Interakcje leków z żywnością w chorobach metabolicznych

Streszczenie

W krajach rozwiniętych i rozwijających się obserwuje się rosnącą zachorowalność na choroby metaboliczne: cukrzycę typu 1 i 2, dyslipidemie, zespół metaboliczny. Towarzyszy temu wzrost ilości leków pobieranych przez pacjentów. Od 3% do 5% hospitalizacji jest skutkiem poważnych interakcji między lekami. Leki reagują nie tylko między sobą, ale również ze składnikami pożywienia. Oddziaływanie to może w różny sposób wpłynąć na działanie leku — wzmocnić je, osłabić lub całkowicie zmienić. Interakcja to zjawisko farmakologiczne polegające na zmianie siły, czasu, sposobu działania lub toksyczności jednego leku przez inny lek lub czynnik, na przykład pokarm. Interakcje mogą mieć miejsce we wszystkich fazach i etapach przemiany farmakometabolicznej leku. Mechanizmy interakcji pomiędzy lekami i żywnością nie są całkowicie wyjaśnione. Interakcje w fazie far maceutycznej zachodzą pomiędzy składnikami leku a żywnością pr zed podaniem leku pacjentowi. W fazie farmakodynamicznej zachodzą zjawiska synergizmu i antagonizmu. Synergizm polega na wzajemnym wzmacnianiu, a antagonizm na wzajemnym osłabianiu, działania dwóch ksenobiotyków podanych jednocześnie lub w niewielkim odstępie czasu. W fazie farmakokinetycznej interakcje lek–żywność występują zarówno na eta pie uwalniania i wchłaniania, jak i dystrybucji, metabolizmu i wydalania. Alkohol podlega takim samym pr zemianom w ludzkim organizmie, jak leki — wchłanianiu, dystrybucji, metabolizmowi i wydalaniu. Alkohol wpływa przede wszystkim na szybkość metabolizowania leków. Jednorazowe spożycie etanolu wraz z lekami doprowadza do konkurencji pomiędzy tymi ksenobiotykami o enzymy i w konsekwencji metabolizm leków zostaje zahamowany. Z kolei przewlekłe nadużywanie alkoholu prowadzi do pobudzenia układu enzymatycznego przyspieszając metabolizm i eliminację leku. Powstawanie coraz nowocześniejszych substancji leczniczych, dynamiczne modyfikacje zwyczajów żywieniowych oraz duża dostępność nowych, nieznanych dot ąd na rodzimym r ynku pokarmów sprawia, co podkreślono w literaturze przedmiotu, że istnieje konieczność dalszych badań nad tematyką interakcji leków z żywnością.