Ocena wartości energetycznej i odżywczej diety oraz sposobu odżywiania pacjentów ze stłuszczeniową chorobą wątroby
Streszczenie
WSTĘP: Liczba osób z niealkoholową stłuszczeniową chorobą wątroby rośnie na całym świecie. Wcześniejsze dane literaturowe potwierdziły, że patogeneza rozwoju niealkohlowej stłuszczeniowej choroby wątroby (NAFLD) ma charakter wieloczynnikowy. Prawidłowy sposób żywienia odgrywa kluczową rolę w tej jednostce chorobowej. Wynika to z faktu, że odpowiednie nawyki żywieniowe mogą przyczynić się do zmniejszenia nacieku tłuszczowego w wątrobie oraz stopnia zapalenia i zwłóknienia wątroby, a nawet mogą prowadzić do remisji NAFLD. Celem pracy była ocena wartości energetycznej i odżywczej diety pacjentów z NAFLD, ocena ich sposobu odżywiania, w tym nawyków żywieniowych oraz identyfikacja najczęściej popełnianych błędów dietetycznych. MATERIAŁ I METODY: Do badań włączono 32 osoby (24 kobiet, 8 mężczyzn), w wieku od 18 do 60 lat, z potwierdzoną diagnozą NAFLD, wśród których przeprowadzono autorską ankietę. Jakość sposobu odżywiania badanej populacji oceniono za pomocą kwestionariusza, natomiast wartość energetyczną oraz odżywczą diety wyliczono na podstawie trzydniowego dzienniczka żywieniowego. WYNIKI I WNIOSKI: Dieta badanej populacji charakteryzowała się konsumpcją dużej ilości tłuszczów, zwłaszcza nasyconych kwasów tłuszczowych, wysokim udziałem produktów bogatych w cukry proste, nieregularnym spożywaniem posiłków i konsumpcją kolacji tuż przed snem. Ponadto, respondenci zbyt często spożywali posiłki niskiej jakości typu fast food, a także rzadko spożywali warzywa, ryby oraz produkty zbożowe z pełnego przemiału. Taki model żywienia istotnie mógł się przyczynić do rozwoju i nasilenia NAFLD. Według większości badanych respondentów, dieta ma obojętny wpływ na rozwój NAFLD, a swój sposób odżywiania ocenili jako neutralny. Wyniki badań udowodniły pilną konieczność wdrożenia edukacji żywieniowej wśród pacjentów z niealkoholową stłuszczeniową chorobą wątroby, w celu zwiększenia świadomości na temat korzyści wynikających z modyfikacji stylu życia w leczeniu oraz w pierwotnej profilaktyce NAFLD.
Słowa kluczowe: niealkoholowa stłuszczeniowa choroba wątrobyNAFLDsposób odżywianiawzorce żywieniowe
Referencje
- Cobbina E, Akhlaghi F. Non-alcoholic fatty liver disease (NAFLD) - pathogenesis, classification, and effect on drug metabolizing enzymes and transporters. Drug Metab Rev. 2017; 49(2): 197–211.
- Hartleb M, Wynsch E, Cichoż-Lach H, et al. Postępowanie z chorymi na niealkoholową stłuszczeniową chorobę wątroby (NAFDL) – rekomendacje dla lekarzy podstawowej opieki zdrowotnej. Opracowane na podstawie zaleceń Polskiej Grupy Ekspertów NAFLD. Lekarz POZ. 2019; 5(5): 323–334.
- George ES, Forsyth A, Itsiopoulos C, et al. Practical Dietary Recommendations for the Prevention and Management of Nonalcoholic Fatty Liver Disease in Adults. Adv Nutr. 2018; 9(1): 30–40.
- Perdomo CM, Frühbeck G, Escalada J. Impact of Nutritional Changes on Nonalcoholic Fatty Liver Disease. Nutrients. 2019; 11(3).
