Pol. Przegl. Neurol 2005;1(1):8-14.
Tom 1, Nr 1 (2005)
Prace poglądowe
Opublikowany online: 2005-06-20
Streszczenie
Udar mózgu jest trzecią pod względem częstości przyczyną zgonu,
a w populacji osób po 60. roku życia — najważniejszą przyczyną
niepełnosprawności. Udar niedokrwienny, jako najczęstszy rodzaj udaru
mózgu, jest odpowiedzialny za największą liczbę zgonów i przypadków
kalectwa. Mimo coraz powszechniejszej profilaktyki wtórnej
udaru mózgu, nawrót tej choroby jest nadal największym zagrożeniem
dla życia. Ryzyko nawrotu wynosi 1,7–4% w ciągu 30 dni po
pierwszym epizodzie, 6–12% w ciągu pierwszego roku i 19–42%
w ciągu kolejnych 5 lat po pierwszym udarze. Czynniki prognostyczne
dla udaru nawrotowego zależą od czasu po pierwszym udarze.
Można wyróżnić czynniki ryzyka wczesnego nawrotu (do 30 dni)
nawrotu późnego (po 30 dniach od wyjściowego udaru). Najważniejszym
czynnikiem prognostycznym wczesnego nawrotu jest prawdopodobnie
etiologiczny podtyp wyjściowego udaru niedokrwiennego.
Największe ryzyko wczesnego nawrotu wiąże się z udarem o etiologii
zakrzepowo-zatorowej w przebiegu miażdżycy dużych naczyń,
najmniejsze — z udarem zatokowym. Najważniejszym, niemodyfikowalnym
czynnikiem ryzyka późnego nawrotu zawału mózgu jest prawdopodobnie
zaawansowany wiek chorego. Nie ma natomiast pełnej
zgodności, dotyczącej wpływu modyfikowalnych czynników na ryzyko
nawrotu udaru. Wymienia się wśród nich przede wszystkim:
nadciśnienie tętnicze, choroby serca, w tym — migotanie przedsionków,
cukrzycę typu 2, zwężenie tętnicy szyjnej wewnętrznej, palenie
tytoniu, alkoholizm, a także wypadanie płatka zastawki mitralnej,
miażdżycę aorty, drożny otwór owalny. W ostatnich latach gromadzone
są liczne dowody istnienia związku między późnym nawrotem udaru niedokrwiennego mózgu a czynnikami biochemicznymi, molekularnymi,
infekcyjnymi, a także zaburzeniami genetycznymi.
Znajomość czynników prognostycznych nawrotowego udaru mózgu
ma istotne znaczenie, ponieważ pozwala zidentyfikować pacjentów
zagrożonych wysokim ryzykiem nawrotów i ewentualnie zmienić stosowaną
rutynowo profilaktykę wtórną.
Streszczenie
Udar mózgu jest trzecią pod względem częstości przyczyną zgonu,
a w populacji osób po 60. roku życia — najważniejszą przyczyną
niepełnosprawności. Udar niedokrwienny, jako najczęstszy rodzaj udaru
mózgu, jest odpowiedzialny za największą liczbę zgonów i przypadków
kalectwa. Mimo coraz powszechniejszej profilaktyki wtórnej
udaru mózgu, nawrót tej choroby jest nadal największym zagrożeniem
dla życia. Ryzyko nawrotu wynosi 1,7–4% w ciągu 30 dni po
pierwszym epizodzie, 6–12% w ciągu pierwszego roku i 19–42%
w ciągu kolejnych 5 lat po pierwszym udarze. Czynniki prognostyczne
dla udaru nawrotowego zależą od czasu po pierwszym udarze.
Można wyróżnić czynniki ryzyka wczesnego nawrotu (do 30 dni)
nawrotu późnego (po 30 dniach od wyjściowego udaru). Najważniejszym
czynnikiem prognostycznym wczesnego nawrotu jest prawdopodobnie
etiologiczny podtyp wyjściowego udaru niedokrwiennego.
Największe ryzyko wczesnego nawrotu wiąże się z udarem o etiologii
zakrzepowo-zatorowej w przebiegu miażdżycy dużych naczyń,
najmniejsze — z udarem zatokowym. Najważniejszym, niemodyfikowalnym
czynnikiem ryzyka późnego nawrotu zawału mózgu jest prawdopodobnie
zaawansowany wiek chorego. Nie ma natomiast pełnej
zgodności, dotyczącej wpływu modyfikowalnych czynników na ryzyko
nawrotu udaru. Wymienia się wśród nich przede wszystkim:
nadciśnienie tętnicze, choroby serca, w tym — migotanie przedsionków,
cukrzycę typu 2, zwężenie tętnicy szyjnej wewnętrznej, palenie
tytoniu, alkoholizm, a także wypadanie płatka zastawki mitralnej,
miażdżycę aorty, drożny otwór owalny. W ostatnich latach gromadzone
są liczne dowody istnienia związku między późnym nawrotem udaru niedokrwiennego mózgu a czynnikami biochemicznymi, molekularnymi,
infekcyjnymi, a także zaburzeniami genetycznymi.
Znajomość czynników prognostycznych nawrotowego udaru mózgu
ma istotne znaczenie, ponieważ pozwala zidentyfikować pacjentów
zagrożonych wysokim ryzykiem nawrotów i ewentualnie zmienić stosowaną
rutynowo profilaktykę wtórną.
Słowa kluczowe
udar mózgu; nawroty; patogeneza; czynniki ryzyka
Tytuł
Nawrotowe udary mózgu
Czasopismo
Polski Przegląd Neurologiczny
Numer
Tom 1, Nr 1 (2005)
Typ artykułu
Artykuł przeglądowy
Strony
8-14
Opublikowany online
2005-06-20
Wyświetlenia strony
26857
Wyświetlenia/pobrania artykułu
4081
Rekord bibliograficzny
Pol. Przegl. Neurol 2005;1(1):8-14.
Słowa kluczowe
udar mózgu
nawroty
patogeneza
czynniki ryzyka
Autorzy
Przemysław Nowacki
Agata Porębska