Medycyna Paliatywna w Praktyce 2012;6(2):39-45.
Vol 6, No 2 (2012)
Review paper
Published online: 2012-09-28
Abstract
Problem prawa do śmierci stanowi swoisty punkt odniesienia dla oddziaływań z zakresu medycyny, zwłaszcza
w kontekście jej postępu, a więc i opieki nad jednostką odczuwającą ból, cierpienie, doświadczającą terminalnego
stanu. Zwykło się wyróżniać trzy podstawowe optyki podejmujące kwestię prawa do śmierci, które
kształtują relację lekarz–chory mogącą przybierać różne formy: legalistyczną, ekonomiczną, konsumencką,
negocjacyjną, kontraktalistyczną czy religijną. Owe trzy postawy względem prawa do śmierci bazują na
odmiennych elementach aksjologicznych (inaczej określają wartość życia) i aksjomatycznych (odwołują się do
różnych fundamentów etycznych). Postawa eutanatyczna nawiązuje do utylitaryzmu (pożytku, zysku jednostki/
społeczeństwa), agapizmu (zasada miłości jako naczelna zasada, która określa wartość moralną czynu).
Istotę takiego podejścia stanowi pojęcie jakości życia, uwzględniające zasady autonomii woli i samostanowienia.
Postawa dystanatyczna zaś nawiązuje do deontologii (pojęcia obowiązku, powinności) i etyki chrześcijańskiej
(prawo Boże, naturalne). W takim kontekście życie ludzkie stanowi wartość autoteliczną, a więc
głosi się świętość życia i jego nienaruszalność, a także godność. Natomiast postawa ortotanatyczna łączy,
z jednej strony, zasadę autonomii woli, co do leczenia, nie podejmowania lub zaniechania terapii, z drugiej
zaś, przekonanie o świętości życia. Tak rozumiane prawo do śmierci stanowi specyfikę opieki paliatywnej,
której zadaniem jest uzyskanie przede wszystkim optymalnej jakości życia osób chorych terminalnie, ale także
ich rodzin, przy jednoczesnym zwracaniu uwagi na naturalny charakter procesu umierania i samej śmierci.
Abstract
Problem prawa do śmierci stanowi swoisty punkt odniesienia dla oddziaływań z zakresu medycyny, zwłaszcza
w kontekście jej postępu, a więc i opieki nad jednostką odczuwającą ból, cierpienie, doświadczającą terminalnego
stanu. Zwykło się wyróżniać trzy podstawowe optyki podejmujące kwestię prawa do śmierci, które
kształtują relację lekarz–chory mogącą przybierać różne formy: legalistyczną, ekonomiczną, konsumencką,
negocjacyjną, kontraktalistyczną czy religijną. Owe trzy postawy względem prawa do śmierci bazują na
odmiennych elementach aksjologicznych (inaczej określają wartość życia) i aksjomatycznych (odwołują się do
różnych fundamentów etycznych). Postawa eutanatyczna nawiązuje do utylitaryzmu (pożytku, zysku jednostki/
społeczeństwa), agapizmu (zasada miłości jako naczelna zasada, która określa wartość moralną czynu).
Istotę takiego podejścia stanowi pojęcie jakości życia, uwzględniające zasady autonomii woli i samostanowienia.
Postawa dystanatyczna zaś nawiązuje do deontologii (pojęcia obowiązku, powinności) i etyki chrześcijańskiej
(prawo Boże, naturalne). W takim kontekście życie ludzkie stanowi wartość autoteliczną, a więc
głosi się świętość życia i jego nienaruszalność, a także godność. Natomiast postawa ortotanatyczna łączy,
z jednej strony, zasadę autonomii woli, co do leczenia, nie podejmowania lub zaniechania terapii, z drugiej
zaś, przekonanie o świętości życia. Tak rozumiane prawo do śmierci stanowi specyfikę opieki paliatywnej,
której zadaniem jest uzyskanie przede wszystkim optymalnej jakości życia osób chorych terminalnie, ale także
ich rodzin, przy jednoczesnym zwracaniu uwagi na naturalny charakter procesu umierania i samej śmierci.
Keywords
śmierć; umieranie; etyka; przestrzeganie zasad; prawo do śmierci; relacja lekarz–pacjent
Title
Prawo do śmierci — lekarz i chory w obliczu śmierci
Journal
Palliative Medicine in Practice
Issue
Vol 6, No 2 (2012)
Article type
Review paper
Pages
39-45
Published online
2012-09-28
Page views
1182
Article views/downloads
4450
Bibliographic record
Medycyna Paliatywna w Praktyce 2012;6(2):39-45.
Keywords
śmierć
umieranie
etyka
przestrzeganie zasad
prawo do śmierci
relacja lekarz–pacjent
Authors
Krzysztof Sobczak
Agata Janaszczyk
Katarzyna Leoniuk