Tom 12, Nr 3 (2021)
Inne materiały uzgodnione z Redakcją
Opublikowany online: 2021-12-09
Wyświetlenia strony
2962
Wyświetlenia/pobrania artykułu
39
Interwencje żywieniowe stosowane w prewencji i terapii zespołu metabolicznego
Forum Zaburzeń Metabolicznych 2021;12(3):107-114.
Streszczenie
Zespół metaboliczny (ZM) stanowi kompleks czynników ryzyka rozwoju chorób sercowo-naczyniowych o podłożu miażdżycowym oraz cukrzycy typu 2. Wraz ze wzrostem częstości występowania otyłości na przestrzeni ostatnich dziesięcioleci ZM stał się poważnym ogólnoświatowym problemem zdrowia publicznego. Ze względu na ważną rolę czynników środowiskowych, w tym niewłaściwej diety oraz niedostatecznej aktywności ruchowej,
w rozwoju tego zespołu, wiele środowisk badawczych skupia uwagę na możliwości wykorzystania licznych strategii żywieniowych w jego profilaktyce i leczeniu. Obecnie uznaje się, iż największym potencjałem leczniczym charakteryzują się dieta śródziemnomorska oraz dieta DASH, które uznawane są za wzorcowe modele żywieniowe i szeroko promowane przez wiele instytucji i organizacji związanych ze zdrowiem publicznym.
W opracowaniu dokonano omówienia zaleceń żywieniowych oraz przedstawiono interwencje dietetyczne o udowodnionej skuteczności w prewencji i terapii zespołu metabolicznego.
Słowa kluczowe: ZMzespół metabolicznyzaburzenia metaboliczne
Referencje
- Djalalinia S, Qorbani M, Peykari N, et al. Health impacts of Obesity. Pak J Med Sci. 2015; 31(1): 239–242.
- WHO. Obesity and overweight. https://www.who.int/en/news-room/fact-sheets/detail/obesity-and-overweight (3-08-2021).
- Alberti KG, Eckel RH, Grundy SM, et al. International Diabetes Federation Task Force on Epidemiology and Prevention, Hational Heart, Lung, and Blood Institute, American Heart Association, World Heart Federation, International Atherosclerosis Society, International Association for the Study of Obesity. Harmonizing the metabolic syndrome: a joint interim statement of the International Diabetes Federation Task Force on Epidemiology and Prevention; National Heart, Lung, and Blood Institute; American Heart Association; World Heart Federation; International Atherosclerosis Society; and International Association for the Study of Obesity. Circulation. 2009; 120(16): 1640–1645.
- International Diabetes Federation. The IDF consensus worldwide definition of the metabolic syndrome 2015. http://www.idf.org/metabolic-syndrome (3-08-2021).
- Zespół metaboliczny – kontrowersje wokół akademickiej debaty i realiów praktyki klinicznej. Endokrynol Otył Zab Przem Mat. 2008; 5(1): 13–26.
- Kołota A, Górczyńska P. Ocena ryzyka rozwoju zespołu metabolicznego u osób w średnim wieku. Kosmos. 2019; 68(2): 177–184.
- Han TS, Lean MEj. A clinical perspective of obesity, metabolic syndrome and cardiovascular disease. JRSM Cardiovasc Dis. 2016; 5: 2048004016633371.
- Drzycimska-Tatka B, Drab-Rybczyńska A, Kasprzak J. Zespół metaboliczny – epidemia XXI wieku. Hygeia Public Health. 2011; 46(4): 423–430.
- Yumuk V, Tsigos C, Fried M, et al. Obesity Management Task Force of the European Association for the Study of Obesity. European Guidelines for Obesity Management in Adults. Obes Facts. 2015; 8(6): 402–424.
- Ruderman NB, Schneider SH, Berchtold P. The "metabolically-obese," normal-weight individual. Am J Clin Nutr. 1981; 34(8): 1617–1621.
- Seidelmann SB, Claggett B, Cheng S, et al. Dietary carbohydrate intake and mortality: a prospective cohort study and meta-analysis. Lancet Public Health. 2018; 3(9): e419–e428.
- Dehghan M, Mente A, Rangarajan S, et al. Association of dairy intake with cardiovascular disease and mortality in 21 countries from five continents (PURE): a prospective cohort study. The Lancet. 2018; 392(10161): 2288–2297.
