Ocena skuteczności intensyfikowanej edukacji terapeutycznej w zapobieganiu cukrzycy typu 2 w warunkach podstawowej opieki zdrowotnej

Streszczenie

Wstęp. Cukrzyca została uznana przez Światową Organizację Zdrowia (WHO) za niezakaźną chorobę epidemiczną. Ze względu na stały wzrost liczby zachorowań w najbliższych latach przewidywana jest pandemia tej choroby. Według szacunków WHO z 2016 roku liczba osób chorych na cukrzycę od 1980 roku zwiększyła się czterokrotnie i wynosi 422 miliony dorosłych. Według badania NATPOL PLUS w Polsce na cukrzycę choruje co najmniej 1,6 miliona osób, a częstość cukrzycy typu 2 szacuje się na 5–6% populacji polskiej. Cukrzyca typu 2 jest uważana za chorobę osób w wieku średnim i starszym, ale w ostatnich latach rośnie liczba chorych na ten typ cukrzycy wśród dzieci młodzieży. Czynniki ryzyka cukrzycy typu 2 są znane i łatwe do zidentyfikowania w populacji. Opisywane badanie miało na celu ocenę skuteczności wybranych metod edukacji terapeutycznej osób otyłych w prewencji cukrzycy typu 2 oraz wpływu edukacji na określone parametry antropometryczne i parametry laboratoryjne w warunkach lecznictwa otwartego.

Materiał i metody. Zbadano kolejnych 50 osób spełniają­cych kryteria włączenia: wiek ≥ 30 lat, wskaźnik masy ciała (BMI) ≥ 30, brak znanych zaburzeń glikemii w wywiadzie. Badanych podzielono na dwie grupy edukacji: grupa 1 — intensywna — edukacja w cyklu 0–1–2–3 miesiące (cztery wizyty lekarskie) oraz grupa 2 — standardowa — edukacja w cyklu 0–3 miesiące (dwie wizyty lekarskie). U każdego uczestnika badania wykonano pomiary: wzrostu, masy ciała, obwodu pasa oraz przeprowadzono dwukrotnie doustny test obciążenia 75 g glukozy z pobraniem próbek krwi w 0. i 120. minucie testu: na początku interwencji i w 3. miesiącu od wydania pierwszych zaleceń prozdrowotnych. Oznaczano także stężenie insuliny w surowicy i obliczano wskaźnik HOMA-IR.

Wyniki. W grupie 1 odnotowano redukcję masy ciała o 9,6 ± 5,5 kg, a w grupie 2 — o 3,6 ± 6,0 kg (p < 0,01). Odsetek badanych z prawidłową/nieprawidłową tolerancją glikemii zmienił się z 29/71 do 58/42 w grupie 1 i z 18/82 do 32/68 w grupie 2 (p < 0,05).

Wnioski. Dwukrotne zwiększenie częstości wizyt lekarskich, w trakcie których prowadzi się edukację terapeutyczną, poprzez skrócenie odstępu między nimi z 3 miesięcy do 1 miesiąca skutkuje w okresie 3 miesięcy trzykrotnie większą redukcją masy ciała i prawie dwukrotnie większą redukcją zmniejszenia częstości zaburzeń tolerancji węglowodanów w porównaniu ze standardową częstością wizyt co 3 miesiące.