Probiotyki i prebiotyki w zapobieganiu i leczeniu zaburzeń gospodarki węglowodanowej w ciąży
Streszczenie
Ciąża to stan, w którym dochodzi do wielu zmian metabolicznych w organizmie kobiety, w tym także w zakresie metabolizmu węglowodanów. W tym okresie często pojawia się fizjologiczna insulinooporność przejawiająca się zmniejszeniem wrażliwości tkanek na insulinę. W jej następstwie, u części kobiet rozwija się cukrzyca ciążowa (GDM, gestational diabetes mellitus). Hiperglikemia występująca w ciąży może powodować zaburzenia rozwoju i wzrastania płodu, a także zwiększać ryzyko powikłań okołoporodowych. Cukrzyca ciążowa jest determinowana wieloczynnikowo. W ostatnim czasie zwraca się uwagę na potencjalną rolę dysbiozy jelitowej w patomechanizmie zaburzeń gospodarki węglowodanowej w ciąży. Donosi się, że u pacjentek z GDM dochodzi do zmian w mikrobiocie jelitowej, które przyczyniają się do zwiększenia przepuszczalności jelit i powstawania stanów zapalnych oraz zaburzeń metabolicznych. Z racji tego sugeruje się, iż probiotyki oraz prebiotyki mające zdolność do modulowania składu mikrobioty jelitowej mogą być skuteczne w zapobieganiu występowania lub łagodzenia przebiegu GDM. Celem niniejszej pracy był przegląd i omówienie badań oceniających wpływ suplementacji probiotyków i prebiotyków na zaburzenia metabolizmu węglowodanów w ciąży. Dostępne dane naukowe wskazują, iż suplementacja preparatami probiotycznymi pozytywnie wpływa na prewencję oraz poprawę wykładników metabolicznych GDM. Zaznaczyć należy jednak potrzebę dalszych badań w tym zakresie, głównie w celu opisania dokładnego mechanizmu wpływu probiotyków na metabolizm kobiety ciężarnej oraz rekomendowanego protokołu probiotykoterapii.
Słowa kluczowe: cukrzyca ciążowamikrobiota jelitowaprobiotykiprebiotyki
Referencje
- Morton A, Teasdale S. Physiological changes in pregnancy and their influence on the endocrine investigation. Clin Endocrinol (Oxf). 2022; 96(1): 3–11.
- Mohan N, Banerjee A. Metabolic emergencies in pregnancy. Clin Med (Lond). 2021; 21(5): e438–e440.
- Kepley JM, Bates K, Mohiuddin SS. Physiology, Maternal Changes. StatPearls Publishing; 2021. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK539766/ (17.01.2022).
- Trapali M. Pregnancy and carbohydrate metabolism. JOJ Nurse Health Care. 2020; 11(5): 555825.
- Wender-Ożegowska E, Bomba-Opoń D, Brązert J, et al. Standardy Polskiego Towarzystwa Ginekologów i Położników postępowania u kobiet z cukrzycą. Ginekol Perinatol Prakt. 2017; 2(5): 215–29.
- Grzelak T, Janicka B, Kramkowska M, et al. Cukrzyca ciążowa – skutki niewyrównania i podstawy regulacji glikemii. Nowiny Lekarskie. 2013; 82(8): 163–169.
- Cypryk K. Cukrzyca ciążowa — rozpoznawanie i leczenie. Ginekol Perinatol Prakt. 2016; 1(2): 41–44.
- Otto-Buczkowska E. Zaburzenia metabolizmu glukozy w czasie ciąży — mechanizmy, diagnostyka i leczenie, co nowego? Forum Med Rodz. 2017; 11(3): 101–106.
- Rembiesa-Jarosińska E, Kowalska M. Cukrzyca ciążowa – epidemiologia i możliwości kontroli czynników ryzyka. Hygeia Publich Health. 2019; 54(1): 1–5.
- Szajewska H. Probiotyki – aktualny stan wiedzy i zalecenia dla praktyki klinicznej. Med. Prakt. , 2017; 7-8. : 19–37.
- Skrzydło-Radomańska B, Wronecki J. Czy mikrobiotę jelitową można skutecznie modyfikować? Varia Medica. 2019; 3(1): 18–26.
- Wang J, Zheng J, Shi W, et al. Dysbiosis of maternal and neonatal microbiota associated with gestational diabetes mellitus. Gut. 2018; 67(9): 1614–1625.
- Ponzo V, Fedele D, Goitre I, et al. Diet-Gut microbiota interactions and gestational diabetes mellitus (GDM). Nutrients. 2019; 11(2).
- Koh A, De Vadder F, Kovatcheva-Datchary P, et al. From dietary fiber to host physiology: short-chain fatty acids as key bacterial metabolites. Cell. 2016; 165(6): 1332–1345.
- Ye G, Zhang L, Wang M, et al. The Gut Microbiota in Women Suffering from Gestational Diabetes Mellitus with the Failure of Glycemic Control by Lifestyle Modification. J Diabetes Res. 2019; 2019: 6081248.
- Kuang YS, Lu JH, Li SH, et al. Connections between the human gut microbiome and gestational diabetes mellitus. Gigascience. 2017; 6(8): 1–12.