- Fotbolcu H, Zorlu E. Nonalcoholic fatty liver disease as a multi-systemic disease. World J Gastroenterol. 2016; 22(16): 4079–4090.
- Jennison E, Patel J, Scorletti E, et al. Diagnosis and management of non-alcoholic fatty liver disease. Postgrad Med J. 2019; 95(1124): 314–322.
- Buzzetti E, Pinzani M, Tsochatzis EA. The multiple-hit pathogenesis of non-alcoholic fatty liver disease (NAFLD). Metabolism. 2016; 65(8): 1038–1048.
- Riazi K, Raman M, Taylor L, et al. Dietary Patterns and Components in Nonalcoholic Fatty Liver Disease (NAFLD): What Key Messages Can Health Care Providers Offer? Nutrients. 2019; 11(12).
- Romero-Gómez M, Zelber-Sagi S, Trenell M. Treatment of NAFLD with diet, physical activity and exercise. J Hepatol. 2017; 67(4): 829–846.
- Vilar-Gomez E, Martinez-Perez Y, Calzadilla-Bertot L, et al. Weight Loss Through Lifestyle Modification Significantly Reduces Features of Nonalcoholic Steatohepatitis. Gastroenterology. 2015; 149(2): 367–78.e5; quiz e14.
- George ES, Forsyth A, Itsiopoulos C, et al. Practical Dietary Recommendations for the Prevention and Management of Nonalcoholic Fatty Liver Disease in Adults. Adv Nutr. 2018; 9(1): 30–40.
- Hannah WN, Harrison SA. Lifestyle and Dietary Interventions in the Management of Nonalcoholic Fatty Liver Disease. Dig Dis Sci. 2016; 61(5): 1365–1374.
- Plaz Torres MC, Aghemo A, Lleo A, et al. Mediterranean Diet and NAFLD: What We Know and Questions That Still Need to Be Answered. Nutrients. 2019; 11(12).
- Gulbicka P, Kanikowska A, Marciniak M, et al. Współczesne terapie niealkoholowej stłuszczeniowej choroby wątroby. Forum Zaburzeń Metabolicznych. 2018; 9(4): 168–174.
- Jarosz M. Normy żywienia dla populacji polskiej — nowelizacja. , Warszawa 2020.
- Zelber-Sagi S, Nitzan-Kaluski D, Goldsmith R, et al. Long term nutritional intake and the risk for non-alcoholic fatty liver disease (NAFLD): a population based study. J Hepatol. 2007; 47(5): 711–717.
- Musso G, Gambino R, De Michieli F, et al. Dietary habits and their relations to insulin resistance and postprandial lipemia in nonalcoholic steatohepatitis. Hepatology. 2003; 37(4): 909–916.
- Vranešić Bender D, Nutrizio M, Jošić M, et al. Nutritional Status and Nutrition Quality in Patients with Non-Alcoholic Fatty Liver Disease. Acta Clin Croat. 2017; 56(4): 625–634.
- Yasutake K, Kohjima M, Kotoh K, et al. Dietary habits and behaviors associated with nonalcoholic fatty liver disease. World J Gastroenterol. 2014; 20(7): 1756–1767.
- Bellentani S, Scaglioni F, Marino M, et al. Epidemiology of non-alcoholic fatty liver disease. Dig Dis. 2010; 28(1): 155–161.
- Duarte SM, Stefano JT, Vanni DS, et al. IMPACT OF CURRENT DIET AT THE RISK OF NON-ALCOHOLIC FATTY LIVER DISEASE (NAFLD). Arq Gastroenterol. 2019; 56(4): 431–439.
- Salehi-Sahlabadi A, Sadat S, Beigrezaei S, et al. Dietary patterns and risk of non-alcoholic fatty liver disease. BMC Gastroenterol. 2021; 21(1): 41.
- Arora C, Sinha B, Ranjan P, et al. Non Alcoholic Fatty Liver Disease: Problems in Perception and Solution. JOURNAL OF CLINICAL AND DIAGNOSTIC RESEARCH. 2018.
