Trwoga u pacjentów w terminalnej fazie choroby nowotworowej

Abstract

Terminalna faza, inaczej okres terminalny, to czas przejściowy określany przez Van Gennopa jako „autonomia pogranicza”. Na pograniczu życia i śmierci jest umieranie, toczy się gra na dwóch scenach. Jedna z nich to zmagania pacjenta z samym sobą, druga natomiast to gra między chorym i jego otoczeniem (rodziną, personelem medycznym). W odróżnieniu od zwierząt, które reagują instynktownie na bezpośrednie zagrożenie życia, człowiek potrafi myśleć, wyobrażać sobie, antycypować śmierć jako wydarzenie, w przyszłości. Wyobrażenia te są jednak mgliste, a śmierć stanowi niesprawdzalny sygnał. Towarzyszą im emocje - od niepokoju, poprzez lęk, do trwogi. Trwoga to paraliżujący lęk w wyniku oczekiwania nieszczęścia lub wydarzenia o niewiadomym przebiegu.