Multimedialna platforma wiedzy medycznej Internetowa Księgarnia Medyczna Kalendarium Konferencji
Polski Przegląd Neurologiczny
MENU
Na skróty Zdeponuj artykuł Wytyczne dla autorów Ahead of print Recenzenci 2022

Tom 16, Nr 4 (2020)
Wytyczne / stanowisko ekspertów
Opublikowany online: 2021-01-11
Dodaj do koszyka: 49,00 PLN
Pobierz cytowanie

Diagnostyka choroby Wilsona — aktualne zalecenia

Agnieszka Antos1, Tomasz Litwin1, Marta Skowrońska1, Iwona Kurkowska-Jastrzębska1, Anna Członkowska1
DOI: 10.5603/PPN.2020.0032
·
Pol. Przegl. Neurol 2020;16(4):209-222.
Afiliacje
  1. II Klinika Neurologii, Instytut Psychiatrii i Neurologii w Warszawie

dostęp płatny

Tom 16, Nr 4 (2020)
Rekomendacje i zalecenia ekspertów
Opublikowany online: 2021-01-11

Streszczenie

Choroba Wilsona (WD, Wilson’s disease) jest schorzeniem genetycznym, dziedziczonym autosomalnie recesywnie, związanym z zaburzeniami metabolizmu miedzi, które prowadzą do odkładania się je j w wielu nar ządach i tkankach. Główne objawy kliniczne wynikają z uszkodzenia wątroby i mózgu. Choroba ta zwykle jest skutecznie leczona, a nawet można zapobiec rozwinięciu się jej objawów klinicznych przez stosowanie leków powodujących negatywny bilans miedzi w organizmie. Stosowane są leki chelatujące, sole cynku i leki o złożonym mechanizmie działania. Warunkami skuteczności leczenia są: 1) wczesne rozpoznanie oraz 2) prawidłowe przyjmowanie leków przeciwmiedziowych. Rozpoznanie w większości przypadków opiera się na charakterystycznych objawach klinicznych, stwierdzeniu zaburzeń metabolizmu miedzi oraz badaniach genetycznych. Mimo to w praktyce klinicznej zdarzają się przypadki trudne diagnostycznie, spowodowane między innymi procesami chorobowymi dającymi fałszywie ujemne lub fałszywie dodatnie podstawowe wyniki badania metabolizmu miedzi (stężenie ceruloplazminy w surowicy krwi, dobowe wydalanie miedzi z moczem). Nie zawsze udaje się wykryć patogenne mutacje na obu allelach. W rozpoznaniu choroby pomocny jest algorytm diagnostyczny WD (tzw. Leipzig score). Autorzy przedstawili aktualne rekomendacje dotyczące diagnostyki WD.

Streszczenie

Choroba Wilsona (WD, Wilson’s disease) jest schorzeniem genetycznym, dziedziczonym autosomalnie recesywnie, związanym z zaburzeniami metabolizmu miedzi, które prowadzą do odkładania się je j w wielu nar ządach i tkankach. Główne objawy kliniczne wynikają z uszkodzenia wątroby i mózgu. Choroba ta zwykle jest skutecznie leczona, a nawet można zapobiec rozwinięciu się jej objawów klinicznych przez stosowanie leków powodujących negatywny bilans miedzi w organizmie. Stosowane są leki chelatujące, sole cynku i leki o złożonym mechanizmie działania. Warunkami skuteczności leczenia są: 1) wczesne rozpoznanie oraz 2) prawidłowe przyjmowanie leków przeciwmiedziowych. Rozpoznanie w większości przypadków opiera się na charakterystycznych objawach klinicznych, stwierdzeniu zaburzeń metabolizmu miedzi oraz badaniach genetycznych. Mimo to w praktyce klinicznej zdarzają się przypadki trudne diagnostycznie, spowodowane między innymi procesami chorobowymi dającymi fałszywie ujemne lub fałszywie dodatnie podstawowe wyniki badania metabolizmu miedzi (stężenie ceruloplazminy w surowicy krwi, dobowe wydalanie miedzi z moczem). Nie zawsze udaje się wykryć patogenne mutacje na obu allelach. W rozpoznaniu choroby pomocny jest algorytm diagnostyczny WD (tzw. Leipzig score). Autorzy przedstawili aktualne rekomendacje dotyczące diagnostyki WD.

