Przewlekła niewydolność serca i przewlekła obturacyjna choroba płuc - problem schorzeń współistniejących

Abstract

Co piąty Polak po 40. roku życia cierpi na przewlekłą obturacyjną chorobę płuc (COPD, chronic obstructive pulmonary disease), a co dziesiąty po 65. roku życia - na niewydolność serca (HF, heart failure). Izolowane występowanie chorób to rzadka sytuacja w praktyce klinicznej, znacznie częściej pacjenci cierpią na dwa lub więcej schorzeń jednocześnie. W populacji chorych na HF współwystępowanie COPD stwierdza się w 10-30% przypadków, co powoduje pewne trudności diagnostyczne i terapeutyczne. Oba schorzenia rozpoznaje się przede wszystkim na podstawie objawów, wśród których dominują nietolerancja wysiłku i duszność. Rozstrzygające dla rozpoznania HF jest, stosunkowo mało dostępne, badanie echokardiograficzne, przy coraz większym znaczeniu testów biochemicznych służących do pomiaru stężenia mózgowego peptydu natriuretycznego (BNP, brain natriuretic peptide), zwłaszcza w różnicowaniu ostrej duszności. Podobne znaczenie dla diagnostyki COPD ma badanie spirometryczne. Odpowiednie skale punktowe, opisujące stan kliniczny chorych na COPD i HF, służą do prognozowania dalszego przebiegu schorzeń; oprócz standaryzacji celem jest wyłonienie w tych populacjach chorych grup o podwyższonym zagrożeniu.
Mimo niezbitych dowodów skuteczności stosowania β-adrenolityków w leczeniu HF, wciąż są one zbyt rzadko stosowane. Wprowadzenie do praktyki klinicznej kardioselektywnych leków β-adrenolitycznych umożliwiło bezpieczne leczenie HF przy współistniejącej COPD. Ich działanie niepożądane na drogi oddechowe może się ujawnić tylko w przypadku bardzo dużych dawek i w ogromnej większości przypadków nie może być usprawiedliwieniem odstąpienia od zastosowania β-adrenolityków. Stosowanie pozostałych, standardowych leków w HF, czyli inhibitorów konwertazy angiotensyny, diuretyków, antagonistów aldosteronu, ksantyn i glikozydów naparstnicy, nie budzi wątpliwości terapeutycznych.
Podawane standardowo w COPD β₂-mimetyki nie są wysoce selektywne, dlatego mogą wpływać na receptory β₁ w mięśniu sercowym, wywołując działania niepożądane. Obawy te potwierdzono w niektórych badaniach.