Leczenie niefarmakologiczne niealkoholowego stłuszczenia wątroby NAFL
Streszczenie
Niealkoholowe stłuszczenie wątroby (NAFL) jest łagodną postacią niealkoholowej stłuszczeniowej
choroby wątroby (NAFLD). NAFL to stłuszczenie proste lub z łagodnym zapaleniem
zrazikowym, które występuje bez przyczyn stłuszczenia wtórnego. Rozwojowi tego schorzenia
sprzyjają ograniczenie codziennej aktywności fizycznej oraz nieprawidłowa dieta, jednak główne
czynniki ryzyka to cukrzyca typu 2 i otyłość brzuszna. NAFLD, będąc najczęstszą przewlekłą
chorobą wątroby w krajach rozwiniętych, stanowi problem zdrowotny występujący na całym
świecie. Czynniki ryzyka rozwoju NAFLD wskazują, że najlepszą formą leczenia tego schorzenia
jest terapia niefarmakologiczna, która obejmuje modyfikację stylu życia poprzez wprowadzenie
zbilansowanej diety oraz regular nej aktywności fizycznej. Terapię taką należy uzupełnić
stosowaniem odpowiednich nutraceutyków. Jeśli chodzi o dietę pacjentów z NAFL, powinna
ona być uboga w cukr y proste, pr zetworzone węglowodany i nasycone kwasy tłuszczowe,
a bogata w błonnik, nienasycone kwasy tłuszczowe oraz produkty o wysokiej zawartości antyoksydantów.
Dietami rekomendowanymi mogą być w tym przypadku dieta śródziemnomorska
lub ketogeniczna. Wydają się one korzystnie wpływać na redukcję trzewnej tkanki tłuszczowej
oraz zawartości tłuszczu w wątrobie. Istnieje jednak wiele przeciwwskazań do ich stosowania.
Z kolei post pr zerywany pozwala poprawić część wyników pacjenta, lecz nie określono dłu -
goterminowych skutków jego stosowania. Aby uzyskać najlepsze efekty leczenia, pacjentom
zaleca się łączenie odpowiedniego sposobu odżywiania z aktywnością fizyczną, taką jak ćwiczenia
oporowe lub aerobowe. Korzystny wpływ na stan pacjentów z NAFL wydają się mieć
również nutraceutyki, m.in. witaminy E i D, wielonasycone kwasy tłuszczowe z rodziny ɷ-3,
sylimaryna, berberyna, resweratrol, kurkumina, astaksantyna, a także probiotyki. W niniejszej
pracy przedstawiono działanie zrównoważonej diety, nutraceutyków oraz aktywności fizycznej
w kontekście leczenia NAFL.
Słowa kluczowe: niealkoholowe stłuszczenie wątrobyNAFLNAFLDleczenie niefarmakologicznedietanutraceutykiprobiotykiaktywność fizyczna
Referencje
- Szczeklik A. Interna Szeklika. Medycyna Praktyczna, Kraków 2017: 1177–1180.
- EASL–EASD–EASO Clinical Practice Guidelines for the management of non-alcoholic fatty liver disease. J Hepatol. 2016; 64(6): 1388–1402.
- Reccia I, Kumar J, Akladios C, et al. Non-alcoholic fatty liver disease: a sign of systemic disease. Metabolism. 2017; 72: 94–108.
- Gulbicka P, Kanikowska A, Marciniak M, et al. Współczesne terapie niealkoholowej stłuszczeniowej choroby wątroby. Forum Zaburzeń Metabolicznych. 2018; 9(4): 168–174.
- Arora C, Sinha B, Ranjan P, et al. Non alcoholic fatty liver disease: problems in perception and solution. Journal of Clinical and Diagnostic Research. 2018; 12(1): OE01–OE05.
- Vernon G, Baranova A, Younossi ZM. Systematic review: the epidemiology and natural history of non-alcoholic fatty liver disease and non-alcoholic steatohepatitis in adults. Aliment Pharmacol Ther. 2011; 34(3): 274–285.
- Romero-Gómez M, Zelber-Sagi S, Trenell M. Treatment of NAFLD with diet, physical activity and exercise. J Hepatol. 2017; 67(4): 829–846.
- Suárez M, Boqué N, Del Bas JM, et al. Mediterranean diet and multi-ingredient-based interventions for the management of non-alcoholic fatty liver disease. Nutrients. 2017; 9(10).