Pełny tekst:

Dodaj do koszyka: 49,00 PLN
Pobierz cytowanie

Słowa kluczowe

choroba Wilsona, diagnoza, metabolizm miedzi, skala lipska (Leipzig score)

Informacje o artykule
Tytuł

Diagnostyka choroby Wilsona — aktualne zalecenia

Czasopismo

Polski Przegląd Neurologiczny

Numer

Tom 16, Nr 4 (2020)

Typ artykułu

Wytyczne / stanowisko ekspertów

Strony

209-222

Opublikowany online

2021-01-11

Wyświetlenia strony

1585

Wyświetlenia/pobrania artykułu

632

DOI

10.5603/PPN.2020.0032

Rekord bibliograficzny

Pol. Przegl. Neurol 2020;16(4):209-222.

Słowa kluczowe

choroba Wilsona
diagnoza
metabolizm miedzi
skala lipska (Leipzig score)

Autorzy

Agnieszka Antos
Tomasz Litwin
Marta Skowrońska
Iwona Kurkowska-Jastrzębska
Anna Członkowska

Referencje (54)
  1. European Association for Study of Liver. EASL Clinical Practice Guidelines: Wilson's disease. J Hepatol. 2012; 56(3): 671–685.
    CrossRefPubMed
  2. Roberts EA, Schilsky ML. American Association for Study of Liver Diseases (AASLD). Diagnosis and treatment of Wilson disease: an update. Hepatology. 2008; 47(6): 2089–2111.
    CrossRefPubMed
  3. Socha P, Janczyk W, Dhawan A, et al. Wilsons’ disease in children: a position paper by the Hepatology Committee of the European Society for Paediatric Gastroenterology, Hepatology and Nutrition. JPGN. 2018; 66: 334–344.
  4. Nagral A, Sarma MS, Matthai J, et al. Wilson's Disease: Clinical Practice Guidelines of the Indian National Association for Study of the Liver, the Indian Society of Pediatric Gastroenterology, Hepatology and Nutrition, and the Movement Disorders Society of India. J Clin Exp Hepatol. 2019; 9(1): 74–98.
    CrossRefPubMed
  5. Członkowska A, Litwin T, Dusek P, et al. Wilson disease. Nat Rev Dis Primers. 2018; 4(1): 21.
    CrossRefPubMed
  6. Litwin T, Gromadzka G, Szpak GM, et al. Brain metal accumulation in Wilson's disease. J Neurol Sci. 2013; 329(1-2): 55–58.
    CrossRefPubMed
  7. Bruha R, Marecek Z, Pospisilova L, et al. Long-term follow-up of Wilson disease: natural history, treatment, mutations analysis and phenotypic correlation. Liver Int. 2011; 31(1): 83–91.
    CrossRefPubMed
  8. Członkowska A, Tarnacka B, Litwin T. Wilson's disease-cause of mortality in 164 patients during 1992–2003 observation period. J Neurol. 2005; 252(6): 698–703.
    CrossRefPubMed
  9. Medici V, Trevisan CP, D'Incà R, et al. Diagnosis and management of Wilson's disease: results of a single center experience. J Clin Gastroenterol. 2006; 40(10): 936–941.
    CrossRefPubMed
  10. Beinhardt S, Leiss W, Stättermayer AF, et al. Long-term outcomes of patients with Wilson disease in a large Austrian cohort. Clin Gastroenterol Hepatol. 2014; 12(4): 683–689.
    CrossRefPubMed
  11. Merle U, Schaefer M, Ferenci P, et al. Clinical presentation, diagnosis and long-term outcome of Wilson's disease: a cohort study. Gut. 2007; 56(1): 115–120.
    CrossRefPubMed
  12. Svetel M, Pekmezović T, Petrović I, et al. Long-term outcome in Serbian patients with Wilson disease. Eur J Neurol. 2009; 16(7): 852–857.
    CrossRefPubMed
  13. Członkowska A, Litwin T. Wilson disease — currently used anticopper therapy. Handb Clin Neurol. 2017; 142: 181–191.
    CrossRefPubMed
  14. Guillaud O, Dumortier J, Sobesky R, et al. Long term results of liver transplantation for Wilson's disease: experience in France. J Hepatol. 2014; 60(3): 579–589.
    CrossRefPubMed
  15. Weiss KH, Stremmel W. Clinical considerations for an effective medical therapy in Wilson's disease. Ann NY Acad Sci. 2014; 1315: 81–85.
    CrossRefPubMed
  16. Ferenci P, Caca K, Loudianos G, et al. Diagnosis and phenotypic classification of Wilson disease. Liver Int. 2003; 23(3): 139–142.
    CrossRefPubMed
  17. Litwin T, Dusek P, Czlonkowska A. Neurological manifestations in Wilson’s disease — possible treatment options for symptoms. Expert Opin Orphan Drugs. 2016; 4(7): 719–728.
