrzejczak R. Żelazo i mangan w żywności. Rocz Panstw Zakl Hig. 2004; 55: 13–20.
- Babicz-Zielińska E, Zabrocki R. Konsument XXI wieku. Przem Spoż. 2007; 1: 6–8.
- Sicińska E, Pelc A. Produkty wzbogacone jako potencjalne źródło kwasu foliowego w żywieniu człowieka. Rocz Panstw Zakl Hig. 2011; 62: 209–214.
- Stawarska A, Tokarz A, Kolczewska M. Ocena ilościowa składników mineralnych i witamin w dietach ludzi starszych zrzeszonych w wybranych warszawskich stowarzyszeniach społecznych cz. III Brom Chem Toksykol. 2009; 2: 117–122.
- Kapka-Skrzypczak L, Niedźwiecka J, Skrzypczak M, et al. Kwas foliowy – skutki niedoboru i zasadność suplementacji. Med Ogólna i Nauki o Zdrowiu. 2012; 18: 65–69.
- Hurrell R. How to ensure adequate iron absorption from iron-fortified food. Nutr Rev. 2002; 60(7 Pt 2): S7–15; discussion S43.
- Hurrell RF. Fortification: overcoming technical and practical barriers. J Nutr. 2002; 132(4 Suppl): 806S–812S.
- Ziemlański Ś, Wartanowicz M. Rola folianów w żywieniu kobiet i dzieci. Pediatr Współcz. 2001; 3: 119–125.
- Zimmermann MB, Chaouki N, Hurrell RF. Iron deficiency due to consumption of a habitual diet low in bioavailable iron: a longitudinal cohort study in Moroccan children. Am J Clin Nutr. 2005; 81(1): 115–121.
- Efthymakis K, Milano A, Laterza F, et al. Iron deficiency anemia despite effective gluten-free diet in celiac disease: Diagnostic role of small bowel capsule endoscopy. Dig Liver Dis. 2017; 49(4): 412–416.
