Znaczenie zredukowanej formy koenzymu Q10 u osób starszych — część 1. Wybrane funkcje biologiczne i niedobory w organizmie

Streszczenie

Głównym celem pracy było przedstawienie biologicznych funkcji koenzymu Q₁₀ (CoQ₁₀) i znaczenia jego niedoboru w organizmie osób starszych. Zredukowana postać tego koenzymu — ubichinol — jest rozpuszczalnym w tłuszczach antyoksydantem nieenzymatycznym, naturalnie występującym w organizmie człowieka. Postać utleniona koenzymu Q₁₀ — ubichinon — służy ciągłej odbudowie ubichinolu, przy czym poziomy obu form w organizmie podczas prawidłowego funkcjonowania ustroju są wystarczające dzięki endogennej biosyntezie. Ubichinol aktywnie uczestniczy w mitochondrialnej produkcji energii niezbędnej do funkcjonowania organizmu. Ponadto koenzym Q₁₀ wpływa na replikację i naprawę DNA poprzez modyfikację syntezy pirymidyny oraz modulację aktywacji szlaku apoptozy wewnątrzkomórkowej zachodzącej w mitochondriach. Ze względu na silne zdolności neutralizowania wolnych rodników tlenowych (ROS, reactive oxygene species), powstających w wyniku stresu oksydacyjnego, CoQ₁₀ zaliczany jest do jednych z najważniejszych związków przeciwutleniających. Synteza koenzymu Q₁₀ ulega nasileniu pod wpływem ROS, obecności tiaminy, pirydoksyny, witaminy B12, kwasu foliowego oraz kwasu pantotenowego. ROS są reaktywnymi cząsteczkami, powodującymi uszkodzenia struktur komórkowych oraz odgrywającymi istotną rolę w modyfikacji procesu starzenia. Komórkowe i tkankowe stężenia koenzymu Q₁₀ zmniejszają się wraz z wiekiem człowieka. Spadki te odpowiadają za upośledzenie wielu funkcji życiowych oraz zwiększają ryzyko rozwoju chorób przewlekłych, szczególnie u osób starszych. Wymienia się w tym zakresie przede wszystkim choroby sercowo-naczyniowe i neurodegeneracyjne. Utrzymywanie odpowiednich  poziomów CoQ₁₀ w błonach komórkowych poprzez poprawę syntezy endogennej lub suplementację z diety może być kluczową strategią poprawy zdrowia w populacjach osób starszych, pod warunkiem jej zastosowania przed pojawieniem się trwałych uszkodzeń organów.