Związek zaburzeń w angiogenezie i dojrzewaniu naczyń w skórze z cukrzycową chorobą nerek w cukrzycy typu 1
Streszczenie
Wstęp. Skóra — jako najbardziej dostępny narząd — została wybrana jako model do badania mikrokrążenia i angiogenezy. Celem tego badania była ilościowa i jakościowa analiza związku pomiędzy unaczynieniem skóry (MVD) a obecnością cukrzycowej choroby nerek (DKD) u dorosłych chorych na cukrzycę typu 1 (T1D). Materiał i metody. Badaniem została objęta grupa kolejnych 148 chorych na cukrzycę typu 1 (87 mężczyzn), z medianą wieku 41 lat (IQR: 31–49) i czasem trwania cukrzycy 21 (17–30) lat. Pacjenci byli pod opieką Katedry i Kliniki Chorób Wewnętrznych i Diabetologii Uniwersytetu Medycznego w Poznaniu. Cukrzycową chorobę nerek rozpoznano na podstawie zwiększonej albuminurii u pacjentów z 10-letnim czasem trwania cukrzycy i/lub wykładnikami retinopatii cukrzycowej. Biopsję skóry wykonano na dystalnej części podudzia, przy użyciu jednorazowych 3-milimetrowych sztanc biopsyjnych z suwakiem (Integra™, Miltex®). Do analiz immunohistochemicznych (IHC) wybrano: autoprzeciwciała anty-CD133, anty-CD34, anty-CD31 i anty-vWF. Gęstość naczyń krwionośnych (MVD) wyliczono metodą „gorących miejsc”. Szkiełka skanowano przy użyciu skanera MiraxMidi (Carl Zeiss) i oglądano przy użyciu CaseViewer (3DHISTECH Ltd. Budapeszt, Węgry). Dane analizowano przy użyciu oprogramowania Statistica v. 13. Wyniki. W grupie pacjentów z rozpoznaną DKD (n = 21) w porównaniu z pacjentami bez DKD (n = 127) odnotowano dłuższy czas trwania cukrzycy [30 (IQR: 21–36) vs. 21 (16–28) lat, p = 0,002], częstsze występowanie nadciśnienia tętniczego [14 (67%) vs. 37 (29%), p = 0,002] oraz niższą wartość szacunkowego wskaźnika filtracji kłębuszkowej (eGFR) [66,1 (54,7–87,9) vs. 93,5 (82,5–106,2) ml/min/1,73 m2, p < 0,001]. Mediana MVD naczyń CD34+ na 1 mm2 skóry właściwej wynosiła w grupie DKD+ 123 (100–170), a w grupie DKD– 121 (100–170), p = 0,775; mediana MVD naczyń CD133+ wynosiła odpowiednio 79 (50–100) vs. 79 (63–93), p = 0,823; mediana MVD naczyń CD31+ 29 (21–46) vs. 38 (17–58), p = 0,454; mediana MVD naczyń vWF+ 42 (25–54) vs. 54 (43–71), p = 0,009. Podane wartości obliczono dla obu warstw skóry właściwej (brodawkowatej i siateczkowatej). W modelu wieloczynnikowej regresji logistycznej obecność cukrzycowej choroby nerek była związana z mniejszą MVD dla naczyń krwionośnych vWF+ na 1 mm2 [OR: 0,97 (95% CI: 0,95–0,99), p = 0,017]. Związek ten był niezależny od wieku, płci, wartości eGFR oraz obecności nadciśnienia tętniczego. Grupa badana obejmowała 79 (52,7%) pacjentów z przewlekłą chorobą nerek (CKD) w stadium 1, 58 (39,2%) w stadium 2, 8 pacjentów (5,4%) w stadium 3a i 3 (2%) w stadium 3b. Nie było pacjentów w stadium CKD 4 ani 5. Nie stwierdzono istotnych różnic w MVD w zależności od stadium CKD. Wniosek. U pacjentów z cukrzycą typu 1 i cukrzycową chorobą nerek obserwuje się zaburzenia procesów angiogenezy oraz dojrzewania naczyń. W biopsji skóry obserwowano zmniejszoną liczbę naczyń krwionośnych o wysokiej dojrzałości (vWF+). Zaburzenia angiogenezy w skórze są obecne już we wczesnych stadiach cukrzycowej choroby nerek.
