Opis przypadku chorej na przerzutowego czerniaka skóry z długotrwałą odpowiedzią na leczenie enkorafenibem i binimetynibem
Streszczenie
Czerniak skóry należy do nowotworów złośliwych ze zwiększającą się zachorowalnością. W leczeniu pacjentów z chorobą przerzutową preferowanym postępowaniem jest immunoterapia oraz zastosowanie inhibitorów kinaz BRAF i MEK.
W niniejszej pracy omówiono przypadek chorej na czerniaka skóry ze stwierdzoną mutacją w genie BRAF, u której obserwowano nawrót pod postacią przerzutu do żołądka. Wykonano częściową gastrektomię, lecz z uwagi na współistniejące reumatoidalne zapalenie stawów i toczeń rumieniowaty układowy wymagający steroidoterapii odstąpiono od uzupełniającej immunoterapii. Chorej nie leczono uzupełniająco inhibitorami kinaz, gdyż nie ma wystarczających dowodów na skuteczność takiej terapii po resekcji przerzutów odległych. Po około 18 miesiącach stwierdzono przerzuty czerniaka do węzłów chłonnych i tkanki podskórnej. Rozpoczęto leczenie anty-BRAF enkorafenibem i anty-MEK binimetynibem, uzyskując częściową regresję choroby nowotworowej. Terapia była powikłana czasowym i samoistnie całkowicie odwracalnym ubytkiem pola widzenia. Zredukowano dawki leków przeciwnowotworowych i nie obserwowano toksyczności okulistycznej. Po około 20 miesiącach od rozpoczęcia leczenia rozpoznano zaostrzenie tocznia rumieniowatego układowego z zajęciem rdzenia kręgowego. Z powodu pogorszenia się stanu ogólnego chorej zakończono leczenie inhibitorami kinaz. Następnie po około 9 miesiącach od zakończenia terapii stwierdzono progresję choroby. Czas do progresji choroby wyniósł 29,25 miesiąca. W tym czasie stan ogólny chorej uległ tylko niewielkiej poprawie, niewystarczająco aby zakwalifikować ją do udziału w programie lekowym ponownego leczenia anty-BRAF i anty-MEK. Podjęto próbę terapii dakarbazyną. W ocenie efektu leczenia po około 3 miesiącach w badaniu TK stwierdzono stabilizację choroby według RECIST 1.1. Zdecydowano o kontynuacji chemioterapii. Prezentowany przypadek potwierdza skuteczność enkorafenibu i binimetynibu.
Słowa kluczowe: czerniakenkorafenibbinimetynib
Referencje
- Krajowy Rejestr Nowotworów.
- Australian Government Cancer Australia.
- Long GV, Swetter SM, Menzies AM, et al. Cutaneous melanoma. Lancet. 2023; 402(10400): 485–502.
- Kohoutova D, Worku D, Aziz H, et al. Malignant Melanoma of the Gastrointestinal Tract: Symptoms, Diagnosis, and Current Treatment Options. Cells. 2021; 10(2).
- Schadendorf D, Dummer R, Flaherty KT, et al. Encorafenib plus binimetinib versus vemurafenib or encorafenib in patients with BRAF-mutant melanoma (COLUMBUS): a multicentre, open-label, randomised phase 3 trial. Lancet Oncol. 2018; 19(5): 603–615.
- Maldonado JL, Fridlyand J, Patel H, et al. Determinants of BRAF mutations in primary melanomas. J Natl Cancer Inst. 2003; 95(24): 1878–1890.
- Lerner BA, Stewart LA, Horowitz DP, et al. Mucosal Melanoma: New Insights and Therapeutic Options for a Unique and Aggressive Disease. Oncology (Williston Park). 2017; 31(11): e23–e32.
- Centanni M, Moes DJ, Trocóniz IF, et al. Clinical Pharmacokinetics and Pharmacodynamics of Immune Checkpoint Inhibitors. Clin Pharmacokinet. 2019; 58(7): 835–857.
- Menzies AM, Johnson DB, Ramanujam S, et al. Anti-PD-1 therapy in patients with advanced melanoma and preexisting autoimmune disorders or major toxicity with ipilimumab. Ann Oncol. 2017; 28(2): 368–376.
- Rutkowski P, Wysocki P, Kozak K, et al. Expert recommendations on diagnostic-therapeutic management of melanoma patients. Oncol Clin Pract. 2022; 18(6): 357–392.
- Ferreira I, Arends MJ, van der Weyden L, et al. Primary de-differentiated, trans-differentiated and undifferentiated melanomas: overview of the clinicopathological, immunohistochemical and molecular spectrum. Histopathology. 2022; 80(1): 135–149.
- Ascierto PA, Del Vecchio M, Mandalá M, et al. Adjuvant nivolumab versus ipilimumab in resected stage IIIB-C and stage IV melanoma (CheckMate 238): 4-year results from a multicentre, double-blind, randomised, controlled, phase 3 trial. Lancet Oncol. 2020; 21(11): 1465–1477.
- Bührer E, Kicinski M, Mandala M, et al. EORTC Melanoma Group. Adjuvant pembrolizumab versus placebo in resected stage III melanoma (EORTC 1325-MG/KEYNOTE-054): distant metastasis-free survival results from a double-blind, randomised, controlled, phase 3 trial. Lancet Oncol. 2021; 22(5): 643–654.
- Dummer R, Hauschild A, Santinami M, et al. Five-Year Analysis of Adjuvant Dabrafenib plus Trametinib in Stage III Melanoma. N Engl J Med. 2020; 383(12): 1139–1148.
- Schadendorf D, Dummer R, Flaherty KT, et al. COLUMBUS 7-year update: A randomized, open-label, phase III trial of encorafenib plus binimetinib versus vemurafenib or encorafenib in patients with BRAF V600E/K-mutant melanoma. Eur J Cancer. 2024; 204: 114073.
- Yam JCS, Kwok AKH. Ocular toxicity of hydroxychloroquine. Hong Kong Med J. 2006; 12(4): 294–304.
- Serrone L, Zeuli M, Sega FM, et al. Dacarbazine-based chemotherapy for metastatic melanoma: thirty-year experience overview. J Exp Clin Cancer Res. 2000; 19(1): 21–34.
