Multimedialna platforma wiedzy medycznej Internetowa Księgarnia Medyczna Kalendarium Konferencji
Polski Przegląd Neurologiczny
MENU
Na skróty Zdeponuj artykuł Wytyczne dla autorów Ahead of print Recenzenci 2022

dostęp otwarty

Tom 15, Nr 1 (2019)
Artykuł przeglądowy
Opublikowany online: 2019-05-29
Pokaż PDF Pobierz plik PDF
Pobierz cytowanie

Zaburzenia mowy w atypowych zespołach parkinsonowskich — diagnostyka różnicowa i terapia

Klaudia Kluj-Kozłowska12, Emilia J. Sitek13, Jarosław Sławek13
DOI: 10.5603/PPN.2019.0006
·
Pol. Przegl. Neurol 2019;15(1):12-23.
Afiliacje
  1. Oddział Neurologii i Udarowy Szpitala Specjalistycznego św. Wojciecha, „Copernicus” Podmiot Leczniczy Sp. z o.o. w Gdańsku
  2. Katedra Logopedii Wydziału Filologicznego Uniwersytetu Gdańskiego
  3. Zakład Pielęgniarstwa Neurologiczno-Psychiatrycznego Wydziału Nauk o Zdrowiu Gdańskiego Uniwersytetu Medycznego

dostęp otwarty

Tom 15, Nr 1 (2019)
Artykuły przeglądowe
Opublikowany online: 2019-05-29

Streszczenie

W pracy pr zedstawiono charakterystykę zaburzeń mowy i komunikacji językowej w atypowych zespołach parkin - sonowskich. Wskazano na rolę neurologopedy w diagnostyce różnicowej i terapii pacjentów z: otępieniem z ciałami Lewy’ego (DLB, dementia with Lewy bodies), zanikiem wieloukładowym, postępującym porażeniem ponadjądrowym (PSP, progressive supranuclear palsy) oraz zespołem korowo-podstawnym (CBS, corticobasal syndrome). Zaburzenia mowy o typie dyzartrii występują we wszystkich wymienionych jednostkach chorobowych. U chorych mogą się także pojawić zaburzenia połykania. Określenie rodzaju dyzartrii oraz wykazanie lub wykluczenie obecności innych zaburzeń mowy, takich jak apraksja oralna i apraksja mowy, niepłynna afazja (typowe w CBS, niekiedy obecne również w PSP) czy zaburzenia dyskursu (DLB), jest szczególnie istotne w diagnostyce różnicowej. W tym celu nie tylko konieczna jest ocena zdolności oddechowo-fonacyjno-artykulacyjnych, ale także sprawdzenie umiejętności nazywania i tworzenia prawidłowych pod względem leksykalnym i gramatycznym dłuższych wypowiedzi językowych. Badanie neurologopedyczne może mieć uzupełniające znaczenie w różnicowaniu zaniku wieloukładowego, zespołu korowo- -podstawnego oraz postępującego porażenia nadjądrowego. Dane z piśmiennictwa nie pozwalają na jednoznaczne wykazanie skuteczności terapii neurologopedycznej u pacjentów z atypowymi zespołami parkinsonowskimi. Działania te są uznawane za postępowanie wspomagające, które ma na celu przede wszystkim podtrzymanie zdolności komunikacji oraz samodzielnego i bezpiecznego połykania. Ze względu na postępujący charakter zaburzeń mowy w zespołach parkinsonowskich o etiologii neurozwyrodnieniowej oddziaływania terapeutyczne powinny być wdrażane jak najwcześniej.

