Tom 17, Nr 2 (2020)
Artykuł przeglądowy
Opublikowany online: 2020-05-30
Wyświetlenia strony
1459
Wyświetlenia/pobrania artykułu
706
Biologiczne podstawy psychoterapii. W poszukiwaniu ewolucyjnego paradygmatu
Psychiatria 2020;17(2):80-86.
Streszczenie
W artykule autor omawia wyniki badań współczesnej biologii, etologii oraz nauk o mózgu, które mają odniesienie do zjawisk obserwowanych w psychoterapii. Z proponowanego zestawienia wyłania się wspólna płaszczyzna poszukiwań dla tych różnych dziedzin wiedzy, którą stanowią badania nad życiem afektywnym i społecznym ludzi oraz innych zwierząt. Biorąc to pod uwagę autor proponuje, aby wspólnym punktem odniesienia i współpracy dla tych dziedzin wiedzy była teoria ewolucji. Jednocześnie zwraca uwagę na to, że prawdopodobnie najpełniej do omawianych zjawisk odnosi się w ramach psychoterapii podejście psychodynamiczne, a szczególnie koncepcja zaproponowana przez OF Kernberga i jego zespół.
Słowa kluczowe: psychologia ewolucyjnaneuronaukaneuropsychoanalizapsychoterapia psychodynamicznapsychoanaliza
Referencje
- Przybyła J Neurobiologiczne podstawy psychoterapii Psychoterapia. 2016; 2(177): 29–42.
- Satel S, Lilienfeld SO. Pranie mózgu. Uwodzicielska moc (bezmyślnych) neuronauk. CiS, Stare Groszki 2017.
- Chessick R. Psychoanalytic Practice, 2: Clinical Studies. American Journal of Psychiatry. 1994; 151(10): 1510–1511.
- Dall’Aglio J. Of brains and Borromean knots: A Lacanian meta-neuropsychology. Neuropsychoanalysis. 2019; 21(1): 23–38.
- Neckar J. Ewolucyjna psychologia osobowości. O psychologicznej naturze człowieka w ujęciu darwinowskim. SEDNO Wyd. Akademickie, Warszawa 2018.
- Fromm E. Anatomia ludzkiej destrukcyjności. Dom Wydawniczy REBIS, Poznań 2016.
- Cortina M. The Greatness and Limitations of Erich Fromm’s Humanism. Contemporary Psychoanalysis. 2015; 51(3): 388–422.
- Spitz RAA. psychoanalytic study of normal and deviant development of object relations. Iternational Universities Press, Inc., New York 1965.
- Bekoff M. Manifest zwierząt. Sześć powodów, żeby okazywać więcej współczucia. Marginesy, Warszawa 2019.
- Singer P. Wyzwolenie zwierząt. Marginesy, Warszawa 2018.
- Łukasik A. Ewolucja – mózg - zachowania społeczne . Uniwersytetu Rzeszowskiego, Rzeszów 2015.
- King BJ. Jak zwierzęta przeżywają żałobę. PURANA, Lutynia 2018.
- Safina C. Poza słowami. Co myślą i czują zwierzęta. KP, Warszawa 2018.
- De Wall F. Ostatni uścisk mamy. Emocje zwierząt i co one mówią o nas samych. Copernicus Center PRESS, Kraków 2019.
- De Wall F. Wiek empatii. Jak natura uczy nas życzliwości. Copernicus Center PRESS, Kraków 2019.
- Dröscher VB. Ludzkie oblicze zwierząt . Prószyński i S-ka, Warszawa .
- Brensing K. Rozmowa ze zwierzętami. Czy uda się zrealizować ludzkie marzenie o rozmowie ze zwierzętami? AMBER, Warszawa 2018.
- Donaldson S, Kymlicka W. Zoopolis. Teoria polityczna praw zwierząt. Oficyna 21. Warszawa; 2018.
- Braidotti R. Po człowieku. PWN, Warszawa 2014.
- Bekoff M, Pierce J. Dzika sprawiedliwość. Moralne życie zwierząt. Copernicus Center PRESS, Kraków .
- Everett DL. Jak powstał język. Historia największego wynalazku ludzkości. Pruszyński i S-ka, Warszawa 2019.
- Von Pe. Pierwsze znaki. Najstarsze symbole świata. Wyd UJ, Kraków 2018.
- Reich D. Kim jesteśmy, skąd przyszliśmy... Kopalny DNA i nowa nauka o przeszłości człowieka. CiS, Stare Groszki 2019.
- Rutherford A. Księga ludzi. Opowieść o tym jak staliśmy się nami . Pruszyński i S-ka, Warszawa 2019.
- Begun DR. Prawdziwa planeta małp. Nowa historia człowieka. Prószyński i S-ka, Warszawa 2017.
- Mancia M. Introduction: how the neurosciences can contribute to psychoanalysis. In: Mancia M. ed. Psychoanalysis and neuroscience. Springer, Milan, Berlin, Heidelberg, New York 2006: 1–30.
