Rola hormonów i leków inkretynowych w terapii otyłości i wybranych zaburzeń metabolicznych
Streszczenie
Inkretyny są hormonami białkowymi odpowiedzialnymi za poposiłkowe wydzielanie insuliny. Wyróżnia się dwa hormony inkretynowe: peptyd glukagonopodobny (GLP-1) i glukozależny polipeptyd insulinotropowy (GIP). Odgrywają one rolę w patofizjologii otyłości i cukrzycy typu 2, a ich kardioprotekcyjne właściwości są szczegółowo analizowane przez naukowców. Leki inkretynowe od kilkunastu lat znajdują zastosowanie w leczeniu cukrzycy typu 2, a od kilku ― także w leczeniu otyłości. Agoniści receptora GLP-1, oprócz właściwości hipoglikemizujących, wykazują także działanie zmniejszające apetyt i zwiększające uczucie sytości, co wiąże się z redukcją masy ciała. Ponadto, wyniki najnowszych badań naukowych sugerują, że ze względu na oddziaływanie na wiele układów i narządów, mogą także znaleźć zastosowanie w leczeniu niealkoholowej stłuszczeniowej choroby wątroby i prewencji chorób sercowo-naczyniowych. Terapeutyczne właściwości GIP wymagają dalszych obserwacji, jednak wstępne wyniki badań analizujących wpływ podwójnych i potrójnych agonistów receptorów GIP/GLP-1/glukagonu są obiecujące. W poniższym artykule szczegółowo opisano rolę hormonów i leków inkretynowych w terapii otyłości i najczęstszych współtowarzyszących zaburzeń metabolicznych: cukrzycy typu 2, choroby sercowo-naczyniowej i niealkoholowej stłuszczeniowej choroby wątroby.
Słowa kluczowe: hormony inkretynoweGIPGLP-1peptyd glukagonopodobnyglukozależny polipeptyd insulinotropowyotyłośćzaburzenia metaboliczne
Referencje
- Yumuk V, Tsigos C, Fried M, et al. Obesity Management Task Force of the European Association for the Study of Obesity. European Guidelines for Obesity Management in Adults. Obes Facts. 2015; 8(6): 402–424.
- OECD. The Heavy Burden of Obesity: The Economics of Prevention; OECD Health Policy Studies; OECD Publishing: Paris, France, 2019.
- Strona Internetowa Eurostat: Overweight and obesity - BMI statistics. https://ec.europa.eu/eurostat/statistics-explained/index.php?title=Overweight_and_obesity_-_BMI_statistics (4.05.2021).
- CDC: Adult Obesity Facts. Overweight & Obesity. https://www.cdc.gov/obesity/data/adult.html (4.05.2021).
- Nauck MA, Meier JJ. Incretin hormones: Their role in health and disease. Diabetes Obes Metab. 2018; 20 Suppl 1: 5–21.
- Michałowska J, Miller-Kasprzak E, Bogdański P. Incretin Hormones in Obesity and Related Cardiometabolic Disorders: The Clinical Perspective. Nutrients. 2021; 13(2).
- Opinto G, Natalicchio A, Marchetti P. Physiology of incretins and loss of incretin effect in type 2 diabetes and obesity. Arch Physiol Biochem. 2013; 119(4): 170–178.
- Anandhakrishnan A, Korbonits M. Glucagon-like peptide 1 in the pathophysiology and pharmacotherapy of clinical obesity. World J Diabetes. 2016; 7(20): 572–598.
- Miyawaki K, Yamada Y, Ban N, et al. Inhibition of gastric inhibitory polypeptide signaling prevents obesity. Nat Med. 2002; 8(7): 738–742.
- González N, Moreno-Villegas Z, González-Bris A, et al. Regulation of visceral and epicardial adipose tissue for preventing cardiovascular injuries associated to obesity and diabetes. Cardiovasc Diabetol. 2017; 16(1): 44.
- Maciel MG, Beserra BT, Oliveira FC, et al. The effect of glucagon-like peptide 1 and glucagon-like peptide 1 receptor agonists on energy expenditure: A systematic review and meta-analysis. Diabetes Res Clin Pract. 2018; 142: 222–235.
