dostęp otwarty
Częściowy agonizm, pełna skuteczność — profil farmakologiczny i zastosowanie kliniczne arypiprazolu
dostęp otwarty
Streszczenie
Arypiprazol ma unikalny profil receptorowy względem pozostałych leków przeciwpsychotycznych, co znajduje odzwierciedlenie w jego efekcie terapeutycznym i profilu tolerancji. Działa jak antagonista w sytuacji nadmiaru dopaminy, natomiast przy jej niskich stężeniach eksponuje właściwości agonistyczne. Jak pokazują wyniki licznych badań, w zależności od dawki arypiprazol jest skuteczny w leczeniu schizofrenii i choroby afektywnej dwubiegunowej zarówno w okresie zaostrzenia, jak i terapii podtrzymującej. Częściowy agonizm wobec receptorów D2 eliminuje defekt neurotransmisji dopaminergicznej i, co się z tym wiąże, rzadziej powoduje ujawnianie objawów parkinsonowskich, hiperprolaktynemii oraz up-regulacji receptorów dopaminowych. Ponadto arypiprazol nie powoduje znaczącego klinicznie wzrostu masy ciała ani zaburzeń układu sercowo-naczyniowego czy parametrów metabolicznych. W artykule omówiono rolę terapeutyczną arypiprazolu ze szczególnym uwzględnieniem leczenia ostrych stanów psychotycznych i maniakalnych, zależności działania leku od dawki oraz profilu tolerancji.
Streszczenie
Arypiprazol ma unikalny profil receptorowy względem pozostałych leków przeciwpsychotycznych, co znajduje odzwierciedlenie w jego efekcie terapeutycznym i profilu tolerancji. Działa jak antagonista w sytuacji nadmiaru dopaminy, natomiast przy jej niskich stężeniach eksponuje właściwości agonistyczne. Jak pokazują wyniki licznych badań, w zależności od dawki arypiprazol jest skuteczny w leczeniu schizofrenii i choroby afektywnej dwubiegunowej zarówno w okresie zaostrzenia, jak i terapii podtrzymującej. Częściowy agonizm wobec receptorów D2 eliminuje defekt neurotransmisji dopaminergicznej i, co się z tym wiąże, rzadziej powoduje ujawnianie objawów parkinsonowskich, hiperprolaktynemii oraz up-regulacji receptorów dopaminowych. Ponadto arypiprazol nie powoduje znaczącego klinicznie wzrostu masy ciała ani zaburzeń układu sercowo-naczyniowego czy parametrów metabolicznych. W artykule omówiono rolę terapeutyczną arypiprazolu ze szczególnym uwzględnieniem leczenia ostrych stanów psychotycznych i maniakalnych, zależności działania leku od dawki oraz profilu tolerancji.
Słowa kluczowe
arypiprazol, schizofrenia, choroba afektywna dwubiegunowa
Informacje o artykuleTytuł
Częściowy agonizm, pełna skuteczność — profil farmakologiczny i zastosowanie kliniczne arypiprazolu
Czasopismo
Numer
Typ artykułu
Artykuł przeglądowy
Strony
1-6
Opublikowany online
2017-03-01
Wyświetlenia strony
1193
Wyświetlenia/pobrania artykułu
6599
Rekord bibliograficzny
Psychiatria 2017;14(1):1-6.
Słowa kluczowe
arypiprazol
schizofrenia
choroba afektywna dwubiegunowa
Autorzy
Magdalena Więdłocha
Agata Szulc
Referencje (23)- Perkins DO. Predictors of noncompliance in patients with schizophrenia. J Clin Psychiatry. 2002; 63(12): 1121–1128.
- Arypiprazol – charakterystyka produktu leczniczego FDA; https://www.accessdata.fda.gov/drugsatfda_docs/label/2014/021436s038,021713s030,021729s022,021866s023lbl.pdf; 25.11.2016.
- Akyol Ardic U, Ercan ES, Kutlu A, et al. Successful Treatment Response with Aripiprazole Augmentation of SSRIs in Refractory Obsessive-Compulsive Disorder in Childhood. Child Psychiatry Hum Dev. 2016 [Epub ahead of print].
- Prommer E. Aripiprazole: A New Option in Delirium. Am J Hosp Palliat Care. 2015 [Epub ahead of print].