- Cunha GM, Guzman G, Correa De Mello LL, et al. Efficacy of a 2-month very low-calorie ketogenic diet (VLCKD) compared to a standard low-calorie diet in reducing visceral and liver fat accumulation in patients with obesity. Front Endocrinol (Lausanne). 2020; 11: 607.
- Markova M, Koelman L, Hornemann S, et al. Isocaloric diets high in animal or plant protein reduce liver fat and inflammation in individuals with type 2 diabetes. Gastroenterology. 2017; 152(3): 571–585.e8.
- Bellentani S, Grave RD, Suppini A, et al. Behavior therapy for non- alcoholic fatty liver disease: the need for a multidisciplinary approach. Hepatology. 2008; 47(2): 746–754.
- Romero-Gómez M, Zelber-Sagi S, Trenell M. Treatment of NAFLD with diet, physical activity and exercise. J Hepatol. 2017; 67(4): 829–846.
- Andersen T, Gluud C, Franzmann MB, et al. Hepatic effects of dietary weight loss in morbidly obese subjects. J Hepatol. 1991; 12(2): 224–229.
- Yin C, Li Z, Xiang Y, et al. Effect of intermittent fasting on non-alcoholic fatty liver disease: systematic review and meta-analysis. Front Nutr. 2021; 8: 709683.
- Cicero AFG, Colletti A, Bellentani S. Nutraceutical approach to non-alcoholic fatty liver disease (NAFLD): the available clinical evidence. Nutrients. 2018; 10(9): 1153.
- Perumpail BJ, Li AA, John N, et al. The role of vitamin e in the treatment of NAFLD. Diseases. 2018; 6(4): 86.
- Maciejewska-Markiewicz D, Stachowska E, Hawryłkowicz V, et al. The role of resolvins, protectins and marensins in non-alcoholic fatty liver disease (NAFLD). Biomolecules. 2021; 11(7): 937.
- Barchetta I, Cimini FA, Cavallo MG. Vitamin D and metabolic dysfunction-associated fatty liver disease (MAFLD): an update. Nutrients. 2020; 12(11): 3302.
- Chalasani N, Younossi Z, Lavine JE, et al. The diagnosis and management of nonalcoholic fatty liver disease: Practice guidance from the American Association for the Study of Liver Diseases. Hepatology. 2018; 67(1): 328–357.
- Gillessen A, Schmidt HHJ. Silymarin as supportive treatment in liver diseases: a narrative review. Adv Ther. 2020; 37(4): 1279–1301.
- Wang Y, Zhou X, Zhao D, et al. Berberine inhibits free fatty acid and LPS-induced inflammation via modulating ER stress response in macrophages and hepatocytes. PLoS One. 2020; 15(5): e0232630.
- Hosseini H, Teimouri M, Shabani M, et al. Resveratrol alleviates non-alcoholic fatty liver disease through epigenetic modification of the Nrf2 signaling pathway. Int J Biochem Cell Biol. 2020; 119: 105667.
- Yan C, Zhang Y, Zhang X, et al. Curcumin regulates endogenous and exogenous metabolism via Nrf2-FXR-LXR pathway in NAFLD mice. Biomed Pharmacother. 2018; 105: 274–281.
- Chen G, Ni Y, Nagata N, et al. Micronutrient antioxidants and nonalcoholic fatty liver disease. Int J Mol Sci. 2016; 17(9): 1379.
- Schwenger KJp, Clermont-Dejean N, Allard JP. The role of the gut microbiome in chronic liver disease: the clinical evidence revised. JHEP Rep. 2019; 1(3): 214–226.
- Fernández T, Viñuela M, Vidal C, et al. Lifestyle changes in patients with non-alcoholic fatty liver disease: a systematic review and meta-analysis. PLoS One. 2022; 17(2): e0263931.
- Golabi P, Locklear CT, Austin P, et al. Effectiveness of exercise in hepatic fat mobilization in non-alcoholic fatty liver disease: systematic review. World J Gastroenterol. 2016; 22(27): 6318–6327.
- Babu AF, Csader S, Lok J, et al. Positive effects of exercise intervention without weight loss and dietary changes in nafld-related clinical parameters: a systematic review and meta-analysis. Nutrients. 2021; 13(9).
- Wang ST, Zheng J, Peng HW, et al. Physical activity intervention for non-diabetic patients with non-alcoholic fatty liver disease: a meta-analysis of randomized controlled trials. BMC Gastroenterol. 2020; 20(1): 66.
- Bellentani S, Dalle Grave R, Suppini A, et al. Behavior therapy for nonalcoholic fatty liver disease: the need for a multidisciplinary approach. Hepatology. 2008; 47(2): 746–754.