- Nakade Y, Tsukamoto K, Pappas TN, et al. Central glucagon like peptide-1 delays solid gastric emptying via central CRF and peripheral sympathetic pathway in rats. Brain Res. 2006; 1111(1): 117–121.
- Brown JC, Mutt V, Pederson RA. Further purification of a polypeptide demonstrating enterogastrone activity. J Physiol. 1970; 209(1): 57–64.
- Laferrère B. Bariatric surgery and obesity: influence on the incretins. Int J Obes Suppl. 2016; 6(Suppl 1): S32–S36.
- Korner J, Bessler M, Inabnet W, et al. Exaggerated glucagon-like peptide-1 and blunted glucose-dependent insulinotropic peptide secretion are associated with Roux-en-Y gastric bypass but not adjustable gastric banding. Surg Obes Relat Dis. 2007; 3(6): 597–601.
- Zhang F, Tong Y, Su Na, et al. Weight loss effect of glucagon-like peptide-1 mimetics on obese/overweight adults without diabetes: A systematic review and meta-analysis of randomized controlled trials. J Diabetes. 2015; 7(3): 329–339.
- Whitten JS. Liraglutide (Saxenda) for Weight Loss. Am Fam Physician. 2016; 94(2): 161–166.
- Pilitsi E, Farr OM, Polyzos SA, et al. Pharmacotherapy of obesity: Available medications and drugs under investigation. Metabolism. 2019; 92: 170–192.
- Calanna S, Christensen M, Holst JJ, et al. Secretion of glucagon-like peptide-1 in patients with type 2 diabetes mellitus: systematic review and meta-analyses of clinical studies. Diabetologia. 2013; 56(5): 965–972.
- Padhi S, Nayak AK, Behera A. Type II diabetes mellitus: a review on recent drug based therapeutics. Biomed Pharmacother. 2020; 131: 110708.
- Gallwitz B, Gallwitz B, Gallwitz B, et al. Future perspectives for insulinotropic agents in the treatment of type 2 diabetes-DPP-4 inhibitors and sulphonylureas. Diabetes Obes Metab. 2010; 12(1): 1–11.
- Buse JB, Wexler DJ, Tsapas A, et al. 2019 update to: Management of hyperglycaemia in type 2 diabetes, 2018. A consensus report by the American Diabetes Association (ADA) and the European Association for the Study of Diabetes (EASD). Diabetologia. 2020; 63(2): 221–228.
- Müller TD, Finan B, Bloom SR. Glucagon-like peptide 1 (GLP-1). Mol Metab. 2019; 30: 72–130.
- Greenwell AA, Chahade JJ, Ussher JR. Cardiovascular biology of the GIP receptor. Peptides. 2020; 125: 170228.
- Subrahmanyan NA, Koshy RM, Jacob K, et al. Efficacy and Cardiovascular Safety of DPP-4 Inhibitors. Curr Drug Saf. 2021; 16(2): 154–164.
- Sofogianni A, Filippidis A, Chrysavgis L, et al. Glucagon-like peptide-1 receptor agonists in non-alcoholic fatty liver disease: An update. World J Hepatol. 2020; 12(8): 493–505.
- Teshome G, Ambachew S, Fasil A, et al. Efficacy of Glucagon-Like Peptide-1 Analogs in Nonalcoholic Fatty Liver Disease: A Systematic Review. Hepat Med. 2020; 12: 139–151.
- Kumar J, Memon RS, Shahid I, et al. Antidiabetic drugs and non-alcoholic fatty liver disease: A systematic review, meta-analysis and evidence map. Dig Liver Dis. 2021; 53(1): 44–51.
- Mantovani A, Byrne CD, Scorletti E, et al. Efficacy and safety of anti-hyperglycaemic drugs in patients with non-alcoholic fatty liver disease with or without diabetes: An updated systematic review of randomized controlled trials. Diabetes Metab. 2020; 46(6): 427–441.
- Leoni S, Tovoli F, Napoli L, et al. Current guidelines for the management of non-alcoholic fatty liver disease: A systematic review with comparative analysis. World J Gastroenterol. 2018; 24(30): 3361–3373.
