Rezygnacja z uporczywej terapii jako realizacja praw człowieka umierającego

Abstract

Od 30 lat w Stanach Zjednoczonych i Europie trwa dyskusja na temat prawa chorego do „godnej śmierci”. Najczęściej podejmuje się w niej następujące zagadnienia: 1) Co oznacza określenie „godna śmierć”?; 2) Czy człowiek ma prawo do godnej śmierci, a jeżeli tak, to na jakiej podstawie?; 3) Jak powinno być realizowane prawo do godnej śmierci? Pojęcie „godna śmierć” jest uwarunkowane założeniami antropologicznymi i bywa rozumiane jako eutanazja lub zgon z zachowaniem integralności osobowej i społecznej. Prawu do śmierci sprzyja zasada autonomii, ale sprzeciwia się mu nienaruszalny charakter prawa do życia, którego nie można się zrzec ani zostać go pozbawionym, również w chorobie terminalnej.
Chory terminalnie i umierający nie przestaje być człowiekiem, posiada on przynależną każdemu człowiekowi godność osobistą i wypływające z niej prawa ludzkie chroniące go w jego konkretnej sytuacji. Dlatego ma on prawo do niedyskryminacji, do autonomii i prawdy. Prawa człowieka umierającego gwarantują mu godne traktowanie w chorobie terminalnej i godne umieranie. Prawa te wymagają, aby umierającego traktować jako osobę aż do śmierci, dostarczać mu informacji o własnym zdrowiu i dopuścić do udziału w podejmowaniu decyzji, umożliwić mu odmowę terapii przedłużających proces umierania.