3 Wpływ leczenia chirurgicznego na ryzyko wystąpienia popromiennych przetok pochwowo-odbytniczych u chorych na raka szyjki macicy poddanych radioterapii

Abstract

Celem pracy jest ocena wpływu radykalnej histerektomii na ryzyko wystąpienia przetoki pochwowo odbytniczej u chorych na raka szyjki macicy, u których zastosowano radykalną radioterapię.

Materiał stanowi grupa 222 kolejnych chorych na raka szyjki macicy leczonych w RCO Bydgoszczy w latach 1993–1995, u których zastosowano śródmaciczną brachyterapię LDR. Stopnie klinicznego zaawansowania wg FIGO wynosiły 1–81, 11–84, III-56 i IV-1 chora. Stosowano dwa schematy leczenia: wyłączną radioterapię (140 chorych) i metodę skojarzoną (82 chorych) polegającą na brachyterapii przedoperacyjnej – operacji i, w przypadku niekorzystnych czynników rokowniczych, napromienianiu od zewnątrz (36 chorych). Dla każdej chorej wyznaczono dawkę obciążającą przednią ścianę odbytnicy w punkcie R₁ wg 38. Raportu ICRU i stosując model liniowo kwadratowy znormalizowano ją do wartości standardowych. Zastosowano model regresji logitowej dla estymacji krzywych ryzyka wystąpienia przetoki pochwowo odbytniczej i dokonano kategoryzacji wg sposobu leczenia. Poddano ocenie statystycznej zmienną kategoryzującą tj. zastosowania leczenia chirurgicznego oraz wyznaczono efektywne dawki ED₅ i ED₅₀.

Wyniki

Średni czas obserwacji wynosił 30 miesięcy, 39 w grupie poddanej leczeniu skojarzonemu i 26 – wyłącznej radioterapii. Odnotowano 17 przetok pochwowo-odbytniczych (7,7%) ogółem, 4 u chorych leczonych w sposób skojarzony (4,9%) i 13 – poddanych wyłącznie napromienianiu (9,2%). Ryzyko wystąpienia przetoki silnie zależy od znormalizowanej dawki całkowitej (b=0,06, p<0,0001). Dołączenie do radioterapii leczenia chirurgicznego silnie podnosi ryzyko powikłań (b=3,6, p=0.02).

Wnioski

Skojarzenie chirurgii i radioterapii w leczeniu raka szyjki macicy jest obarczone większym ryzykiem wystąpienia przetoki pochwowo-odbytniczej niż wyłączną radioterapia. Wpływ ten nie jest stały i jest zależny od dawki promieniowania jonizującego.