- de Bartolomeis A, Tomasetti C, Iasevoli F. Update on the Mechanism of Action of Aripiprazole: Translational Insights into Antipsychotic Strategies Beyond Dopamine Receptor Antagonism. CNS Drugs. 2015; 29(9): 773–799.
- Lawler CP, Prioleau C, Lewis MM, et al. Interactions of the novel antipsychotic aripiprazole (OPC-14597) with dopamine and serotonin receptor subtypes. Neuropsychopharmacology. 1999; 20(6): 612–627.
- Crow TJ. An evaluation of the dopamine hypothesis of schizophrenia. The Biological Basis of Schizophrenia. 1978: 63–78.
- Chrzanowski WK, Marcus RN, Torbeyns A, et al. Effectiveness of long-term aripiprazole therapy in patients with acutely relapsing or chronic, stable schizophrenia: a 52-week, open-label comparison with olanzapine. Psychopharmacology (Berl.). 2006; 189(2): 259–266.
- Di Sciascio G, Riva MA. Aripiprazole: from pharmacological profile to clinical use. Neuropsychiatr Dis Treat. 2015; 11: 2635–2647.
- Mizrahi R, Mamo D, Rusjan P, et al. The relationship between subjective well-being and dopamine D2 receptors in patients treated with a dopamine partial agonist and full antagonist antipsychotics. Int J Neuropsychopharmacol. 2009; 12(5): 715–721.
- Newman-Tancredi A. The importance of 5-HT1A receptor agonism in antipsychotic drug action: rationale and perspectives. Curr Opin Investig Drugs. 2010; 11(7): 802–812.
- Stip E, Tourjman V. Aripiprazole in schizophrenia and schizoaffective disorder: A review. Clin Ther. 2010; 32 Suppl 1: S3–20.
- Yatham L, Kennedy S, Parikh S, et al. Canadian Network for Mood and Anxiety Treatments (CANMAT) and International Society for Bipolar Disorders (ISBD) collaborative update of CANMAT guidelines for the management of patients with bipolar disorder: update 2013. Bipolar Disorders. 2012; 15(1): 1–44.
- Park SW, Phuong VuT, Lee CH, et al. Effects of antipsychotic drugs on BDNF, GSK-3β, and β-catenin expression in rats subjected to immobilization stress. Neurosci Res. 2011; 71(4): 335–340.
- Jarema M. Standardy leczenia farmakologicznego niektórych zaburzeń psychicznych. Wyd. 2, Via Medica, Gdańsk 2015.
- Poyurovsky M, Bergman J, Pashinian A, et al. Beneficial effect of low-dose mirtazapine in acute aripiprazole-induced akathisia. Int Clin Psychopharmacol. 2014; 29(5): 296–298.
- Citrome L, Eramo A, Francois C, et al. Lack of tolerable treatment options for patients with schizophrenia. Neuropsychiatr Dis Treat. 2015; 11: 3095–3104.
- Englisch S, Zink M. Combined antipsychotic treatment involving clozapine and aripiprazole. Prog Neuropsychopharmacol Biol Psychiatry. 2008; 32(6): 1386–1392.
- Leucht S, Cipriani A, Spineli L, et al. Comparative efficacy and tolerability of 15 antipsychotic drugs in schizophrenia: a multiple-treatments meta-analysis. Lancet. 2013; 382(9896): 951–962.
- Kasper S, Lerman MN, McQuade RD, et al. Efficacy and safety of aripiprazole vs. haloperidol for long-term maintenance treatment following acute relapse of schizophrenia. Int J Neuropsychopharmacol. 2003; 6(4): 325–337.
- Sparshatt A, Taylor D, Patel MX, et al. A systematic review of aripiprazole--dose, plasma concentration, receptor occupancy, and response: implications for therapeutic drug monitoring. J Clin Psychiatry. 2010; 71(11): 1447–1456.
- Kerwin R, Millet B, Herman E, et al. A multicentre, randomized, naturalistic, open-label study between aripiprazole and standard of care in the management of community-treated schizophrenic patients Schizophrenia Trial of Aripiprazole: (STAR) study. Eur Psychiatry. 2007; 22(7): 433–443.
- Newcomer JW, Campos JA, Marcus RN, et al. A multicenter, randomized, double-blind study of the effects of aripiprazole in overweight subjects with schizophrenia or schizoaffective disorder switched from olanzapine. J Clin Psychiatry. 2008; 69(7): 1046–1056.
