Ocena realizacji zaleceń lekarskich dotyczących samokontroli glikemii przez pacjentów chorych na cukrzycę typu 2 oraz stopień implementacji zaleceń Polskiego Towarzystwa Diabetologicznego dotyczący samokontroli glikemii w praktyce lekarzy rodzinnych

Streszczenie

Wstęp. Samokontrola glikemii jest jednym z podstawowych elementów skutecznego leczenia hipoglikemizującego. To dzięki jej prawidłowej realizacji możliwa jest modyfikacja terapii, tak aby zostały spełnione docelowe kryteria wyrównania cukrzycy. Za sprawą skutecznego leczenia można uniknąć późnych powikłań cukrzycy będących przyczyną kalectwa lub śmierci w populacji chorych na cukrzycę. Materiał i metody. Obserwacji poddano 765 pacjentów chorych na cukrzycę typu 2 powyżej 18. roku życia (średni wiek chorych: 64,5 ± 10,9 roku), leczonych zarówno doustnymi lekami hipoglikemizującymi, jak i insuliną w różnych schematach. Leczenie było zgodne z ogólnie przyjętymi standardami leczenia cukrzycy, a wybór ordynowanego leku zależał wyłącznie od wskazań medycznych i od wcześniejszej, niezależnej decyzji lekarza. Pacjenci otrzymywali glukometr Contour Plus®; przeprowadzono szkolenie w zakresie 138 wykonywania pomiarów glikemii oraz zasad częstości samokontroli na podstawie zaleceń określonych przez Polskie Towarzystwo Diabetologiczne (PTD) na rok 2016. Po około 3 miesiącach (± 2 tygodnie) oceniono stopień realizacji zaleceń lekarskich w zakresie samokontroli. Dodatkowo oceniono stopień implementacji zaleceń PTD dotyczących samokontroli glikemii w codziennej praktyce lekarzy podstawowej opieki zdrowotnej oraz funkcjonalność glukometru, w tym przydatność pomiaru „drugiej szansy”. Wyniki. Oszacowano, że 440 uczestników (65,1%) w pełni zastosowało się do wytycznych lekarza podstawowej opieki zdrowotnej (badacza) w zakresie sposobu dokumentowania samokontroli (rodzaju dostarczonych materiałów: glukometr/dzienniczek samokontroli). W opinii badaczy 315 pacjentów (poniżej 50%) rzetelnie stosowało się do przekazanych zaleceń w zakresie samokontroli poziomu glukozy, które były ustalone na podstawie wytycznych PTD. W warunkach podstawowej opieki zdrowotnej dla około 68% pacjentów (n = 506) implementowane były wytyczne monitorowania glikemii (zalecenia PTD). W opinii badaczy najważniejsze cechy glukometru, które w największym stopniu wpływają na efektywność samokontroli glikemii, to: prostota obsługi urządzenia, duża pamięć, dokładność i precyzja pomiaru oraz możliwość oceniania średnich glikemii, zarówno ogólnych, jak i przed- oraz poposiłkowych. Spośród pacjentów 67,7% (n = 451) uznało możliwość „pomiaru drugiej szansy” w glukometrze Contour Plus® za przydatną w codziennej samokontroli. Wnioski. Wykazano istotną rozbieżność między zaleceniami PTD w zakresie samokontroli glikemii a realizacją tych zaleceń przez chorych z cukrzycą typu 2 w ramach opieki diabetologicznej prowadzonej przez lekarzy podstawowej opieki zdrowotnej. Efektywne monitorowanie glikemii jest zależne od ścisłej współpracy między lekarzem a pacjentem.