Elektrokardiografia w diagnostyce przerostu mięśnia lewej komory u pacjentów ze schyłkową niewydolnością nerek leczonych powtarzanymi zabiegami hemodializ
Streszczenie
Wstęp. Przerost mięśnia lewej komory (LVH) jest głównym czynnikiem ryzyka powikłań sercowo-naczyniowych u pacjen- tów leczonych powtarzanymi zabiegami hemodializ (HD). Choć rutynowo wykonywany zapis elektrokardigraficzny (EKG) może pomóc w identyfikacji chorych z LVH, to jego wartość diagnostyczna wśród pacjentów poddawanych zabiegom HD pozostaje niepewna. Celem badania była weryfikacja przydatności diagnostycznej stosowanych obecnie kryteriów elektrokardiograficznych LVH w grupie pacjentów leczonych nerkozastępczo.
Materiał i metody. Do badania włączono 90 chorych kwalifikowanych do zabiegu przeszczepienia nerki. U każdego pacjenta wykonano 12-odprowadzeniowy zapis EKG oraz przezklatkowe badanie echokardiograficzne. Z badania wyklu- czono chorych z zaburzeniami przewodzenia śródkomorowego rozpoznawanymi w badaniu EKG. Ostatecznie do badania włączono 76 pacjentów (21 kobiet, średni wiek 53,1 ± 14,4 roku).
Wyniki. W badaniu echokardiograficznym LVH rozpoznano u 39 chorych (51%, 27 mężczyzn i 12 kobiet). Tylko 3 z 6 ocenianych kryteriów okazały się istotne statystycznie w diagnostyce LVH u hemodializowanych chorych. Były to: suma załamka S w odprowadzeniu V3 oraz załamka R w odprowadzeniu aVL przekraczająca 28 mm u mężczyzn i 20 mm u kobiet (pole pod krzywą [AUC] 68%, 95-proc. przedział ufności [CI] 56–80), suma załamka S w odprowadzeniu V1 oraz załamka R w odprowadzeniu V5 lub V6 przekraczająca 35 mm (AUC 63%, 95%Cl 50–76), a także suma załamka S w odprowadzeniu V2 i załamka R w odprowadzeniu V5 lub V6 przekraczająca 45 mm (AUC 63%; 95%Cl 50–75).
Wnioski. Stosowane obecnie kryteria elektrokardiograficze LVH mają niską wartość diagnostyczną w grupie chorych hemodializowanych. Należy przeprowadzić dalsze badania w celu ustalenia nowych kryteriów elektrokardiograficznych LVH w tej grupie chorych. Wydaje się, że badanie echokardiograficzne jest najbardziej dokładne w wykrywaniu LVH i to ono powinno być obecnie wykorzystywane do diagnostyki LVH w grupie chorych poddawanych HD.
Słowa kluczowe: przerost mięśnia lewej komoryelektrokardiografiaschyłkowa niewydolność nerekhemodializyterapia nerkozastępcza
Referencje
- Locatelli F. Effect of anaemia on left ventricular hypertrophy in end-stage renal disease. Eur J Heart Failure Suppl. 2003; 2(2): 207–212.
- Cafka M, Rroji M, Seferi S, et al. Inflammation, left ventricular hypertrophy, and mortality in end-stage renal disease. Iran J Kidney Dis. 2016; 10(4): 217–223.
- Kiciński P, Kołodziejczyk B, Jaroszyński A, et al. Przydatność wybranych wskaźników elektrokardiograficznych w diagnostyce przerostu mięśnia lewej komory serca u pacjentów hemodializowanych. Nefrol Dial Pol. 2010; 14: 55–58.
- Levy D, Garrison RJ, Savage DD, et al. Prognostic implications of echocardiographically determined left ventricular mass in the Framingham Heart Study. N Engl J Med. 1990; 322(22): 1561–1566.
- Cordeiro AC, Lindholm B, Sousa MG, et al. Reliability of electrocardiographic surrogates of left ventricular mass in patients with chronic kidney disease. J Hypertens. 2014; 32(2): 439–445.
- Kim SJ, Oh HJ, Yoo DE, et al. Electrocardiographic left ventricular hypertrophy and outcome in hemodialysis patients. PLoS One. 2012; 7(4): e35534.
- Baranowski R, Wojciechowski D, Maciejewska M. Recommendation for electrocardiographic diagnosis. Kardiol Pol. 2010; 68(Suppl IV).
- Lang RM, Badano LP, Mor-Avi V, et al. Recommendations for cardiac chamber quantification by echocardiography in adults: an update from the American Society of Echocardiography and the European Association of Cardiovascular Imaging. Eur Heart J Cardiovasc Imaging. 2015; 16(3): 233–270.
- Devereux RB, Alonso D, Lutas E, et al. Echocardiographic assessment of left ventricular hypertrophy: comparison to necropsy findings. Am J Cardiol. 1986; 57(6): 450–458.
- Krane V, Heinrich F, Meesmann M, et al. German Diabetes and Dialysis Study Investigators. Electrocardiography and outcome in patients with diabetes mellitus on maintenance hemodialysis. Clin J Am Soc Nephrol. 2009; 4(2): 394–400.
- Poulikakos D, Malik M. Challenges of ECG monitoring and ECG interpretation in dialysis units. J Electrocardiol. 2016; 49(6): 855–859.