Streszczenie

W pracy pr zedstawiono charakterystykę zaburzeń mowy i komunikacji językowej w atypowych zespołach parkin - sonowskich. Wskazano na rolę neurologopedy w diagnostyce różnicowej i terapii pacjentów z: otępieniem z ciałami Lewy’ego (DLB, dementia with Lewy bodies), zanikiem wieloukładowym, postępującym porażeniem ponadjądrowym (PSP, progressive supranuclear palsy) oraz zespołem korowo-podstawnym (CBS, corticobasal syndrome). Zaburzenia mowy o typie dyzartrii występują we wszystkich wymienionych jednostkach chorobowych. U chorych mogą się także pojawić zaburzenia połykania. Określenie rodzaju dyzartrii oraz wykazanie lub wykluczenie obecności innych zaburzeń mowy, takich jak apraksja oralna i apraksja mowy, niepłynna afazja (typowe w CBS, niekiedy obecne również w PSP) czy zaburzenia dyskursu (DLB), jest szczególnie istotne w diagnostyce różnicowej. W tym celu nie tylko konieczna jest ocena zdolności oddechowo-fonacyjno-artykulacyjnych, ale także sprawdzenie umiejętności nazywania i tworzenia prawidłowych pod względem leksykalnym i gramatycznym dłuższych wypowiedzi językowych. Badanie neurologopedyczne może mieć uzupełniające znaczenie w różnicowaniu zaniku wieloukładowego, zespołu korowo- -podstawnego oraz postępującego porażenia nadjądrowego. Dane z piśmiennictwa nie pozwalają na jednoznaczne wykazanie skuteczności terapii neurologopedycznej u pacjentów z atypowymi zespołami parkinsonowskimi. Działania te są uznawane za postępowanie wspomagające, które ma na celu przede wszystkim podtrzymanie zdolności komunikacji oraz samodzielnego i bezpiecznego połykania. Ze względu na postępujący charakter zaburzeń mowy w zespołach parkinsonowskich o etiologii neurozwyrodnieniowej oddziaływania terapeutyczne powinny być wdrażane jak najwcześniej.

Pełny tekst:

Pokaż PDF Pobierz plik PDF
Pobierz cytowanie

Słowa kluczowe

dyzartria; apraksja mowy; afazja; otępienie z ciałami Lewy’ego; zanik wieloukładowy; postępujące porażenie ponadjądrowe; zespół korowo-podstawny

Informacje o artykule
Tytuł

Zaburzenia mowy w atypowych zespołach parkinsonowskich — diagnostyka różnicowa i terapia

Czasopismo

Polski Przegląd Neurologiczny

Numer

Tom 15, Nr 1 (2019)

Typ artykułu

Artykuł przeglądowy

Strony

12-23

Opublikowany online

2019-05-29

Wyświetlenia strony

1821

Wyświetlenia/pobrania artykułu

2306

DOI

10.5603/PPN.2019.0006

Rekord bibliograficzny

Pol. Przegl. Neurol 2019;15(1):12-23.

Słowa kluczowe

dyzartria
apraksja mowy
afazja
otępienie z ciałami Lewy’ego
zanik wieloukładowy
postępujące porażenie ponadjądrowe
zespół korowo-podstawny

