Niezadowalający stan uzębienia pacjentów z wadami zastawkowymi serca

Abstract

Cele: Ocena stanu uzębienia i stężenia białka C-reaktywnego (CRP) u pacjentów z wadami
zastawkowymi serca i sztucznymi zastawkami, hospitalizowanych w warszawskich szpitalach,
w kontekście ryzyka rozwoju infekcyjnego zapalenia wsierdzia (IZW). Porównanie ich z pacjentami
bez wad zastawkowych i bez sztucznych zastawek. Ocena zależności pomiędzy wskaźnikami
stanu uzębienia a stężeniem CRP wśród pacjentów z wadami zastawkowymi serca
i sztucznymi zastawkami.
Materiały i metody: Do badania włączono 491 pacjentów (216 kobiet, wiek 21–98 lat).
Grupę badaną z wadami zastawkowymi serca stanowiło 208 pacjentów (94 kobiety), grupę ze
sztucznymi zastawkami 28 pacjentów (11 kobiet). Przeprowadzono ankietę zawierającą pytania
o choroby przewlekłe badanych oraz wywiad stomatologiczny. Z dokumentacji medycznej
pacjentów uzyskano dane echokardiograficzne oraz stężenie CRP. Badanie stomatologiczne
przeprowadzono według standardów. Stan uzębienia określono za pomocą wskaźników: API
(approximal plaque index), mAPI (zmodyfikowany API), WP (wskaźnik próchnicy).
Wyniki: W grupie z wadami zastawkowymi serca: ostatnia wizyta u stomatologa przed najwyżej
rokiem — 36,1% pacjentów, przed 2–5 lat — 27,9%, 6 i więcej lat temu — 36,1%; nieprawidłowa
higiena jamy ustnej — 50%, próchnica — 30,3%, kamień nazębny — 55,8%, bezzębność
— 37,5%, API ≥ 0,6 — 44,7%, mAPI ≥ 0,6 — 40,8%, WP > 5 — 24,0%. W grupie ze
sztucznymi zastawkami: ostatnia wizyta u stomatologa przed najwyżej rokiem — 25% pacjentów,
przed 2–5 lat — 32,1%, 6 i więcej lat temu — 42,9%, nieprawidłowa higiena jamy ustnej
— 71,4%, próchnica — 21,4%, kamień nazębny — 57,1%, bezzębność — 32,1%, API ≥ 0,6 —
50%, mAPI ≥ 0,6 — 50%, WP > 5 — 3,6%. Wykazano, że u pacjentów ze sztucznymi
zastawkami higiena jamy ustnej częściej jest nieprawidłowa niż u osób bez wad zastawkowych
i bez sztucznych zastawek: 71,4% vs 50,9%, p = 0,047. Wykazano różnice pomiędzy osobami
z wadami zastawkowymi serca oraz bez wad zastawkowych i bez sztucznych zastawek pod
względem wskaźnika WP 3,2 (1,6–8,0) vs 2 (1,3–3,8), p = 0,0014, a także tendencję do wyższych
wartości w grupie z wadami zastawkowymi serca pod względem API 1,0 (0,6–1,0) vs 1,0
(0,4–1,0), p = 0,066. Nie ma różnic pomiędzy grupami pod względem stężenia CRP. Pomiędzy
osobami ze sztucznymi zastawkami oraz bez wad zastawkowych i bez sztucznych zastawek zaobserwowano
różnicę w medianach pod względem WP, kolejno: 5,3 (2,0–8,0); 2 (1,3–3,8), p = 0,041.
W grupie z wadami zastawkowymi serca wykazano dodatnią korelację pomiędzy CRP a mAPI
(r = 0,27, p = 0,006) oraz pomiędzy wiekiem a WP (r = 0,34, p < 0,0001).

Wnioski: U pacjentów z wadami zastawkowymi serca, hospitalizowanych w warszawskich
klinikach internistycznych, stan jamy ustnej jest niezadowalający, gorszy niż u osób, które nie
mają wad zastawkowych serca. W grupie tej wyższe wartości wskaźnika kamienia nazębnego
dodatnio korelują ze stężeniem CRP, co wskazuje na możliwość istnienia przewlekłego mało
nasilonego stanu zapalnego. Może to niekorzystnie wpływać na rokowanie związane z ryzykiem
wystąpienia infekcyjnego zapalenia wsierdzia. Pacjenci ze sztucznymi zastawkami, mimo
szczególnej uwagi zwracanej im na stan uzębienia, nie stosują się do zaleceń.