Infekcyjne zapalenie wsierdzia - analiza kliniczna 75 chorych

Streszczenie

Wstęp: Infekcyjne zapalenie wsierdzia jest ważnym problemem diagnostycznym i terapeutycznym, często zbyt późno rozpoznawanym. Celem pracy była analiza objawów, czynników etiologicznych, przebiegu oraz leczenia infekcyjnego zapalenia wsierdzia i porównanie tych parametrów u osób, które leczono zachowawczo, u chorych, skierowanych do leczenia chirurgicznego i u tych pacjentów, którzy zmarli.
Materiał i metody: Analizą objęto 75 chorych w wieku 18–81 lat (śr. 52 lata), hospitalizowanych z infekcyjnym zapaleniem wsierdzia w latach 1988–2002. Analizie poddano dane z wywiadu, M. Rozwodowska i wsp., Infekcyjne zapalenie wsierdzia badania przedmiotowego, badań laboratoryjnych oraz leczenia. Dla rozpoznania infekcyjnego zapalenia wsierdzia istotne były posiewy krwi i badanie echokardiograficzne.
Wyniki: Posiewy krwi były dodatnie u 47 chorych (62,7%), ujemne - u 28 (37,3%). Do najczęstszych czynników etiologicznych należały gronkowce, w dalszej kolejności paciorkowce i enterokoki. U chorych skierowanych do leczenia chirurgicznego częściej obserwowano ujemne posiewy krwi. Echokardiograficznie u 53 osób (70,7%) stwierdzono wegetacje, u 17 (22,6%) - inne zmiany wskazujące na infekcyjne zapalenie wsierdzia, u 5 (6,7%) badanie echokardiograficzne nie potwierdziło infekcyjnego zapalenia wsierdzia. Infekcyjne zapalenie wsierdzia dotyczyło zastawki aortalnej u 32 chorych (42,7%), zastawki mitralnej - u 29 (38,7%), obu zastawek - u 5 (6,7%). U 9 pacjentów (12%) infekcyjne zapalenie wsierdzia wystąpiło na sztucznych zastawkach. Zajęcie zastawki aortalnej i uszkodzenia zapalne zastawek były częstsze u chorych skierowanych do leczenia chirurgicznego (p < 0,003) i u pacjentów, którzy zmarli (p = 0,052), niż u osób leczonych zachowawczo. Gorączka występowała u 59 chorych (78,7%), powikłania zatorowe - u 19 (25,3%). Niewydolność serca III–IV klasy według NYHA stwierdzono u 47% pacjentów, częściej u osób skierowanych do leczenia chirurgicznego (p <0,003) i chorych, którzy zmarli (p < 0,003). Niedokrwistość, leukocytoza i hipergammaglobulinemia oraz zwiększenie stężenia kreatyniny w surowicy krwi były znamiennie częstsze u chorych, którzy zmarli. Leukocytoza i hipergammaglobulinemia także istotnie częsciej wystąpiły u chorych skierowanych do leczenia chirurgicznego. Czas antybiotykoterapii wynosił średnio 40 dni. Do leczenia chirurgicznego skierowano 14 pacjentów (18,7%). Zmarło 12 osób (16,8%).
Wnioski: Do najczęstszych czynników etiologicznych należały gronkowce, w dalszej kolejności paciorkowce, enterokoki. Czynnikami pogarszającymi skuteczność antybiotykoterapii w przebiegu infekcyjnego zapalenia wsierdzia były: zajęcie zastawek półksiężycowatych aorty i ujemne posiewy krwi. Niewydolność serca, uszkodzenia zapalne zastawek, a także niedokrwistość, leukocytoza, hipergammaglobulinemia i zwiększenie stężenia kreatyniny w surowicy krwi stanowiły czynniki pogarszające rokowanie. (Folia Cardiol. 2004; 11: 265–276)