Autorzy

Klaudia Kluj-Kozłowska
Emilia J. Sitek
Jarosław Sławek

Referencje (55)
  1. Stamelou M, Hoeglinger GU. Atypical parkinsonism: an update. Curr Opin Neurol. 2013; 26(4): 401–405.
    CrossRefPubMed
  2. Sławek J. Zanik wieloukładowy. In: Sławek J, Friedman A, Bogucki A, Opala G. ed. Choroba Parkinsona i inne zaburzenia ruchowe. Tom 2. Via Medica, Gdańsk 2012: 248–258.
  3. Sławek J. Postępujące porażenie ponadjądrowe. In: Sławek J, Friedman A, Bogucki A, Opala G. ed. Choroba Parkinsona i inne zaburzenia ruchowe. Tom 2. Via Medica, Gdańsk 2012: 259–264.
  4. Sławek J. Zwyrodnienie korowo-podstawne. In: Sławek J, Friedman A, Bogucki A, Opala G. ed. Choroba Parkinsona i inne zaburzenia ruchowe. Tom 2. Via Medica, Gdańsk 2012: 265–269.
  5. Albert ML, Feldman RG, Willis AL. The 'subcortical dementia' of progressive supranuclear palsy. J Neurol Neurosurg Psychiatry. 1974; 37(2): 121–130.
    CrossRefPubMed
  6. Albert ML. Subcortical dementia: historical review and personal view. Neurocase. 2005; 11(4): 243–245.
    CrossRefPubMed
  7. Josephs KA, Duffy JR. Apraxia of speech and nonfluent aphasia: a new clinical marker for corticobasal degeneration and progressive supranuclear palsy. Curr Opin Neurol. 2008; 21(6): 688–692.
    CrossRefPubMed
  8. Sitek EJ, Wójcik J, Wieczorek D, et al. Ocena neuropsychologiczna i neuropsychiatryczna w chorobie Parkinsona — specyfika badania i dobór metod diagnostycznych. Pol Przegl Neurol. 2013; 9: 105–112.
  9. Sitek EJ, Barczak A, Harciarek M. Neuropsychological assessment and differential diagnosis in young-onset dementias. Psychiatr Clin North Am. 2015; 38(2): 265–279.
    CrossRefPubMed
  10. Duffy JR. Motor speech disorders: substrates, differential diagnosis, and management. Elsevier Mosby, St. Louis, Missouri 2013.
  11. Ogar J, Slama H, Dronkers N, et al. Apraxia of speech: an overview. Neurocase. 2005; 11(6): 427–432.
    CrossRefPubMed
  12. Polanowska K. Nabyta apraksja mowy - obraz kliniczny i diagnostyka różnicowa. Neurologia po dyplomie. 2017; 2: 23–36.
  13. Skodda S, Visser W, Schlegel U. Acoustical analysis of speech in progressive supranuclear palsy. J Voice. 2011; 25(6): 725–731.
    CrossRefPubMed
  14. Testa D, Monza D, Ferrarini M, et al. Comparison of natural histories of progressive supranuclear palsy and multiple system atrophy. Neurol Sci. 2001; 22(3): 247–251.
    CrossRefPubMed
  15. Robinson G, Shallice T, Cipolotti L. Dynamic aphasia in progressive supranuclear palsy: a deficit in generating a fluent sequence of novel thought. Neuropsychologia. 2006; 44(8): 1344–1360.
    CrossRefPubMed
  16. Daniele A, Barbier A, Di Giuda D, et al. Selective impairment of action-verb naming and comprehension in progressive supranuclear palsy. Cortex. 2013; 49(4): 948–960.
    CrossRefPubMed
  17. Esmonde T, Giles E, Xuereb J, et al. Progressive supranuclear palsy presenting with dynamic aphasia. J Neurol Neurosurg Psychiatry. 1996; 60(4): 403–410.
    CrossRefPubMed
  18. Sitek E, Kluj-Kozłowska K, Barczak A, et al. Overlapping and distinguishing features of descriptive speech in Richardson variant of progressive supranuclear palsy and non-fluent progressive aphasia. Postępy Psychiatrii i Neurologii. 2015; 24(2): 62–67.
    CrossRef
  19. Kim JH, McCann CM. Communication impairments in people with progressive supranuclear palsy: A tutorial. J Commun Disord. 2015; 56: 76–87.
    CrossRefPubMed
  20. Kluin K, Gilman S, Foster N, et al. Neuropathological correlates of dysarthria in progressive supranuclear palsy. Arch Neurol. 2001; 58(2): 265–269.
    PubMed
