24 Nietrzymanie moczu jako objaw uszkodzenia układu moczowego po napromienianiu – próby leczenia zachowawczego

Abstract

Podrażnienie pęcherza moczowego i cewki moczowej u kobiet leczonych napromienianiem traktowane jest jako normalny czynnik ryzyka. Rzadko zastanawiamy się nad ochroną dolnego odcinka dróg moczowych w aspekcie zapobiegania wystąpieniu lub nasileniu nietrzymania moczu. Leczenie tych objawów u chorych onkologicznych jest dużym problemem.

Celem pracy jest próba oceny postępowania zachowawczego u kobiet cierpiących z powodu nietrzymania moczu po leczeniu napromienianiem.

Analizy urodynamicznej dokonywano w Klinice Ginekologii Operacyjnej u 15 kobiet, u których stwierdzano nietrzymanie moczu. Wszystkie przebyły napromienianie z powodu raka szyjki macicy w stopniu zaawansowania Ib lub II – 13 kobiet lub raka endometrium (2 chore). U 12 pacjentek przeprowadzono w przeszłości rawnież leczenie chirurgiczne – usunięcie macicy z przydatkami lub hysterektomię radykalną, tylko u 3 wyłącznie radioterapię. W zależności od sytuacji klinicznej stosowano brachyterapię dopochwową (12 pacjentek) lub domaciczną (3 chore), dawkami frakcjonowanymi, używając żródła irydowego Ir 192. Wykorzystanie urządzeń do diagnostyki urodynamicznej – UD 2000 (MMS) i Duet Multi (Dantec), pozwoliło na różnicowanie niestabilności mięśnia wypieracza (9 chorych) i wysiłkowej formy nietrzymania moczu (1 pacjentka). Mieszane postacie rozpoznawano w 5 sytuacjach. Do elektrostymulacji używano elektrod dopochwowych mikrostymulatora zasilanego baterią.

Zależności objawów urologicznych w konkretnych sytuacjach klinicznych i wyników cystometrii są najbardziej czytelne w zestawieniach graficznych, co zostanie przez autorów przedstawione.

Leczenie przeprowadzono u wszystkich pacjentek – u 8 hormonalne w postaci przezskórnej u 5 miejscowe z użyciem tamponów nasączonych maścią estrogenną. Czas terapii wynosił 3 miesiące, także u 7 kobiet,które zażywały dodatkowo tolterydynę i u 2 stosujących ją bez HTZ. Ponadto u 6 leczonych włączono elektrostymulację przezpochwową ściśle określonymi parametrami, przez 30 dni wybierając różne programy. Temu rodzajowi terapii poddano pacjentki będące co najmniej 3 lata po skojarzonym leczeniu chirurgicznym i promieniami.

Najlepsze efekty uzyskano po równoczesnej elektrostymulacji i farmakoterapii – tolterydyną i miejscowo estrogenami – poprawę odczuły wszystkie chore (6), a u 4 z nich nietrzymanie moczu ustąpiło całkowicie. Pozostałe wyniki były zraznicowane, jednak optymistyczne w odniesieniu do objawów wynikajqcych z niestabilności wypieracza. Po leczeniu u 14 pacjentek obiektywizowano ocenę ponowną analizą cystometryczną.