Ocena czynności śródbłonka naczyniowego - gdzie jesteśmy, dokąd zmierzamy?

Streszczenie

Śródbłonek naczyniowy odgrywa niezwykle istotną rolę w organizmie. Pojedyncza warstwa komórek wyścielająca ścianę naczyń wydziela wiele substancji o działaniu wazoaktywnym, wpływającym na procesy krzepnięcia i fibrynolizy, biorących udział w regulacji procesów zapalnych, a także w oddziaływaniach między komórkami i ścianą naczyń. Dysfunkcja śródbłonka naczyniowego wyrażająca się zaburzeniem tych złożonych procesów odgrywa zasadniczą rolę w patogenezie miażdżycy. Obecnie dysponujemy biochemicznymi i fizycznymi metodami umożliwiającymi ocenę czynności śródbłonka naczyniowego. Oznaczenie biodostępności tlenku azotu, stężenia czynnika von Willebranda lub cząstek adhezyjnych koreluje z występowaniem czynników ryzyka chorób sercowo-naczyniowych. Wśród metod fizycznych uznaną metodą oceny funkcji śródbłonka jest określenie stopnia rozszerzenia tętnicy ramiennej po uprzedniej okluzji mankietem manometru tętnic przedramienia lub proksymalnej części ramienia (FMD). Stosuje się również techniki oceniające sztywność naczyń (PWA, PWV). Pośrednią metodą oceny dysfunkcji śródbłonka jest określenie grubości błony środkowej i błony wewnętrznej tętnicy szyjnej (IMT). Zwiększenie grubości tego kompleksu koreluje z dysfunkcją endotelium. Duże nadzieje pokłada się w nowej metodzie oceniającej czynność śródbłonka w odpowiedzi na reaktywne przekrwienie (RH-PAT).
Metody fizyczne, zwłaszcza nieinwazyjne, są kluczowe dla wczesnej identyfikacji osób zagrożonych wystąpieniem zdarzeń sercowo-naczyniowych, dlatego konieczny jest dalszy ich rozwój.
(Folia Cardiologica Excerpta 2010; 5, 5: 292-297)