Korelacja między wiedzą o cukrzycy a kontrolą glikemii i powikłaniami cukrzycy u chorych leczonych w specjalistycznym szpitalu klinicznym

Streszczenie

Wstęp. Poziom wiedzy na temat cukrzycy wśród chorych na tę chorobę jest zróżnicowany w zależności od wielu czynników, takich jak poziom wykształcenia, status społeczno-ekonomiczny, dostęp do edukacji diabetologicznej. Ocena tych czynników ma więc istotne znaczenie w opracowaniu skutecznych strategii prewencyjnych. Opisane badanie przeprowadzono w celu oceny wiedzy na temat cukrzycy i jej powikłań wśród pacjentów specjalistycznego ośrodka klinicznego. 

Materiał i metody. Było to przekrojowe badanie obejmujące chorych leczonych w szpitalu klinicznym w południowych Indiach. Wiedzę na temat cukrzycy oceniano, stosując zweryfikowany wcześniej kwestionariusz KAP. Składał się on z 25 pytań (18 pytań dotyczących wiedzy o cukrzycy, 4 pytania dotyczące postawy wobec choroby i 3 pytania dotyczące realizowania zasad samoopieki w praktyce). Każde pytanie oceniano jednakowo: za prawidłową odpowiedź przyznawano 1 punkt, za błędną — 0 punktów. U wszystkich chorych przeprowadzono badanie przedmiotowe pod kątem obecności powikłań mikro- i makronaczyniowych oraz podstawowe badania dodatkowe. Kontrolę metabo- liczną oceniano na podstawie wartości HbA1c.

Wyniki. Do badania włączono ogółem 150 chorych. Około 52,7% z nich uzyskało w kwestionariuszu KAP 14–18 punktów (dostateczna wiedza o cukrzycy), 6,7% chorych miało dobrą wiedzę na temat choroby (19–20 punktów), a u 4% chorych poziom wiedzy oceniono jako bardzo dobry ( > 20 punktów). Tylko 5,3% chorych uzyskało mniej niż 10 punktów (bardzo słaba wiedza), a 31,3% miało niedo- stateczną wiedzę o chorobie (10–13 punktów). Stwierdzono dodatnią korelację między wykształceniem a wiedzą o cukrzycy (r = 0,495; p < 0,001). Średni wskaźnik wiedzy o cukrzycy był istotnie wyższy w grupie chorych, którym informacje na temat choroby przekazali lekarz lub dietetyczka, niż wśród osób, które korzystały z innych źródeł wiedzy. Osoby, u których występowały różne powikłania cukrzycy, uzyskały w kwestionariuszu mniej punktów. Zaobserwowano istotną statystycznie ujemną korelację między wiedzą o cukrzycy a wartościami HbA1c (r = 0,527; p < 0,001). 

Wnioski. Większość chorych cechowała się dostateczną wiedzą na temat swojej choroby, ale u około jednej trzeciej respondentów poziom wiedzy o cukrzycy był niedostateczny. Wiedza pacjentów na temat cukrzycy w znacznym stopniu wpływa na kontrolę metaboliczną oraz występowanie powikłań cukrzycy. Jest ona także skorelowana z poziomem wykształcenia chorych.