- Zheng W, Xu Q, Huang W, et al. Gestational diabetes mellitus is associated with reduced dynamics of gut microbiota during the first half of pregnancy. mSystems. 2020; 5(2).
- Ferrocino I, Ponzo V, Gambino R, et al. Changes in the gut microbiota composition during pregnancy in patients with gestational diabetes mellitus (GDM). Sci Rep. 2018; 8(1): 12216.
- Egshatyan L, Kashtanova D, Popenko A, et al. Gut microbiota and diet in patients with different glucose tolerance. Endocr Connect. 2016; 5(1): 1–9.
- Suez J, Shapiro H, Elinav E. Role of the microbiome in the normal and aberrant glycemic response. Clinical Nutrition Experimental. 2016; 6: 59–73.
- Crusell MK, Hansen TH, Nielsen T, et al. Gestational diabetes is associated with change in the gut microbiota composition in third trimester of pregnancy and postpartum. Microbiome. 2018; 6(1): 89.
- Wickens KL, Barthow CA, Murphy R, et al. Early pregnancy probiotic supplementation with Lactobacillus rhamnosus HN001 may reduce the prevalence of gestational diabetes mellitus: a randomised controlled trial. Br J Nutr. 2017; 117(6): 804–813.
- Taylor BL, Woodfall GE, Sheedy KE, et al. Effect of probiotics on metabolic outcomes in pregnant women with gestational diabetes: a systematic review and meta-analysis of randomized controlled trials. Nutrients. 2017; 9(5).
- Zheng J, Feng Q, Zheng S, et al. The effects of probiotics supplementation on metabolic health in pregnant women: An evidence based meta-analysis. PLoS One. 2018; 13(5): e0197771.
- Okesene-Gafa KAm, Moore AE, Jordan V, et al. Probiotic treatment for women with gestational diabetes to improve maternal and infant health and well-being. Cochrane Database Syst Rev. 2020; 6: CD012970.
- Peng TR, Wu TW, Chao YC. Effect of Probiotics on the Glucose Levels of Pregnant Women: A Meta-Analysis of Randomized Controlled Trials. Medicina (Kaunas). 2018; 54(5): 77.
- Hasain Z, Che Roos NA, Rahmat F, et al. Diet and pre-intervention washout modifies the effects of probiotics on gestational diabetes mellitus: a comprehensive systematic review and meta-analysis of randomized controlled trials. Nutrients. 2021; 13(9): 3045.
- Asgharian H, Homayouni-Rad A, Mirghafourvand M, et al. Effect of probiotic yoghurt on plasma glucose in overweight and obese pregnant women: a randomized controlled clinical trial. Eur J Nutr. 2020; 59(1): 205–215.
- Dolatkhah N, Hajifaraji M, Abbasalizadeh F, et al. Is there a value for probiotic supplements in gestational diabetes mellitus? A randomized clinical trial. J Health Popul Nutr. 2015; 33: 25.
- Hajifaraji M, Jahanjou F, Abbasalizadeh F, et al. Effect of probiotic supplements in women with gestational diabetes mellitus on inflammation and oxidative stress biomarkers: a randomized clinical trial. Asia Pac J Clin Nutr. 2018; 27(3): 581–591.
- Piuri G, Basello K, Rossi G, et al. Methylglyoxal, glycated albumin, PAF, and tnf-α: possible inflammatory and metabolic biomarkers for management of gestational diabetes. Nutrients. 2020; 12(2).
- Babadi M, Khorshidi A, Aghadavood E, et al. The effects of probiotic supplementation on genetic and metabolic profiles in patients with gestational diabetes mellitus: a randomized, double-blind, placebo-controlled trial. Probiotics Antimicrob Proteins. 2019; 11(4): 1227–1235.
- Karamali M, Dadkhah F, Sadrkhanlou M, et al. Effects of probiotic supplementation on glycaemic control and lipid profiles in gestational diabetes: A randomized, double-blind, placebo-controlled trial. Diabetes Metab. 2016; 42(4): 234–241.
- Skrzydło-Radomańska B, Wronecki J. Czy mikrobiotę jelitową można skutecznie modyfikować? Varia Medica. 2019; 3(1): 18–26.
- Fei Bb, Ling Li, Hua C, et al. Effects of soybean oligosaccharides on antioxidant enzyme activities and insulin resistance in pregnant women with gestational diabetes mellitus. Food Chem. 2014; 158: 429–432.
- Ahmadi S, Jamilian M, Tajabadi-Ebrahimi M, et al. The effects of synbiotic supplementation on markers of insulin metabolism and lipid profiles in gestational diabetes: a randomised, double-blind, placebo-controlled trial. Br J Nutr. 2016; 116(8): 1394–1401.
- Nabhani Z, Hezaveh SJ, Razmpoosh E, et al. The effects of synbiotic supplementation on insulin resistance/sensitivity, lipid profile and total antioxidant capacity in women with gestational diabetes mellitus: A randomized double blind placebo controlled clinical trial. Diabetes Res Clin Pract. 2018; 138: 149–157.
- Taghizadeh M, Asemi Z. Effects of synbiotic food consumption on glycemic status and serum hs-CRP in pregnant women: a randomized controlled clinical trial. Hormones (Athens). 2014; 13(3): 398–406.