55 Wyniki codziennej kontroli akceleratorów Mevatron -KD2 w Świętokrzyskim Centrum Onkologii

Abstract

Wstęp

W Świętokrzyskim Centrum Onkologii w listopadzie 1997 roku oddano do użytku dwa bliźniacze akceleratory Mevatron-KD2. Akceleratory KD2 wytwarzają wiązki promieniowania X o energii nominalnej 6 i 15 MeV oraz wiązki elektronów o energii 6, 12, 15, 18, 21 MeV. W celu zapewnienia ciągłości leczenia w przypadku awarii jednego z akceleratorów dążono do uzyskania identycznych wiązek na obydwu akceleratorach. Zgodnie z praktyką stosowaną w wielu ośrodkach radioterapeutycznych podjęto decyzję o codziennej dozymetrycznej kontroli parametrów wiązek.

Materiał i metody

Codziennie przed rozpoczęciem napromieniania pacjentów, na każdym akceleratorze jeden z techników radioterapii dokonuje pomiaru mocy dawki dla każdej wiązki terapeutycznej. Do pomiaru używane są dwa zestawy promieniowe, na które składają się dawkomierz UNIDOS firmy PTW, komora jonizacyjna o objętości czynnej 0,3 cm³ i fantom PMMA. Na jednym akceleratorze fantom jest umieszczony w prowadnicach do mocowania tac do osłon, co zapewnia doskonałą odtwarzalność układu pomiarowego. Na drugim akceleratorze fantom jest umieszczany na stole terapeutycznym w odległości SSD=100 cm. Dla każdej wiązki pomiar wykonywany jest trzykrotnie. Z trzech pomiarów obliczana jest średnia arytmetyczna. Podawana dawka wynosi 50 Mu. Przed rozpoczęciem kontroli codziennej wykonując pomiary tygodniowe określono, jaką wartość jonizacji (wartość referencyjna) powinno się otrzymać w układzie do codziennego pomiaru. Przyjęto, że jeżeli otrzymana wartość średnia z trzech pomiarów różni się od wartości referencyjnej o więcej niż 2% (poziom reagowania) należy przeprowadzić regulację wiązki. Jeśli wynik pomiaru jest bardzo bliski przekroczenia poziomu reagowania przez 3 kolejne dni, to wykonywane jest sprawdzenie energii z wykorzystaniem fantomu wodnego i ewentualnie wykonywana jest regulacja mocy dawki. Wyniki pomiarów są notowane do specjalnie do tego celu przygotowanych formularzach.

Wyniki kontroli

po przeanalizowaniu wyników kontroli codziennej z kilku miesięcy stwierdzono, że mierzona jonizacja jest niższa od wartości referencyjnej. Przypuszcza się, że jest to skutkiem niedogrzania przyspieszacza od kilkunastogodzinnej przerwie w pracy. Wartości referencyjne ustalane są zawsze po południu, po całodziennej pracy akceleratora.

Przypadki przekroczenia poziomu reagowania są bardzo rzadkie. Zdarzyły się one w pierwszym miesiącu korzystania z układów pomiarowych, ale było to raczej skutkiem popełnienia drobnych błędów przez techników wykonujących pomiar i nie wynikało ze złej pracy akceleratora. Otrzymane wyniki pomiarów wskazują na bardzo dobrą pracę akceleratora, tzn. 3 kolejne pomiary niemal zawsze dają wynik, który nie różni się o więcej niż ułamek procenta. Codziennie przed rozpoczęciem napromieniania pacjentów z wynikami kontroli zapoznaje się Kierownik Radioterapii i własnoręcznym podpisem potwierdza dopuszczenie akceleratora do pracy klinicznej.