Wiele badań obserwacyjnych dowodzi poprawy rokowania u chorych po skutecznym zabiegu udrożnienia CTO obejmujących zmniejszenie objawów dławicowych, poprawę jakości życia, tolerancji wysiłku (1-3). Otwarcie przewlekłej okluzji ma wpływ na redukcję niedokrwienia, funkcję skurczową lewej komory i możliwość rezygnacji z konieczności wykonania CABG (4-6). W codziennej praktyce spotykamy coraz „trudniejszych” pacjentów, w podeszłym wieku, z zespołem kruchości, z licznymi obciążeniami, historią rewaskularyzacji (PCI , CABG) którzy nadal są objawowi, a lecząc ich zachowawczo nie uzyskujemy zadowalających efektów, w tej dodatkowo obciążonej grupie ryzyka korzystne efekty udrożnienia także są obserwowane (7-8). Wprowadzenie techniki wstecznej rekanalizacji (pierwszy zabieg został przeprowadzony w 1990 roku) i jej ciągłe udoskonalanie wpłynęło na znaczącą poprawę skuteczności wykonywanych udrożnień (9). Z uwagi na rozległość takiego zabiegu, konieczność pasażu przez najdrobniejsze połączenia w łożysku naczyniowym serca, możliwe komplikacje okołoproceduralne spotykane mogą być częściej w porównaniu ze stosowaniem tylko technik klasycznej rekanalizacji (10). Wsteczna rekanalizacja jest właściwą opcją zabiegową w przypadku zamknięć o niejasnej anatomii CTO oraz zmian ostialnych, przy dobrze wykształconych „interwencyjnych” kolateralach. (11). W technice wstecznej używane są gałęzie septalne, pomosty naczyniowe po CABG i połączenia epikardialne, w części przypadków skuteczne jest skojarzenie tych dostępów pod warunkiem sprzyjającej anatomii. Najczęściej używaną opcją dostępu do dystalnego czepka CTO są kolaterale septalne (ok, 60%) (11) ich przebieg jest zwykle wymagający nawet dla skonstruowanych dla tego celu prowadników (Suoh3, Asahi). Uszkodzenia tych połączeń uważane są przez operatorów za bezpieczne z uwagi na drenowanie potencjalnej perforacji do jamy serca w przeciwieństwie do uszkodzenia kolaterali epikardialnej mogącej skutkować następczą tamponadą serca (10-11). Opisujemy przebieg rekanalizacji proksymalnego zamknięcia RCA z wykorzystaniem drogi wstecznej przez drugą gałąź septalną, powikłaną jej perforacją i skutecznym rozwikłaniem tego problemu. Zabieg przeprowadzony był w trakcie X edycji International Expert to Expert CTO Forum w dniach 28-29 Marca 2019 przez M.Yamane.