Wczesnochrześcijańska etyka lekarska

Streszczenie

Pierwsze wieki liczone od narodzenia Chrystusa były świadkami bardzo głębokiej transformacji w zakresie etyki, przeobrażenia świata helleńskiego, do którego dotarła religia silnie zakorzeniona w judaizmie. Odtąd etyka jako taka służyła już nie kształtowaniu relacji człowiek–człowiek, lecz (zgodnie z optyką judaistyczną) relacji człowiek–Bóg. Efektem tego stała się etyczna weryfikacja wszystkich niemal sfer życia, w tym także profesji medycznych. Co istotne, wytworzyło się wokół nich szczególne, widoczne w wielu przekazach historycznych, napięcie, pomimo korzystnego przedstawiania sylwetki lekarza w świetle nauki chrześcijańskiej, zwłaszcza w kontekście powoływania się na Jezusa Chrystusa jako Najwyższego Lekarza.
Społeczność wczesnochrześcijańska, szukając własnej tożsamości i miejsca w świecie, zadawała wiele pytań, żyła wątpliwościami, tworzyła nowy katalog duchowych rozterek. Stopniowa dogmatyzacja religii chrześcijańskiej, będąca rezultatem ustawicznej konfrontacji świata idei judaistycznej ze światem helleńskim, nie przebiegała liniowo. Zawiłe meandry myśli wczesnochrześcijańskiej, ustawiczne manewrowanie intelektualne pomiędzy pogaństwem a herezją, wytworzyły szczególny klimat nieufności oraz ideologicznej czujności. Nie ominęło to postrzegania medycyny, w której sytuację komplikował fakt, że ośrodki nauczania typu akademickiego pozostawały pod silnym wpływem pogańskim i najwybitniejsi lekarze działający w pierwszych wiekach po narodzeniu Jezusa, pomimo przyswajania sobie przez wielu chrześcijan myśli antycznej, nie tylko nie są chrześcijanami, ale często prezentują niechętne czy wręcz wrogie im stanowisko.
Wspomniane napięcie między światem pogańskim a światem chrześcijan rzutowało także na recepcję, zdawałoby się tak niezwykle duchowo chrześcijaństwu bliskiej, przysięgi Hipokratesa. Ostateczna asymilacja idei hipokratejskiej przez nową religię dokonała się w ustawicznym oscylowaniu między akceptacją a odrzuceniem, tak charakterystycznym dla stosunku wczesnego chrześcijaństwa do pogańskiej nauki i filozofii.
Forum Medycyny Rodzinnej 2011, tom 5, nr 6, 475–484