4 Porównanie histogramów objętościowych odbytnicy i ściany odbytnicy u chorych na raka szyjki macicy otrzymujących dojamową brachyterapię

Abstract

Celem pracy było oszacowanie dawki, jaką otrzymuje odbytnica jako organ krytyczny podczas dojamowego napromieniania chorych na raka szyjki macicy, na podstawie DVH (Dose Volume Histogram – histogram dawki w całej objętości odbytnicy) i DWH (Dose Wall Histogram – histogram dawki w ścianie odbytnicy).

Zgodnie z Raportem ICRU nr 38 dawka w organach krytycznych, podczas napromieniania chorych na raka szyjki macicy określana jest na podstawie punktów. Ponieważ, niezakontrastowana odbytnica nie jest widoczna na zdjęciach rtg, punkty, w których mierzona jest dawka wyznaczane są względem aplikatorów. W związku z tym rzeczywisty rozkład dawki jaką otrzymuje odbytnica jest nieznany. Stosując trójwymiarowy system do planowania leczenia i zdjęcia TK można przeanalizować rozkład dawki w wybranych narządach.

Naszym materiałem były zdjęcia TK oraz komputerowe plany leczenia dla 10 losowo wybranych pacjentek leczonych z powodu raka szyjki macicy. Na zdjęciach TK nie jest widoczna ściana. odbytnicy, dlatego do obliczania DWH wykorzystaliśmy istniejące kontury zewnętrzne odbytnicy oraz wygenerowane na podstawie matematycznego modelu tego narządu jego kontury wewnętrzne. Po przeanalizowaniu histogramów DVH i rożnych histogramów DWH w zależności od grubości ściany odbytnicy stwierdziliśmy, że dla potrzeb codziennej praktyki klinicznej lepiej jest oprzeć się na dawce z DVH w objętości 2 cm³ niż 5 cm³ jako parametru do oceny powikłań w postaci przetoki pochwowo-odbytniczej. Objętość 2 cm³ z DWH jest bliższe wartości dawki dla 2 cm³ z DVH niż analogiczne wartości dla objętości 5 cm³. W tym celu obliczono DVH i DWH, a następnie odczytano dawki dla objętości 2 i 5 cm³. Do policzenia histogramów wykorzystano kontury narządu na zdjęciach TK oraz program generujący wewnętrzną ścianę odbytnicy.