  21. Blake ML, Duffy JR, Boeve BF, et al. Speech and language disorders associated with corticobasal degeneration. Journal of Medical Speech-Language Pathology. 2003; 11(3): 131–146.
  22. Szczepańska A, Budrewicz S, Bladowska J, et al. Kliniczny i radiologiczny obraz zwyrodnienia korowo-podstawnego — opis przypadku. Pol Przegl Neurol. 2013; 9(2): 69–74.
  23. Giza E, Katsarou Z, Dagklis I, et al. Lingual dystonia as a new clinical feature in corticobasal syndrome. J Neurol Sci. 2015; 353(1-2): 187–188.
    CrossRefPubMed
  24. Gołąb-Janowska M, Nowacki P. Zwyrodnienie korowo-podstawne. Pol Przegl Neurol. 2014; 10: 59–65.
  25. Sitek EJ, Barczak A, Narożańska E, et al. Afazja pierwotna postępująca — zastosowanie nowych kryteriów diagnostycznych w praktyce klinicznej. Pol Przegl Neurol. 2014; 10: 23–33.
  26. Silveri MC, Ciccarelli N. The deficit for the word-class "verb" in corticobasal degeneration: linguistic expression of the movement disorder? Neuropsychologia. 2007; 45(11): 2570–2579.
    CrossRefPubMed
  27. Ozsancak C, Auzou P, Hannequin D. Dysarthria and orofacial apraxia in corticobasal degeneration. Mov Disord. 2000; 15(5): 905–910.
    PubMed
  28. Rohrer JD, Paviour D, Bronstein AM, et al. Progressive supranuclear palsy syndrome presenting as progressive nonfluent aphasia: a neuropsychological and neuroimaging analysis. Mov Disord. 2010; 25(2): 179–188.
    CrossRefPubMed
  29. Rusz J, Bonnet C, Klempíř J, et al. Speech disorders reflect differing pathophysiology in Parkinson's disease, progressive supranuclear palsy and multiple system atrophy. J Neurol. 2015; 262(4): 992–1001.
    CrossRefPubMed
  30. Sinclair CF, Gurey LE, Brin MF, et al. Surgical management of airway dysfunction in Parkinson's disease compared with Parkinson-plus syndromes. Ann Otol Rhinol Laryngol. 2013; 122(5): 294–298.
    CrossRefPubMed
  31. Wenning GK, Geser F, Krismer F, et al. European Multiple System Atrophy Study Group. The natural history of multiple system atrophy: a prospective European cohort study. Lancet Neurol. 2013; 12(3): 264–274.
    CrossRefPubMed
  32. Geser F, Wenning GK, Poewe W, et al. How to diagnose dementia with Lewy bodies: state of the art. Mov Disord. 2005; 20 Suppl 12: S11–S20.
    CrossRefPubMed
  33. Ash S, Xie SX, Gross RG, et al. The organization and anatomy of narrative comprehension and expression in Lewy body spectrum disorders. Neuropsychology. 2012; 26(3): 368–384.
    CrossRefPubMed
  34. Grossman M, Irwin D, Jester C, et al. Narrative Organization Deficit in Lewy Body Disorders Is Related to Alzheimer Pathology. Frontiers in Neuroscience. 2017; 11.
    CrossRef
  35. Doubleday EK, Snowden JS, Varma AR, et al. Qualitative performance characteristics differentiate dementia with Lewy bodies and Alzheimer's disease. J Neurol Neurosurg Psychiatry. 2002; 72(5): 602–607.
    CrossRefPubMed
  36. Gross RG, McMillan CT, Chandrasekaran K, et al. Sentence processing in Lewy body spectrum disorder: the role of working memory. Brain Cogn. 2012; 78(2): 85–93.
    CrossRefPubMed
  37. Easterling CS, Robbins E. Dementia and dysphagia. Geriatr Nurs. 2008; 29(4): 275–285.
    CrossRefPubMed
  38. Londos E, Hanxsson O, Alm Hirsch I, et al. Dysphagia in Lewy body dementia - a clinical observational study of swallowing function by videofluoroscopic examination. BMC Neurol. 2013; 13: 140.
    CrossRefPubMed
  39. Grunho M, Sonies B, Frattali CM, et al. Swallowing disturbances in the corticobasal syndrome. Parkinsonism Relat Disord. 2015; 21(11): 1342–1348.
    CrossRefPubMed
  40. Müller J, Wenning GK, Verny M, et al. Progression of dysarthria and dysphagia in postmortem-confirmed parkinsonian disorders. Arch Neurol. 2001; 58(2): 259–264.
    PubMed
