Vol 4, No 2 (2010)
Review paper
Published online: 2010-07-29
Ból fantomowy - wyzwanie terapeutyczne
Michał Graczyk, Małgorzata Krajnik, Małgorzata Malec-Milewska
Medycyna Paliatywna w Praktyce 2010;4(2):66-73.
Vol 4, No 2 (2010)
Review paper
Published online: 2010-07-29
Abstract
Po amputacji kończyny lub jej części mogą wystąpić iluzoryczne doznania czuciowe, że kończyna jest nadal
obecna. Takie objawy nazywamy czuciem fantomowym. Bezpośrednio po amputacji dolegliwości o takim
charakterze występują u większości chorych (do 97% przypadków). W miarę upływu czasu wrażenia czuciowe
i ból zanikają, a u większości chorych pojawia się wrażenie, że amputowana kończyna zmniejsza się i na
wzór teleskopu przybliża do kikuta. Po 2 latach od amputacji i po całkowitym zagojeniu rany przewlekły
i zazwyczaj oporny na leczenie ból występuje już tylko u 2-4% chorych. Taki rodzaj bólu określamy mianem
bólu fantomowego. Zarówno czucie fantomowe, jak i ból fantomowy mogą wystąpić również po chirurgicznym
odcięciu innych części ciała, na przykład po amputacji piersi. U niektórych chorych ból fantomowy może
ustąpić nawet po kilku latach, ale dosyć często powraca ponownie. Jego natężenie jest bardzo zróżnicowane
- od ledwie zauważalnego do bardzo uciążliwego, prowadzącego do ograniczenia aktywności życiowej
chorego. Leczenie takiego bólu jest sporym wyzwaniem terapeutycznym nie tylko dla lekarza, ale także dla
całego zespołu prowadzącego kompleksową terapię (fizjoterapeuty, psychologa). Znajomość patomechanizmów
powstawania bólu fantomowego, zrozumienie podstaw i konieczności wieloczynnikowej terapii umożliwia
optymalne leczenie pacjenta cierpiącego z powodu tego rodzaju bólu.
Medycyna Paliatywna w Praktyce 2010; 4, 2: 66-73
Abstract
Po amputacji kończyny lub jej części mogą wystąpić iluzoryczne doznania czuciowe, że kończyna jest nadal
obecna. Takie objawy nazywamy czuciem fantomowym. Bezpośrednio po amputacji dolegliwości o takim
charakterze występują u większości chorych (do 97% przypadków). W miarę upływu czasu wrażenia czuciowe
i ból zanikają, a u większości chorych pojawia się wrażenie, że amputowana kończyna zmniejsza się i na
wzór teleskopu przybliża do kikuta. Po 2 latach od amputacji i po całkowitym zagojeniu rany przewlekły
i zazwyczaj oporny na leczenie ból występuje już tylko u 2-4% chorych. Taki rodzaj bólu określamy mianem
bólu fantomowego. Zarówno czucie fantomowe, jak i ból fantomowy mogą wystąpić również po chirurgicznym
odcięciu innych części ciała, na przykład po amputacji piersi. U niektórych chorych ból fantomowy może
ustąpić nawet po kilku latach, ale dosyć często powraca ponownie. Jego natężenie jest bardzo zróżnicowane
- od ledwie zauważalnego do bardzo uciążliwego, prowadzącego do ograniczenia aktywności życiowej
chorego. Leczenie takiego bólu jest sporym wyzwaniem terapeutycznym nie tylko dla lekarza, ale także dla
całego zespołu prowadzącego kompleksową terapię (fizjoterapeuty, psychologa). Znajomość patomechanizmów
powstawania bólu fantomowego, zrozumienie podstaw i konieczności wieloczynnikowej terapii umożliwia
optymalne leczenie pacjenta cierpiącego z powodu tego rodzaju bólu.
Medycyna Paliatywna w Praktyce 2010; 4, 2: 66-73
Keywords
ból fantomowy; odczucia fantomowe; ból kikuta
Title
Ból fantomowy - wyzwanie terapeutyczne
Journal
Palliative Medicine in Practice
Issue
Vol 4, No 2 (2010)
Article type
Review paper
Pages
66-73
Published online
2010-07-29
Page views
3061
Article views/downloads
25585
Bibliographic record
Medycyna Paliatywna w Praktyce 2010;4(2):66-73.
Keywords
ból fantomowy
odczucia fantomowe
ból kikuta
Authors
Michał Graczyk
Małgorzata Krajnik
Małgorzata Malec-Milewska
About this article