FMR 3/2017

Najnowszy numer czasopisma „Forum Medycyny Rodzinnej” otwiera artykuł ,,Zaburzenia metabolizmu glukozy w czasie ciąży — mechanizmy, diagnostyka i leczenie, co nowego?”. Autorzy podsumowują wiedzę dotyczącą specyfiki zaburzeń węglowodanów u kobiet w ciąży. Ciąża wiąże się z obniżeniem wrażliwości na działanie insuliny, co jest kompensowane wzrostem jej sekrecji. Cukrzyca ciążowa (GDM) ujawnia się, kiedy sekrecja insuliny nie jest wystarczająca dla kompensacji insulinooporności towarzyszącej ciąży. Kobiety z GDM mają niższą sekrecję insuliny w stosunku do stopnia insulinooporności w porównaniu z kobietami o prawidłowej tolerancji glukozy. Ciąża u kobiet z cukrzycą przedciążową (PGDM) zwiększa ryzyko powikłań zarówno u matki, jak i u płodu, niezależnie od postępów w opiece perinatalnej. Podstawowe znaczenie w leczeniu GDM oraz PGDM ma ścisła kontrola glikemii. Zaburzenie homeostazy glukozy w czasie ciąży, niezależnie od nasilenia zmian, jest czynnikiem ryzyka rozwoju nietolerancji glukozy po porodzie.

Z kolei autorzy artykułu ,,Krztusiec — stara choroba i nowe metody zapobiegania”, zwracają uwagę na istotną rolę lekarza podstawowej opieki zdrowotnej w ochronnych działaniach szczepiennych kobiet ciężarnych pod kątem krztuśca, który ciągle pozostaje istotną epidemiologicznie chorobą występującą w Polsce. Przebieg choroby jest szczególnie ciężki u dzieci w wieku do 6. miesiąca życia. W tym okresie ryzyko powikłań i zgonów jest najwyższe. W celu zredukowania ryzyka wystąpienia choroby u noworodków od 2016 roku w Polsce zaleca się szczepienie kobiet po 28. tygodniu ciąży.

Warto zwrócić uwagę Czytelnika na artykuł ,, Znaczenie składu hormonalnych środków antykoncepcyjnych dla ich skuteczności i tolerancji”. Celem artykułu jest zapoznanie Czytelnika z właściwościami farmakodynamicznymi substancji wchodzących w skład hormonalnych środków antykoncepcyjnych zarejestrowanych w Polsce oraz profilem ich działań ubocznych. Hormonalne środki antykoncepcyjne są obecnie powszechnie stosowane. Oprócz wysokiej skuteczności antykoncepcyjnej mogą wykazywać pożądane , jak i niepożądane działania uboczne zależne od ich składników. Najczęściej stosuje się doustne preparaty dwuskładnikowe.

Numer czasopisma zamyka artykuł ,,Przedstawienie przypadków zapalenia wątroby wywołanego wirusem EBV”. Celem artykułu jest zapoznanie Czytelnika z właściwościami farmakodynamicznymi substancji wchodzących w skład hormonalnych środków antykoncepcyjnych zarejestrowanych w Polsce oraz profilem ich działań ubocznych. Wirus Epsteina-Barr należący do rodziny Herpesviridae jest szeroko rozpowszechniony na świecie. Przenosi się przez bliskie kontakty, a materiałem zakaźnym jest ślina. Możliwe jest zakażenie przez krew, preparaty krwiopochodne i przeszczepione narządy. Wirus EBV wywołuje mononukleozę zakaźną, a w rzadkich przypadkach — zapalenie wątroby.

FMR 1/2017

Najnowszy numer czasopisma „Forum Medycyny Rodzinnej” otwiera artykuł ,,Choroba Hashimoto — aspekt genetyczny i środowiskowy”. Artykuł ten porusza aktualne aspekty związane z etiopatogenezą oraz z czynnikami ryzyka występowania choroby Hashimoto, coraz częściej rozpoznawanej. Omówiono głównie problem nadmiaru jodu oraz niedoboru selenu w diecie jako czynników mogących mieć wpływ na ujawnienie się choroby.

Z kolei autorzy pracy pt. ,,Zakażenia przenoszone drogą płciową a płodność w praktyce lekarza rodzinnego” zwracają uwagę na problem niepłodności w aspekcie pierwszych objawów zakażenia, z którymi pacjenci często zgłaszają się do lekarza rodzinnego, na przykład ból podbrzusza czy nieprawidłowe wydzieliny. Autorzy podkreślają istotną rolę podstawowej opieki zdrowotnej w zapobieganiu zakażeniom i ich zasadniczemu powikłaniu, jakim jest niepłodność.
Głównym zagrożeniem wydaje się przewlekły, często bezobjawowy stan zapalny w obrębie układu moczowo-płciowego, co w przypadku mężczyzn jest najlepiej udokumentowane w odniesieniu do mykoplazmy, a u kobiet do Chlamydia trachomatis. Podstawowymi narzędziami, jakimi dysponuje lekarz rodzinny, są: profilaktyka, edukacja, rozszerzony wywiad, wczesne leczenie empiryczne i możliwość skierowania do specjalisty.

Warto zwrócić uwagę Czytelnika na artykuł ,,Korzyści i zagrożenia wynikające z suplementacji witaminą D”. Ze względu na występujący powszechnie na świecie niedobór witaminy D zaleca się jej suplementację doustną. Obowiązujące w Polsce wytyczne opublikowane w 2013 roku zalecają między innymi suplementację witaminą D w okresie od października do marca, gdy synteza skórna nie zachodzi, a także w pozostałych miesiącach roku, o ile nie jest zapewniona wystarczająca ekspozycja na promieniowanie ultrafioletowe. Dostępne obecnie dane naukowe wskazują, że korzyści wynikające z profilaktyki i leczenia niedoboru witaminy D odnoszą się przede wszystkim do układu mięśniowo-szkieletowego.
Podaż witaminy D może prowadzić do hiperkalcemii i hiperkalciurii, choć nie jest jasne, jak wysokie dawki powodują efekty toksyczne. Schorzenia, które predysponują do wystąpienia działań niepożądanych, nawet przy nieprzekraczaniu zalecanych dawek witaminy D, to choroby ziarniniakowe, pierwotna nadczynność przytarczyc, a także idiopatyczna hiperkalcemia niemowląt.
Bieżące monitorowanie wykładników gospodarki wapniowo-fosforanowej jest podstawową metodą zapobiegania toksyczności witaminy D.