- Mach F, Baigent C, Catapano AL, et al. ESC Scientific Document Group. 2019 ESC/EAS Guidelines for the management of dyslipidaemias: lipid modification to reduce cardiovascular risk. Eur Heart J. 2020; 41(1): 111–188.
- Ostrowska L. Czym kierować się w wyborze diety pacjenta z zespołem metabolicznym? Forum Zaburzeń Metabolicznych. 2011; 2(1): 11–18.
- Chen JP, Chen GC, Wang XP, et al. Dietary Fiber and Metabolic Syndrome: A Meta-Analysis and Review of Related Mechanisms. Nutrients. 2017; 10(1).
- Soliman GA. Dietary Fiber, Atherosclerosis, and Cardiovascular Disease. Nutrients. 2019; 11(5).
- Wang Y, Chen J, Song YH, et al. Effects of the resistant starch on glucose, insulin, insulin resistance, and lipid parameters in overweight or obese adults: a systematic review and meta-analysis. Nutr Diabetes. 2019; 9(1): 19.
- Mensink RP, Zock PL, Kester ADM, et al. Effects of dietary fatty acids and carbohydrates on the ratio of serum total to HDL cholesterol and on serum lipids and apolipoproteins: a meta-analysis of 60 controlled trials. Am J Clin Nutr. 2003; 77(5): 1146–1155.
- Beynen AC, Katan MB, Van Zutphen LF. Hypo- and hyperresponders: individual differences in the response of serum cholesterol concentration to changes in diet. Adv Lipid Res. 1987; 22: 115–171.
- Westerterp-Plantenga MS, Lemmens SG, Westerterp KR. Dietary protein - its role in satiety, energetics, weight loss and health. Br J Nutr. 2012; 108 Suppl 2: S105–S112.
- Zasady postępowania w nadciśnieniu tętniczym – 2019 rok. Wytyczne Polskiego Towarzystwa Nadciśnienia Tętniczego. Nadciśnienie tętnicze w praktyce. 2019; 5(1): 1–86.
- Harnack LJ, Cogswell ME, Shikany JM, et al. Sources of Sodium in US Adults From 3 Geographic Regions. Circulation. 2017; 135(19): 1775–1783.
- Freiberg MS, Cabral HJ, Heeren TC, et al. Alcohol Consumption and the Prevalence of the Metabolic Syndrome in the U.S.: A cross-sectional analysis of data from the Third National Health and Nutrition Examination Survey. Diabetes Care. 2004; 27(12): 2954–2959.
- Araszkiewicz A, Bandurska-Stankiewicz E, Borys S, et al. 2021 Guidelines on the management of patients with diabetes. A position of Diabetes Poland. Clinical Diabetology. 2021; 10(1): 1–113.
- Castro-Barquero S, Ruiz-León AM, Sierra-Pérez M, et al. Dietary Strategies for Metabolic Syndrome: A Comprehensive Review. Nutrients. 2020; 12(10).
- Keys A. Coronary heart disease in seven countries. Nutrition. 1997; 13(3): 249–253.
- Appel LJ, Moore TJ, Obarzanek E, et al. A clinical trial of the effects of dietary patterns on blood pressure. DASH Collaborative Research Group. N Engl J Med. 1997; 336(16): 1117–1124.
- Svetkey LP, Sacks FM, Obarzanek E. The DASH Diet, Sodium Intake and Blood Pressure Trial (DASH-Sodium). J Am Diet Assoc. 1999; 99(8): S96–S104.
- Ramezani-Jolfaie N, Mohammadi M, Salehi-Abargouei A. The effect of healthy Nordic diet on cardio-metabolic markers: a systematic review and meta-analysis of randomized controlled clinical trials. Eur J Nutr. 2019; 58(6): 2159–2174.
- van Zuuren EJ, Fedorowicz Z, Kuijpers T, et al. Effects of low-carbohydrate- compared with low-fat-diet interventions on metabolic control in people with type 2 diabetes: a systematic review including GRADE assessments. Am J Clin Nutr. 2018; 108(2): 300–331.
- Schwingshackl L, Chaimani A, Schwedhelm C, et al. Comparative effects of different dietary approaches on blood pressure in hypertensive and pre-hypertensive patients: A systematic review and network meta-analysis. Crit Rev Food Sci Nutr. 2019; 59(16): 2674–2687.
- van Namen M, Prendergast L, Peiris C. Supervised lifestyle intervention for people with metabolic syndrome improves outcomes and reduces individual risk factors of metabolic syndrome: A systematic review and meta-analysis. Metabolism. 2019; 101: 153988.