    CrossRef
  18. Członkowska A, Litwin T, Chabik G. Wilson disease: neurologic features. Handb Clin Neurol. 2017; 142: 101–119.
    CrossRefPubMed
  19. Dusek P, Smolinski L, Redzia-Ogrodnik B, et al. Semiquantitative scale for assessing brain MRI abnormalities in Wilson disease: a validation study. Mov Disord. 2020; 35(6): 994–1001.
    CrossRefPubMed
  20. Litwin T, Dusek P, Szafrański T, et al. Psychiatric manifestations in Wilson's disease: possibilities and difficulties for treatment. Ther Adv Psychopharmacol. 2018; 8(7): 199–211.
    CrossRefPubMed
  21. Zimbrean PC, Schilsky ML. The spectrum of psychiatric symptoms in Wilson's disease: treatment and prognostic considerations. Am J Psychiatry. 2015; 172(11): 1068–1072.
    CrossRefPubMed
  22. Zimbrean PC, Schilsky ML. Psychiatric aspects of Wilson disease: a review. Gen Hosp Psychiatry. 2014; 36(1): 53–62.
    CrossRefPubMed
  23. Rybakowski JK, Litwin T, Chlopocka-Wozniak M, et al. Lithium treatment of a bipolar patient with Wilson's disease: a case report. Pharmacopsychiatry. 2013; 46(3): 120–121.
    CrossRefPubMed
  24. Dening TR. Psychiatric aspects of Wilson's disease. Br J Psychiatry. 2018; 147(6): 677–682.
    CrossRef
  25. Dening TR, Berrios GE. Wilson's disease. Psychiatric symptoms in 195 cases. Arch Gen Psychiatry. 1989; 46(12): 1126–1134.
    CrossRefPubMed
  26. Kumar R, Datta S, Jayaseelan L, et al. The psychiatric aspects of wilson's disease — a study from a neurology unit. Indian J Psychiatry. 1996; 38(4): 208–211.
    PubMed
  27. Srinivas K, Sinha S, Taly AB, et al. Dominant psychiatric manifestations in Wilson's disease: a diagnostic and therapeutic challenge! J Neurol Sci. 2008; 266(1-2): 104–108.
    CrossRef
  28. Akil M, Brewer GJ. Psychiatric and behavioral abnormalities in Wilson's disease. Adv Neurol. 1995; 65: 171–178.
    PubMed
  29. Svetel M, Potrebić A, Pekmezović T, et al. Neuropsychiatric aspects of treated Wilson's disease. Parkinsonism Relat Disord. 2009; 15(10): 772–775.
    CrossRefPubMed
  30. Seniów J, Bak T, Gajda J, et al. Cognitive functioning in neurologically symptomatic and asymptomatic forms of Wilson's disease. Mov Disord. 2002; 17(5): 1077–1083.
    CrossRefPubMed
  31. Langwińska-Wośko E, Litwin T, Szulborski K, et al. Optical coherence tomography and electrophysiology of retinal and visual pathways in Wilson's disease. Metab Brain Dis. 2016; 31(2): 405–415.
    CrossRefPubMed
  32. Langwińska-Wośko E, Litwin T, Dzieżyc K, et al. The sunflower cataract in Wilson's disease: pathognomonic sign or rare finding? Acta Neurol Belg. 2016; 116(3): 325–328.
    CrossRefPubMed
  33. Broniek-Kowalik K, Dzieżyc K, Litwin T, et al. Anterior segment optical coherence tomography (AS-OCT) as a new method of detecting copper deposits forming the Kayser-Fleischer ring in patients with Wilson disease. Acta Ophthalmol. 2019; 97(5): e757–e760.
    CrossRefPubMed
  34. Dzieżyc K, Litwin T, Członkowska A. Other organ involvement and clinical aspects of Wilson disease. Handb Clin Neurol. 2017; 142: 157–169.
    CrossRefPubMed
  35. Woimant F, Djebrani-Oussedik N, Poujois A. New tools for Wilson's disease diagnosis: exchangeable copper fraction. Ann Transl Med. 2019; 7(Suppl 2): S70.
    CrossRefPubMed
  36. Dzieżyc K, Gromadzka G, Członkowska A. Wilson's disease in consecutive generations of one family. Parkinsonism Relat Disord. 2011; 17(7): 577–578.
    CrossRefPubMed
  37. Mohr I, Weiss KH. Biochemical markers for the diagnosis and monitoring of Wilson disease. Clin Biochem Rev. 2019; 40(2): 59–77.
    CrossRefPubMed
  38. Woimant F, Djebrani-Oussedik N, Poujois A. New tools for Wilson’s disease diagnosis: exchangeable copper fraction. Ann Transl Med. 2019; 7(S2): S70–S70.
    CrossRef
