Ocena częstości występowania zaburzeń metabolizmu glukozy u chorych z dyspepsją

Streszczenie

Wstęp. Szacowana według International Diabetes Federation liczba chorych na cukrzycę w roku 2045 to około 628 mln, z czego 87–91% mają stanowić chorzy na cukrzycę typu 2. Wobec tego wczesne diagnozowanie cukrzycy ma bardzo duże znaczenie, a obecnie jedynie 40–50% przypadków tej choroby jest odpowiednio wcześnie rozpoznawanych. Celem pracy było uzyskanie odpowiedzi na pytanie, czy osoby z dyspepsją stanowią potencjalną grupę zwiększonego ryzyka rozwoju cukrzycy, w której istotną rolę mógłby odgrywać skrining w kierunku zaburzeń metabolizmu glukozy.

Materiał i metody. W badaniu uczestniczyło 59 kobiet (65,5%) i 31 mężczyzn (34,5%), ze średnią wieku 36 lat, hospitalizowanych w celu wykonania gastroskopii z powodu objawów dyspepsji. Wszyscy badani byli dotychczas zdrowi, bez chorób sercowo-naczyniowych i cukrzycy w wywiadzie, niepalący. Pacjentom wykonywano badania laboratoryjne (wartość glikemii przygodnej, doustny test obciążenia glukozą, profil lipidowy, stężenie białka C-reaktywnego), gastroskopię i poddawano ich szybkiemu testowi urazowemu w celu diagnostyki w kierunku zakażenia Helicobacter pylori, obliczano również wskaźnik masy ciała (BMI). Badanych, u których stwierdzono nieprawidłowy wynik doustnego testu obciążenia glukozą, przydzielono do grupy osób z zaburzeniami metabolizmu glukozy, a pozostałych do grupy bez zaburzeń metabolizmu glukozy. Do analizy statystycznej uzyskanych wyników
badań wykorzystano program Statistica 7.0 PL.

Wyniki. Badanych podzielono na dwie podgrupy na podstawie wyniku doustnego testu obciążenia glukozą, zgodnie z zasadami rozpoznawania zaburzeń gospodarki węglowodanowej według Polskiego Towarzystwa Diabetologicznego. Grupa z zaburzeniami metabolizmu glukozy liczyła 33 chorych (36,5%), w tym: nieprawidłową glikemię na czczo rozpoznano u 5 osób (5,5%), nieprawidłową tolerancję glukozy u 20 chorych (22%) i cukrzycę u 8 chorych (9%). Pozostałe 57 (63,5%) osób stanowiło podgrupę bez zaburzeń metabolizmu glukozy, w tej grupie wynik doustnego
testu obciążenia glukozą był prawidłowy. Średnia wartość BMI w całej grupie badanych wynosił 26,7 kg/m2. Badani z zaburzeniami metabolizmu glukozy mieli istotnie wyższy BMI (31,1 kg/m2). Stężenia cholesterolu całkowitego, frakcji LDL i triglicerydów (TG) były wyższe u chorych z zaburzeniami metabolizmu glukozy, jednak bez istotności statystycznej. Wartość glikemii przygodnej była istotnie wyższa w grupie z zaburzeniami metabolizmu glukozy, ale u żadnego badanego nie stwierdzono hiperglikemii przygodnej ≥ 200 mg/dl. Także wartość hemoglobiny glikowanej HbA1c oraz stężenie białka C-reaktywnego były istotnie wyższe w grupie chorych z zaburzeniami metabolizmu glukozy niż w grupie bez tych zaburzeń. U wszystkich chorych wykonano gastroskopię i nieprawidłowości stwierdzono łącznie u 41 chorych (45,5%), w tym w grupie z zaburzeniami metabolizmu glukozy wystąpiły u 67% osób, a w grupie bez zaburzeń metabolizmu glukozy u 33% pacjentów. Najczęstszą patologią było zakażenie Helicobacter pylori (25,5%) i to zakażenie pojawiało się częściej w grupie z zaburzeniami metabolizmu glukozy (45% vs. 14% w grupie osób bez tych zaburzeń). Ponadto stwierdzano zapalenie żołądka, raka żołądka, refluks żołądkowo-przełykowy, przepuklinę rozworu przełykowego przepony i polipy żołądka, jednak bez znacznych różnic pomiędzy podgrupami.

Wnioski. U ponad 1/3 badanych z dyspepsją występowały stan przedcukrzycowy lub cukrzyca, stąd skrining
w kierunku zaburzeń metabolizmu glukozy w tej grupie chorych mógłby przynieść korzyści. Duże rozpowszechnienie
zaburzeń metabolizmu glukozy wśród osób z dyspepsją wskazuje na potencjalną korzyść z wykonywania doustnego testu obciążenia glukozą w tej grupie chorych. Objawy ze strony przewodu pokarmowego mogą być wczesną manifestacją zaburzeń metabolizmu glukozy. Istnieje związek pomiędzy zakażeniem Helicobacter pylori a występowaniem zaburzeń metabolizmu glukozy.