Tom 17, Nr 2 (2022)
Artykuł redakcyjny
Opublikowany online: 2022-06-30
Wyświetlenia strony
1703
Wyświetlenia/pobrania artykułu
76
Niefarmakologiczne strategie leczenia chorych z niewydolnością serca
Kardiol Inwazyjna 2022;17(2):57-65.
Streszczenie
Współczesne metody leczenia niewydolności serca (NS) nie ograniczają się wyłącznie do leczenia farmakologicznego, lecz uwzględniają również wiele strategii wchodzących w zakres metod niefarmakologicznych. Metody te zajmują ważne miejsce w prewencji oraz leczeniu NS i wpływają na redukcję liczby hospitalizacji jak i poprawę rokowania.
Wśród strategii niefarmakologicznych mających największe znaczenie w poprawie stanu chorego z NS należy wymienić: zaangażowanie w proces leczenia wykwalifikowanej pielęgniarki, opiekę zespołu wielospecjalistycznego, monitoring poszpitalny, edukację zdrowotną pacjenta i jego rodziny, a także naukę zachowań z zakresu samoopieki.
Słowa kluczowe: niewydolność sercametody niefarmakologicznezaangażowanie pacjenta
Referencje
- Straburzyńska-Migaj E, Nessler J, Gackowski A, et al. Niewydolność serca w Polsce – raport 2016. Sekcja Niewydolności Serca Polskiego Towarzystwa Kardiologicznego. 2016. https://www.niewydolnosc-serca.pl/barometr.pdf (15.03.2022).
- Maggioni AP, Dahlström U, Filippatos G, et al. Heart Failure Association of the European Society of Cardiology (HFA). EURObservational Research Programme: regional differences and 1-year follow-up results of the Heart Failure Pilot Survey (ESC-HF Pilot). Eur J Heart Fail. 2013; 15(7): 808–817.
- Analizy problemów zdrowotnych. Niewydolność serca. http://analizy.mz.gov.pl:8080/app/niewydolnoscserca/ (15.03.2022).
- Raport WEI: Priorytety zdrowotne w kontekście demograficznego i gospodarczego rozwoju Polski. Wnioski i rekomendacje na przykładzie niewydolności serca. Warszawa 2018. https://wei.org.pl/wp-content/uploads/2021/06/Priorytety-zdrowotne-w-kontekscie-demograficznego-i-gospodarczego-rozwoju-Polski.-Wnioski-i-rekomendacje-na-przykladzie-niewydolnosci-serca.pdf (15.03.2022).
- Niewydolność serca w Polsce. Realia, koszty, sugestie poprawy sytuacji. https://innowo.org/userfiles/Niewydolnos%CC%81c%CC%81%20RAPORT%20A4%20-%202021%20NET%20final%2007.01.pdf (15.03.2022).
- Solomon SD, Dobson J, Pocock S, et al. Candesartan in Heart failure: Assessment of Reduction in Mortality and morbidity (CHARM) Investigators. Influence of nonfatal hospitalization for heart failure on subsequent mortality in patients with chronic heart failure. Circulation. 2007; 116(13): 1482–1487.
- McDonagh TA, Metra M, Adamo M, et al. ESC Scientific Document Group, Authors/Task Force Members:, ESC Scientific Document Group, ESC Scientific Document Group. 2021 ESC Guidelines for the diagnosis and treatment of acute and chronic heart failure. Eur Heart J. 2021; 42(36): 3599–3726.
- McAlister FA, Stewart S, Ferrua S, et al. Multidisciplinary strategies for the management of heart failure patients at high risk for admission: a systematic review of randomized trials. J Am Coll Cardiol. 2004; 44(4): 810–819.
- Phillips CO, Wright SM, Kern DE, et al. Comprehensive discharge planning with postdischarge support for older patients with congestive heart failure: a meta-analysis. JAMA. 2004; 291(11): 1358–1367.
- Jonkman NH, Westland H, Groenwold RHH, et al. What are effective program characteristics of self-management interventions in patients with heart failure? An individual patient data meta-analysis. J Card Fail. 2016; 22(11): 861–871.
- Feltner C, Jones CD, Cené CW, et al. Transitional care interventions to prevent readmissions for persons with heart failure: a systematic review and meta-analysis. Ann Intern Med. 2014; 160(11): 774–784.
- Lambrinou E, Kalogirou F, Lamnisos D, et al. Effectiveness of heart failure management programmes with nurse-led discharge planning in reducing re-admissions: a systematic review and meta-analysis. Int J Nurs Stud. 2012; 49(5): 610–624.
- Riegel B, LePetri R. Heart failure disease management models. In: Moser DK, Riegel B. ed. Improving outcome in heart failure. An interdisciplinary approach. Aspen, Maryland 2001: 267–281.
- McDonagh TA, Blue L, Clark AL, et al. European Society of Cardiology Heart Failure Association Committee on Patient Care. European Society of Cardiology Heart Failure Association Standards for delivering heart failure care. Eur J Heart Fail. 2011; 13(3): 235–241.