  39. Poujois A, Trocello JM, Djebrani-Oussedik N, et al. Exchangeable copper: a reflection of the neurological severity in Wilson's disease. Eur J Neurol. 2017; 24(1): 154–160.
    CrossRefPubMed
  40. Poujois A, Woimant F. Wilson's disease: A 2017 update. Clin Res Hepatol Gastroenterol. 2018; 42(6): 512–520.
    CrossRefPubMed
  41. Stättermayer AF, Entenmann A, Gschwantler M, et al. The dilemma to diagnose Wilson disease by genetic testing alone. Eur J Clin Invest. 2019; 49(8): e13147.
    CrossRefPubMed
  42. Antos A, Litwin T, Skowrońska M, et al. Pitfalls in diagnosing Wilson's disease by genetic testing alone: the case of a 47-year-old woman with two pathogenic variants of the ATP7B gene. Neurol Neurochir Pol. 2020; 54(5): 478–480.
    CrossRefPubMed
  43. Hermann W, Hennig C, Hoffmann J. [Misdiagnosis of Wilson's disease despite positive genetics] [Article in German]. Nervenarzt. 2018; 89(12): 1408–1410.
    CrossRefPubMed
  44. Chang IJ, Hahn SiH. The genetics of Wilson disease. Handb Clin Neurol. 2017; 142: 19–34.
    CrossRefPubMed
  45. Kluska A, Kulecka M, Litwin T, et al. Whole-exome sequencing identifies novel pathogenic variants across the ATP7B gene and some modifiers of Wilson's disease phenotype. Liver Int. 2019; 39(1): 177–186.
    CrossRefPubMed
  46. Gromadzka G, Schmidt HHJ, Genschel J, et al. Frameshift and nonsense mutations in the gene for ATPase7B are associated with severe impairment of copper metabolism and with an early clinical manifestation of Wilson's disease. Clin Genet. 2005; 68(6): 524–532.
    CrossRefPubMed
  47. Dzieżyc K, Litwin T, Chabik G, et al. Families with Wilson's disease in subsequent generations: clinical and genetic analysis. Mov Disord. 2014; 29(14): 1828–1832.
    CrossRefPubMed
  48. Członkowska A, Rodo M, Wierzchowska-Ciok A, et al. Accuracy of the radioactive copper incorporation test in the diagnosis of Wilson disease. Liver Int. 2018; 38(10): 1860–1866.
    CrossRefPubMed
  49. Członkowska A, Wehr H, Galewicz A, et al. Zastosowanie miedzi radioaktywnej w diagnostyce choroby Wilsona. Pol Tyg Lek. 1973; 28: 579–599.
  50. Ha-Hao D, Merle U, Hofmann C, et al. Chances and shortcomins of adenovirus-mediated ATP7B gene transfer in Wilson disease: proof of principle demonstrated in a pilot study with LEC rats. Z Gastroenterol. 2002; 40(4): 209–216.
    CrossRefPubMed
  51. Roy-Chowdhury J, Schilsky ML. Gene therapy of Wilson disease: A "golden" opportunity using rAAV on the 50th anniversary of the discovery of the virus. J Hepatol. 2016; 64(2): 265–267.
    CrossRefPubMed
  52. Prashanth LK, Taly AB, Sinha S, et al. Wilson's disease: diagnostic errors and clinical implications. J Neurol Neurosurg Psychiatry. 2004; 75(6): 907–909.
    CrossRefPubMed
  53. Walshe JM, Yealland M. Wilson's disease: the problem of delayed diagnosis. J Neurol Neurosurg Psychiatry. 1992; 55(8): 692–696.
    CrossRefPubMed
  54. Członkowska A, Dzieżyc-Jaworska K, Kłysz B, et al. Difficulties in diagnosis and treatment of Wilson disease — a case series of five patients. Ann Transl Med. 2019; 7(Suppl 2): S73.
    CrossRefPubMed

Regulamin

Ważne: serwis https://journals.viamedica.pl/ wykorzystuje pliki cookies. Więcej >>

Używamy informacji zapisanych za pomocą plików cookies m.in. w celach statystycznych, dostosowania serwisu do potrzeb użytkownika (np. język interfejsu) i do obsługi logowania użytkowników. W ustawieniach przeglądarki internetowej można zmienić opcje dotyczące cookies. Korzystanie z serwisu bez zmiany ustawień dotyczących cookies oznacza, że będą one zapisane w pamięci komputera. Więcej informacji można znaleźć w naszej Polityce prywatności.

Czym są i do czego służą pliki cookie możesz dowiedzieć się na stronie wszystkoociasteczkach.pl.

 

Wydawcą serwisu jest VM Media Group sp. z o.o., Grupa Via Medica, ul. Świętokrzyska 73, 80–180 Gdańsk

tel. +48 58 320 94 94, faks +48 58 320 94 60, e-mail: viamedica@viamedica.pl