Problemy i niepowodzenia związane ze stosowaniem stymulacji dwukomorowej u pacjentów z zaawansowaną niewydolnością serca

Streszczenie

Wstęp: Stymulacja dwukomorowa (BiV) prowadzi do istotnej poprawy stanu klinicznego u chorych z zaawansowaną niewydolnością serca (CHF), jednak może wiązać się z powikłaniami związanymi z implantacją elektrody do stymulacji lewej komory (LV) z dostępu poprzez zatokę wieńcową (CS). Celem pracy była ocena problemów i niepowodzeń w stosowaniu stymulacji BiV w dwóch ośrodkach w naszym kraju.
Materiał i metody: Do stymulacji BiV kwalifikowano pacjentów z kardiomiopatią rozstrzeniową (DCM), upośledzoną funkcją skurczową LV, zaburzeniami przewodzenia śródkomorowego i ciężką niewydolnością serca (III–IV klasa wg NYHA) lub chorych z mniej nasiloną CHF (NYHA II lub II/III), u których w badaniu echokardiograficznym stwierdzono cechy mechanicznej asynchronii skurczu komór. Zabiegowi poddano 92 osoby, w tym 22 zakwalifikowano do wszczepienia dwukomorowego kardiowertera-defibrylatora serca.
Wyniki: Podczas zabiegu u 17 pacjentów wystąpiły trudności w implantacji elektrody LV: u 12 nie znaleziono ujścia CS, u 4 wystąpiły trudności w fiksacji elektrody LV, a u 1 — wysoki próg stymulacji LV i stymulacja przepony. Z tego powodu u 6 chorych przeprowadzono kolejny zabieg, który u 5 zakończono z powodzeniem,w tym u 1 zastosowano endokawitarną stymulację LV z dostępu poprzez punkcję przegrody międzyprzedsionkowej. U 2 pacjentów doszło do tamponady serca, a u 4 stwierdzono bezobjawową dyssekcję CS. Zabieg przeprowadzono z powodzeniem u 80 spośród 92 chorych (87%). W okresie 30 dni po zabiegu u 21 pacjentów (27%) odnotowano 22 powikłania, w tym u 14 osób (18%) były one związane z implantacją elektrody w CS (dyslokacja — u 12 pacjentów, stymulacja nerwu przeponowego — u 1, wpływ proarytmiczny — u 1). U 14 osób konieczna była reoperacja, w tym u 9 z dyslokacją elektrody LV, co umożliwiło wyeliminowanie powikłań u 13 z nich. W dalszej obserwacji u 4 pacjentów stwierdzono nieskuteczną stymulację BiV z powodu dyslokacji elektrody LV, średnio 11 ± ± 6,3 miesiąca po zabiegu. U 1 chorego przeprowadzono skutecznie repozycję elektrody LV. Ostatecznie w czasie średnio 14,5 ± 10-miesięcznej obserwacji (1–49 miesięcy) stymulację BiV utrzymano u 74 osób (94%).
Wnioski: Najczęstszą przyczyną niepowodzeń w stosowaniu stymulacji BiV jest dyslokacja elektrody LV. Powikłania występują najczęściej we wczesnym okresie pooperacyjnym. Stymulacja BiV wiąże się ze znacznym odsetkiem powikłań i koniecznych reoperacji, jednak u ponad 90% chorych jest możliwe utrzymanie jej w czasie długoterminowej obserwacji. (Folia Cardiol. 2005; 12: 343–353)