U pacjentów z otępieniem naczyniopochodnym oraz z otępieniem w chorobie Alzheimera (AD, Alzheimer’s disease) z towarzyszącymi chorobami naczyniowymi mózgu obserwuje się związek otępienia ze schorzeniami naczyniowymi mózgu. Rozpoznanie otępienia naczyniopochodnego jest złożone i w głównej mierze opiera się na obrazie klinicznym, w którym dominuje stopniowa progresja otępienia ściśle związana z występowaniem udarów oraz ogniskowych objawów neurologicznych, w powiązaniu z objawami obejmującymi również zmiany w zakresie zaburzeń funkcji wykonawczych, co prowadzi do obniżenia zdolności do wykonywania instrumentalnych czynności życia codziennego. W odróżnieniu od otępienia naczyniopochodnego u pacjentów z otępieniem w AD z towarzyszącymi schorzeniami naczyniowymi mózgu zwykle dochodzi do stopniowo postępujących zaburzeń w zakresie funkcji poznawczych, która może się również wiązać ze współwystępowaniem incydentów mózgowo-naczyniowych. Wczesne rozpoznanie połączone z interwencją terapeutyczną przyczynia się do zapobieżenia dalszemu postępowi choroby związanemu z możliwością wystąpienia incydentów naczyniowych. Prawidłowe leczenie chorób naczyniowych mózgu może ograniczyć deteriorację poznawczą u pacjentów z otępieniem naczyniopochodnym, a w wyniku leczenia inhibitorami cholinesterazy można uzyskać poprawę w zakresie objawów otępienia w porównaniu z momentem rozpoczęcia terapii. Na podstawie łącznej analizy wyników uzyskanych w dwóch trwających 24 tygodnie badaniach klinicznych przeprowadzonych z udziałem grupy kontrolnej przyjmującej placebo wskazano, że u chorych z otępieniem naczyniopochodnym leczonych donepezilem następuje poprawa w zakresie funkcji poznawczych, globalnego funkcjonowania oraz instrumentalnych czynności życia codziennego. Jednocześnie u pacjentów z otępieniem w przebiegu AD z towarzyszącymi chorobami naczyniowymi mózgu obserwuje się stopniowo narastające objawy otępienia mimo schorzeń naczyniowych mózgu, a skutki tej terapii należy rozpatrywać jako możliwość uzyskania początkowej poprawy, z następującą stabilizacją lub spowolnieniem postępu objawów otępienia w czasie. W badaniach dotyczących chorych leczonych donepezilem u pacjentów z otępieniem w AD oraz z otępieniem w AD z towarzyszącymi chorobami naczyniowymi mózgu obserwuje się podobne efekty leczenia w zakresie funkcji poznawczych, globalnego funkcjonowania oraz jakości życia. Wyniki tych badań uzasadniają celowość prowadzenia farmakoterapii donepezilem u osób z otępieniem naczyniopochodnym lub z otępieniem w przebiegu AD ze współistniejącymi chorobami naczyniowymi mózgu.