- Przybyła J. Pomiędzy psychoanalizą a neuronauką – kontrowersje wokół neuropsychoanalizy. Psychiatria. 2017; 14(1): 55–60.
- Przybyła J. Psychodynamiczne spojrzenie na neuropsychoanalizę: niebezpieczna moda czy twórcza perspektywa? Psychoterapia psychodynamiczna w Polsce. 2017; 4: 32–41.
- Kandel ER. A new intellectual framework for psychiatry. Am J Psychiatry. 1998; 155(4): 457–469.
- Kandel ER. Biology and the future of psychoanalysis: a new intellectual framework for psychiatry revisited. Am J Psychiatry. 1999; 156(4): 505–524.
- Janik B. Program Erica Kandela a materializm nieredukcjonistyczny. Zagadnienia Filozoficzne w Nauce, LI. 2012: 76–95.
- Glasnović A, Babić G, Demarin V. Psychoanalysis has its place in modern medicine, and neuropsychoanalysis is here to support it. Croat Med J. 2015; 56(5): 503–505.
- Ramus F. What's the point of neuropsychoanalysis? Br J Psychiatry. 2013; 203(3): 170–171.
- Panksepp J, Biven L. The archaeology of mind: Neuroevolutionary origins of human emotions. Norton Series on Interpersonal Neurobiology. W.W.Norton and Company, New York 2012.
- Żechowski C. Theory of drives and emotions – from Sigmund Freud to Jaak Panksepp. Psychiatria Polska. 2017; 51(6): 1181–1189.
- Cosmides L, Tooby J. Evolutionary psychology: new perspectives on cognition and motivation. Annu Rev Psychol. 2013; 64: 201–229.
- Cosmides L, Tooby J, Barkow JH. Introduction: ewolutionary psychology and conceptual integration . In: Barko JW, Cosmides L, Tooby J. ed. The adapted mind. Evolutionary psychology and the generation of culture. Oxford University Press, New York, Oxford 1992: 3–15.
- Buss DM. Ewolucja pożądania. Jak ludzie dobierają się w pary. GWP, Gdańsk 2000.
- Miller G. Umysł w zalotach. Jak wybory seksualne kształtowały naturę człowieka. REBIS, Poznań 2004.
- Buss DM. How Can Evolutionary Psychology Successfully Explain Personality and Individual Differences? Perspect Psychol Sci. 2009; 4(4): 359–366.
- Panksepp J. Emotional endophenotypes in evolutionary psychiatry. Prog Neuropsychopharmacol Biol Psychiatry. 2006; 30(5): 774–784.
- Liotti G, Gilbert P. Mentalizing, motivation, and social mentalities: theoretical considerations and implications for psychotherapy. Psychol Psychother. 2011; 84(1): 9–25; discussion 98.
- Liotti G, Farina B. Traumatyczny rozwój. Etiologia, klinika i terapia wymiaru dysocjacyjnego. Fundacja Przyjaciele Martynki 2016.
- Millon T, Davis R, Millon C, Escovar L, Meagher S. Zaburzenia osobowości we współczesnym świecie. IPZ PTP, Warszawa 2005.
- Nesse R, Lloyd A. The evolution of psychodynamic mechanisms . In: Barkow JW, Cosmides J, Tooby J. ed. The adapted mind. Evolutionary psychology and the generation of culture. Oxford University Press, New York, Oxford 1992: 601.
- Arden JB. Neuronauka w psychoterapeutycznym procesie zmiany. UJ, Kraków 2017.
- Lévi-Strauss C. Spojrzenie z oddali. PIW. Warszawa; 1993.
- Grecucci A, Theuninck A, Frederickson J, Job R. Mechanisms of social emotion regulation: from neuroscience to psychotherapy. In: Bryant ML. ed. Handbook on emotion regulation: processes, cognitive effects and social consequences. Nova Science Publishers 2015: 57–84.
- Salas C, Palmer-Cancel S. Neuropsychoanalysis 20 years later: An interview with Oliver Turnbull. Neuropsychoanalysis. 2019; 21(1): 39–45.
- Cortina M. The future of psychodynamic psychotherapy. Psychiatry. 2010; 73(1): 43–56.
- Kernberg OF. Aggressivity, narcissism, and self-destructiveness in the psychoterapeutic relationship. New developments in the psychopathology and psychotherapy of severe personality disorders. Yale University Press, Nev Haven, London 2004.
- Confer JC, Easton JA, Fleischman DS, et al. Evolutionary psychology. Controversies, questions, prospects, and limitations. Am Psychol. 2010; 65(2): 110–126.
- Buss D. Evolutionary social psychology: Prospects and pitfalls. Motivation and Emotion. 1990; 14(4): 265–286.
- Caligor E, Kernberg OF, Clarkin JF, Yeomans FE. Psychoterapia psychodynamiczna patologii osobowości. Leczenie self i funkcjonowania interpersonalnego. PTPPd, Kraków 2019.
