Czy migotanie przedsionków jest czynnikiem ryzyka wystąpienia powikłań zakrzepowo-zatorowych u pacjentów leczonych doustnymi antykoagulantami po wszczepieniu sztucznej zastawki serca?

Streszczenie

Wstęp: Migotanie przedsionków (AF) jest jednym z najistotniejszych czynników ryzyka powikłań zakrzepowo-zatorowych. Zastosowanie doustnych antykoagulantów redukuje w znacznym stopniu to ryzyko u pacjentów z „niereumatycznym” AF. Celem niniejszej pracy było określenie roli AF jako czynnika predykcyjnego powikłań zakrzepowo-zatorowych u pacjentów po zabiegu wszczepienia sztucznej zastawki leczonych doustnymi antykoagulantami.
Materiał i metody: Badaniem objęto 385 kolejnych pacjentów po wszczepieniu sztucznej zastawki mitralnej (144 osoby), zastawki aortalnej (172 osoby) lub obu zastawek (42 osoby) - operowanych w I i II Klinice Kardiochirurgii Instytutu Kardiologii w Warszawie w latach 1997-1998. Wśród badanych było 177 kobiet i 181 mężczyzn w wieku 21-80 lat (śr. 56,9 ± 10,3 roku). Średni czas obserwacji wynosił 36,7 ± 12,1 miesiąca (1109,8 pacjentolat).
Wyniki: W czasie obserwacji odnotowano 35 zgonów (linearyzowana częstość 2,1% pacjentolat, w tym 9 z powodu powikłań zakrzepowo-zatorowych) oraz 30 poważnych powikłań zakrzepowo- zatorowych (2,7% pacjentolat). Migotanie przedsionków stwierdzono u 214 pacjentów (59,8% badanej populacji). Wśród pacjentów z powikłaniami zakrzepowo-zatorowymi AF stwierdzano u 63% pacjentów, w grupie chorych bez powikłań - u 58%. Linearyzowana częstość powikłań zakrzepowo-zatorowych w grupie osób z AF wyniosła 3,9% pacjentolat, a wśród pacjentów z rytmem zatokowym 2,3% pacjentolat. W analizie jednoczynnikowej ryzyka powikłań zakrzepowo-zatorowych istotne okazały się: powiększenie lewej komory serca, obniżenie frakcji wyrzutowej (EF), wyższa klasa czynnościowa według klasyfikacji NYHA zarówno przed operacją, jak i po niej. W analizie wieloczynnikowej jedynym niezależnym czynnikiem ryzyka powikłań zakrzepowo-zatorowych była zaawansowana klasa czynnościowa według NYHA (III lub IV) po operacji. U pacjentów z AF i chorych z rytmem zatokowym ryzyko powikłań zakrzepowo-zatorowych było zbliżone. Jakość leczenia przeciwkrzepliwego, określona wartościami INR, była podobna w grupie pacjentów bez powikłań i z powikłaniami zakrzepowo-zatorowymi, zatem nie wpływała na ich częstość.
Wnioski: Jedynym niezależnym czynnikiem ryzyka powikłań zakrzepowo-zatorowych w badanej grupie pacjentów po zabiegu wszczepienia sztucznej zastawki serca skutecznie leczonych doustnymi antykoagulantami była zaawansowana klasa czynnościowa według NYHA po operacji. Obecność AF nie wpływała istotnie na ryzyko wymienionych powikłań. (Folia Cardiol. 2004; 11: 807-815)