Zastosowanie diety nordyckiej w leczeniu otyłości i zaburzeń metabolicznych
Streszczenie
Otyłość to złożona choroba przewlekła, w której nadmierna ilość tkanki tłuszczowej negatywnie wpływa na stan zdrowia, zwiększa ryzyko długotrwałych powikłań medycznych, skraca długość i pogarsza jakość życia. Niezależnie od poziomu zaawansowania choroby podstawą jej leczenia pozostaje modyfikacja stylu życia, w tym medyczna terapia żywieniowa. Jednym z modeli żywieniowych rekomendowanych do wykorzystywania w pracy nad zmianą nawyków żywieniowych pacjentów z choroba otyłościową jest dieta nordycka (ND). Nordyckie wzorce żywieniowe, znane jako ND, dieta nowonordycka, zdrowa dieta nordycka i dieta Morza Bałtyckiego obejmują zalecenia dotyczące podaży żywność, która jest zwykle spożywana jako część tradycyjnej diety nordyckiej i zgodne są z nordyckimi wytycznymi żywieniowymi. Zalecenia kładą nacisk na wzorce żywienia i spożycie składników odżywczych, które w połączeniu z wystarczającą i zróżnicowaną aktywnością fizyczną są optymalne dla rozwoju i funkcjonowania organizmu oraz przyczyniają się do utrzymania prawidłowej masy ciała i zmniejszenia ryzyka niektórych chorób dietozależnych. Mimo dedykacji krajom nordyckim, ogólne zasady i wytyczne ND, można łatwo przetłumaczyć i zastosować w dowolnym kraju w Europie Północnej. Celem niniejszej pracy jest przegląd badań oceniających wpływ ND na redukcję masy ciała, parametry antropometryczne oraz składowe zespołu metabolicznego.
Słowa kluczowe: dieta nordyckaotyłośćzespół metaboliczny
Referencje
- Ramasamy A, Laliberté F, Aktavoukian SA, et al. Direct and Indirect Cost of Obesity Among the Privately Insured in the United States: A Focus on the Impact by Type of Industry. J Occup Environ Med. 2019; 61(11): 877–886.
- Safaei M, Sundararajan EA, Driss M, et al. A systematic literature review on obesity: Understanding the causes & consequences of obesity and reviewing various machine learning approaches used to predict obesity. Comput Biol Med. 2021; 136: 104754.
- Engin A. The Definition and Prevalence of Obesity and Metabolic Syndrome. Adv Exp Med Biol. 2017; 960: 1–17.
- ąk-Sosnowska M, Białkowska M, Bogdański P i wsp. Zalecenia kliniczne dotyczące postępowania u chorych na otyłość 2022. https://ptlo.org.pl/ (18.12.2023).
- Hassapidou M, Vlassopoulos A, Kalliostra M, et al. European Association for the Study of Obesity Position Statement on Medical Nutrition Therapy for the Management of Overweight and Obesity in Adults Developed in Collaboration with the European Federation of the Associations of Dietitians. Obes Facts. 2023; 16(1): 11–28.
- Brown J, Clarke C, Johnson Stoklossa C, Sievenpiper J. Canadian Adult Obesity Clinical Practice Guidelines: Medical Nutrition Therapy in Obesity Management. https://obesitycanada.ca/guidelines/nutrition (18.12.2023).
- Becker W, Lyhne N, Pedersen A, et al. Nordic Nutrition Recommendations 2004 - integrating nutrition and physical activity. Scandinavian Journal of Nutrition. 2016; 48(4): 178–187.
- Nordic Council of Ministers. Nordic Nutrition Recommendations 2012 – intergrating nutrition and physical activity. 5th ed. Copenhagen: Nordic Council of Ministres; 2014.
- Mithril C, Dragsted LO, Meyer C, et al. Guidelines for the New Nordic Diet. Public Health Nutr. 2012; 15(10): 1941–1947.
- Mithril C, Dragsted LO, Meyer C, et al. Dietary composition and nutrient content of the New Nordic Diet. Public Health Nutr. 2013; 16(5): 777–785.
- Ramezani-Jolfaie N, Mohammadi M, Salehi-Abargouei A. Effects of a healthy Nordic diet on weight loss in adults: a systematic review and meta-analysis of randomized controlled clinical trials. Eat Weight Disord. 2020; 25(5): 1141–1150.
- Poulsen SK, Crone C, Astrup A, et al. Long-term adherence to the New Nordic Diet and the effects on body weight, anthropometry and blood pressure: a 12-month follow-up study. Eur J Nutr. 2015; 54(1): 67–76.
- Adamsson V, Reumark A, Fredriksson IB, et al. Effects of a healthy Nordic diet on cardiovascular risk factors in hypercholesterolaemic subjects: a randomized controlled trial (NORDIET). J Intern Med. 2011; 269(2): 150–159.
- de Mello VDF, Schwab U, Kolehmainen M, et al. A diet high in fatty fish, bilberries and wholegrain products improves markers of endothelial function and inflammation in individuals with impaired glucose metabolism in a randomised controlled trial: the Sysdimet study. Diabetologia. 2011; 54(11): 2755–2767.
- Poulsen SK, Due A, Jordy AB, et al. Health effect of the New Nordic Diet in adults with increased waist circumference: a 6-mo randomized controlled trial. Am J Clin Nutr. 2014; 99(1): 35–45.
- Kolehmainen M, Ulven SM, Paananen J, et al. Healthy Nordic diet downregulates the expression of genes involved in inflammation in subcutaneous adipose tissue in individuals with features of the metabolic syndrome. Am J Clin Nutr. 2015; 101(1): 228–239.
- Lankinen M, Kolehmainen M, Jääskeläinen T, et al. Effects of whole grain, fish and bilberries on serum metabolic profile and lipid transfer protein activities: a randomized trial (Sysdimet). PLoS One. 2014; 9(2): e90352.
- Zimorovat A, Mohammadi M, Ramezani-Jolfaie N, et al. The healthy Nordic diet for blood glucose control: a systematic review and meta-analysis of randomized controlled clinical trials. Acta Diabetol. 2020; 57(1): 1–12.
- Jalilpiran Y, Jayedi A, Djafarian K, et al. The Nordic diet and the risk of non-communicable chronic disease and mortality: a systematic review and dose-response meta-analysis of prospective cohort studies. Crit Rev Food Sci Nutr. 2022; 62(11): 3124–3136.
- Kanerva N, Rissanen H, Knekt P, et al. The healthy Nordic diet and incidence of Type 2 Diabetes--10-year follow-up. Diabetes Res Clin Pract. 2014; 106(2): e34–e37.
- Ramezani-Jolfaie N, Mohammadi M, Salehi-Abargouei A. The effect of healthy Nordic diet on cardio-metabolic markers: a systematic review and meta-analysis of randomized controlled clinical trials. Eur J Nutr. 2019; 58(6): 2159–2174.
- Massara P, Zurbau A, Glenn AJ, et al. Nordic dietary patterns and cardiometabolic outcomes: a systematic review and meta-analysis of prospective cohort studies and randomised controlled trials. Diabetologia. 2022; 65(12): 2011–2031.
- Blomhoff R, Andersen R, Arnesen EK I wsp. Nordic Nutrition Recommendations 2023. Copenhahen: Nordic Council of Ministers, 2023.