  41. Kluj-Kozłowska K. Rola neurologopedy w diagnostyce różnicowej chorób neurozwyrodnieniowych. Biuletyn Logopedyczny. 2018; w druku.
  42. Kłęk S, Błażejewska-Hyżorek B, Czernuszenko A, et al. Leczenie żywieniowe w neurologii—stanowisko interdyscyplinarnej grupy ekspertów. Pol Przegl Neurol. 2017; 13(3): 106–119.
  43. Sitek EJ, Kluj-Kozłowska K. Dyzartria i apraksja mowy w chorobach neurozwyrodnienowych - przegląd zagadnień. In: Tłokiński W, Milewski S, Kaczorowska-Bray K. ed. Gerontologopedia. Harmonia, Gdańsk 2018: 523–555.
  44. Strand EA, Duffy JR, Clark HM, et al. The Apraxia of Speech Rating Scale: a tool for diagnosis and description of apraxia of speech. J Commun Disord. 2014; 51: 43–50.
    CrossRefPubMed
  45. Polanowska KE, Pietrzyk-Krawczyk I. Post-stroke pure apraxia of speech - A rare experience. Neurol Neurochir Pol. 2016; 50(6): 497–503.
    CrossRefPubMed
  46. Sitek EJ, Kluj-Kozłowska K, Barczak A. Zaburzenia funkcji językowych w atypowych zespołach parkinsonowskich. In: Tłokiński W, Milewski S, Kaczorowska-Bray K. ed. Gerontologopedia. Harmonia, Gdańsk 2018: 556–572.
  47. Baumgartner CA, Sapir S, Ramig TO. Voice quality changes following phonatory-respiratory effort treatment (LSVT) versus respiratory effort treatment for individuals with Parkinson disease. J Voice. 2001; 15(1): 105–114.
    PubMed
  48. Mahler LA, Ramig LO, Fox C. Evidence-based treatment of voice and speech disorders in Parkinson disease. Curr Opin Otolaryngol Head Neck Surg. 2015; 23(3): 209–215.
    CrossRefPubMed
  49. Ramig LO, Fox C, Sapir S. Speech treatment for Parkinson's disease. Expert Rev Neurother. 2008; 8(2): 297–309.
    CrossRefPubMed
  50. Pinto S, Ozsancak C, Tripoliti E, et al. Treatments for dysarthria in Parkinson's disease. Lancet Neurol. 2004; 3(9): 547–556.
    CrossRefPubMed
  51. Stegemöller EL, Radig H, Hibbing P, et al. Effects of singing on voice, respiratory control and quality of life in persons with Parkinson's disease. Disabil Rehabil. 2016; 1: 1–7.
  52. Späth M, Aichert I, Ceballos-Baumann AO, et al. Entraining with another person's speech rhythm: Evidence from healthy speakers and individuals with Parkinson's disease. Clin Linguist Phon. 2016; 30(1): 68–85.
    CrossRefPubMed
  53. Jauer-Niworowska O. Diagnoza osób z dyzartrią oparta na holistycznym podejściu do pacjenta. In: Michalik M, Siudak A, Orłowska-Popek Z. ed. Diagnoza różnicowa zaburzeń komunikacji językowej. Collegium Columbinum, Kraków 2012: 338–356.
  54. Skodda S, Visser W, Schlegel U. Acoustical analysis of speech in progressive supranuclear palsy. J Voice. 2011; 25(6): 725–731.
    CrossRefPubMed
  55. Wambaugh J, Mauszycki S, Ballard K. Advances in the Treatment for Acquired Apraxia of Speech. Perspectives on Neurophysiology and Neurogenic Speech and Language Disorders. 2013; 23(3): 95–119.
    CrossRef

Regulamin

Ważne: serwis https://journals.viamedica.pl/ wykorzystuje pliki cookies. Więcej >>

Używamy informacji zapisanych za pomocą plików cookies m.in. w celach statystycznych, dostosowania serwisu do potrzeb użytkownika (np. język interfejsu) i do obsługi logowania użytkowników. W ustawieniach przeglądarki internetowej można zmienić opcje dotyczące cookies. Korzystanie z serwisu bez zmiany ustawień dotyczących cookies oznacza, że będą one zapisane w pamięci komputera. Więcej informacji można znaleźć w naszej Polityce prywatności.

Czym są i do czego służą pliki cookie możesz dowiedzieć się na stronie wszystkoociasteczkach.pl.

 

Wydawcą serwisu jest VM Media Group sp. z o.o., Grupa Via Medica, ul. Świętokrzyska 73, 80–180 Gdańsk

tel. +48 58 320 94 94, faks +48 58 320 94 60, e-mail: viamedica@viamedica.pl