- Takeda A, Martin N, Taylor RS, et al. Disease management interventions for heart failure. Cochrane Database Syst Rev. 2019; 1: CD002752.
- Van Spall HGC, Rahman T, Mytton O, et al. Comparative effectiveness of transitional care services in patients discharged from the hospital with heart failure: a systematic review and network meta-analysis. Eur J Heart Fail. 2017; 19(11): 1427–1443.
- Cowie MR, Lopatin YM, Saldarriaga C, et al. The Optimize Heart Failure Care Program: Initial lessons from global implementation. Int J Cardiol. 2017; 236: 340–344.
- Nessler J, Kozierkiewicz A, Gackowski A, et al. Coordinated heart failure care in Poland: towards optimal organisation of the health care system. Kardiologia Polska. 2018; 76(2): 479–487.
- Nessler J, Zalewski J, Kozierkiewicz A, et al. Projekt programu kompleksowej opieki nad chorymi z niewydolnością serca (KONS) [Project of comprehensive care program for patients with heart failure]. Kardiol Inwazyjna. 2018; 13: 10–17.
- Lelonek M. Niewydolność serca — okres okołowypisowy kluczowym elementem postępowania. Folia Cardiologica. 2018; 13(4): 371–377.
- Portal PTK dla pacjentów z niewydolnością serca. https://slabeserce.pl/ (6.03.2022).
- Paszport pacjenta z niewydolnością serca. https://slabeserce.pl/files/pdf/paszport_pacjenta.pdf (6.03.2022).
- Kolasa J, Uchmanowicz I, Wleklik M, et al. „W trosce o słabe serce” — model edukacji chorych hospitalizowanych z powodu dekompensacji niewydolności serca ze zmniejszoną frakcją wyrzutową. Folia Cardiologica. 2020; 15(2): 99–106.
- Program edukacji i certyfikacji pielęgniarek i pielęgniarzy – edukatorów niewydolności serca. https://edu.slabeserce.pl/ (6.03.2022).
- Uchmanowicz I, Lisiak M, Lelonek M, et al. A curriculum for heart failure nurses: an expert opinion of the Section of Nursing and Medical Technicians and the Heart Failure Working Group of the Polish Cardiac Society. Kardiol Pol. 2020; 78(6): 647–652.
- Stamp KD, Dunbar SB, Clark PC, et al. Family partner intervention influences self-care confidence and treatment self-regulation in patients with heart failure. Eur J Cardiovasc Nurs. 2016; 15(5): 317–327.
- Dunbar S, Clark P, Reilly C, et al. A trial of family partnership and education interventions in heart failure. J Card Fail. 2013; 19(12): 829–841.
- Riegel B, Barbaranelli C, Carlson B, et al. Psychometric testing of the self-care of heart failure index. J Card Fail. 2004; 10(4): 350–360.
- Hollenberg SM, Warner Stevenson L, Ahmad T, et al. 2019 ACC expert consensus decision pathway on risk assessment, management, and clinical trajectory of patients hospitalized with heart failure: a report of the american college of cardiology solution set oversight committee. J Am Coll Cardiol. 2019; 74(15): 1966–2011.
- Brahmbhatt DH, Cowie MR. Remote management of heart failure: an overview of telemonitoring technologies. Card Fail Rev. 2019; 5(2): 86–92.
- Ryan J, Kang S, Dolacky S, et al. Change in readmissions and follow-up visits as part of a heart failure readmission quality improvement initiative. Am J Med. 2013; 126(11): 989–994.e1.
- Strömberg A, Mårtensson J, Fridlund B, et al. Nurse-led heart failure clinics improve survival and self-care behaviour in patients with heart failure: results from a prospective, randomised trial. Eur Heart J. 2003; 24(11): 1014–1023.
- Lainscak M, Blue L, Clark AL, et al. Self-care management of heart failure: practical recommendations from the Patient Care Committee of the Heart Failure Association of the European Society of Cardiology. Eur J Heart Fail. 2011; 13(2): 115–126.
- Kolasa J, Frączek-Jucha M, Grabowski M, et al. A quasi-experimental study examining a nurse-led educational program to improve disease knowledge and self-care for patients with acute decompensated heart failure with reduced ejection fraction. Adv Clin Exp Med. 2022; 31(3): 267–275.
- Spence Laschinger HK, Gilbert S, Smith LM, et al. Towards a comprehensive theory of nurse/patient empowerment: applying Kanter's empowerment theory to patient care. J Nurs Manag. 2010; 18(1): 4–13.
- Stewart JG, McNulty R, Griffin MT, et al. Psychological empowerment and structural empowerment among nurse practitioners. J Am Acad Nurse Pract. 2010; 22(1): 27–34.
- Orłowska A, Łaguna M. Empowerment - analysis of the concept and its application in nursing. Pielęgniarstwo Polskie. 2018; 1: 106–112.
