Wyszuk. zaawans.

Tom 19, Nr 2 (2022)
Artykuł przeglądowy
Opublikowany online: 2022-09-20
Dodaj do koszyka: 49,00 PLN
Wyświetlenia strony 887
Wyświetlenia/pobrania artykułu 40
Pobierz cytowanie

Eksport do Mediów Społecznościowych

Eksport do Mediów Społecznościowych

O co pytają nas chorzy w ostatnim czasie? Czyli co wpływa lub nie wpływa na ryzyko nadciśnienia tętniczego?

Stanisław Surma12, Monika Romańczyk1, Maciej R. Czerniuk3, Krzysztof J. Filipiak4
DOI: 10.5603/ChSiN.2022.0010
Choroby Serca i Naczyń 2022;19(2):61-70.

Streszczenie

Nadciśnienie tętnicze jest chorobą cywilizacyjną istotnie przyczyniającą się do zwiększenia ryzyka sercowo-naczyniowego i wystąpienia przedwczesnego zgonu. Bardzo duże rozpowszechnienie nadciśnienia tętniczego spowodowane jest w istotnej mierze niedostateczną wiedzą społeczeństwa w zakresie czynników ryzyka jego wystąpienia. Prawidłowa wiedza na temat nieklasycznych czynników ryzyka nadciśnienia tętniczego, takich jak narażenie na zanieczyszczenia powietrza i hałas środowiskowy, palenie e-papierosów i papierosów wykorzystujących system podgrzewania tytoniu oraz zapalenie przyzębia jest z punktu widzenia skali tych zjawisk bardzo istotna. Obserwuje się także występowania błędnej wiedzy w zakresie przyczyn nadciśnienia tętniczego, przypisując takie działanie regularnemu spożywaniu kawy czy niedoborowi witaminy D. W niniejszym przeglądzie literatury podsumowano wiedzę w zakresie wybranych nieklasycznych czynników ryzyka nadciśnienia tętniczego a także omówiono wybrane czynniki, które są błędnie postrzegane jako te przyczyniające się do wystąpienia tej choroby.

Słowa kluczowe: nadciśnienie tętniczenieklasyczne czynniki ryzyka

Artykuł dostępny w formacie PDF

Dodaj do koszyka: 49,00 PLN

Posiadasz dostęp do tego artykułu?

Referencje

  1. NCD Risk Factor Collaboration (NCD-RisC). Worldwide trends in hypertension prevalence and progress in treatment and control from 1990 to 2019: a pooled analysis of 1201 population-representative studies with 104 million participants. Lancet. 2021; 398(10304): 957–980.
    CrossRefPubMed
  2. Niklas A, Flotyńska A, Puch-Walczak A, et al. WOBASZ II investigators. Prevalence, awareness, treatment and control of hypertension in the adult Polish population - Multi-center National Population Health Examination Surveys - WOBASZ studies. Arch Med Sci. 2018; 14(5): 951–961.
    CrossRefPubMed
  3. Luo D, Cheng Y, Zhang H, et al. Association between high blood pressure and long term cardiovascular events in young adults: systematic review and meta-analysis. BMJ. 2020; 370: m3222.
    CrossRefPubMed
  4. Surma S, Szyndler A, Narkiewicz K. Świadomość wybranych czynników ryzyka chorób układu sercowo-naczyniowego w populacji młodych osób. Choroby Serca i Naczyń. 2017; 14: 186–93.
  5. Surma S, Szyndler A, Narkiewicz K. Świadomość nadciśnienia tętniczego i innych czynników ryzyka chorób układu sercowo-naczyniowego w populacji osób dorosłych. Choroby Serca i Naczyń. 2018; 15: 14–22.
  6. Sobierajski T, Surma S, Romańczyk M, et al. What is or what is not a risk factor for arterial hypertension? Not Hamlet, but medical students answer that question. Int J Environ Res Public Health. 2022; 19(13).
    CrossRefPubMed
  7. Romańczyk M, Surma S, Sobierajski T, Łabuzek K. Wiedza pacjentów POZ w zakresie klasycznych i nieklasycznych czynników ryzyka i powikłań nadciśnienia tętniczego. In: Łabuzek K. ed. XVII Zjazd Polskiego Towarzystwa Nadciśnienia Tętniczego, Gdańsk 24–26 czerwca 2021. Książka streszczeń. Gdańsk 2021: 101–103.
  8. Głuszek J, Kosicka T. Wpływ zanieczyszczeń powietrza na wartości ciśnienia tętniczego. Nadciś Tętn Prakt. 2021; 7(1): 12–18.
  9. Tong S. Air pollution and disease burden. The Lancet Planetary Health. 2019; 3(2): e49–e50.
    CrossRef
  10. Babatola SS. Global burden of diseases attributable to air pollution. J Public Health Afr. 2018; 9(3): 813.
    CrossRefPubMed
  11. Choi YJ, Kim SH, Kang SH, et al. Short-term effects of air pollution on blood pressure. Sci Rep. 2019; 9(1): 20298.
    CrossRefPubMed
  12. Li Na, Chen G, Liu F, et al. Associations between long-term exposure to air pollution and blood pressure and effect modifications by behavioral factors. Environ Res. 2020; 182: 109109.
    CrossRefPubMed
  13. Huang M, Chen J, Yang Y, et al. Effects of ambient air pollution on blood pressure among children and adolescents: a systematic review and meta-analysis. J Am Heart Assoc. 2021; 10(10): e017734.
    CrossRefPubMed
  14. Yan M, Xu J, Li C, et al. Associations between ambient air pollutants and blood pressure among children and adolescents: A systemic review and meta-analysis. Sci Total Environ. 2021; 785: 147279.
    CrossRefPubMed
  15. Qin P, Luo X, Zeng Y, et al. Long-term association of ambient air pollution and hypertension in adults and in children: A systematic review and meta-analysis. Sci Total Environ. 2021; 796: 148620.
    CrossRefPubMed
  16. Yang BY, Qian Z, Howard SW, et al. Global association between ambient air pollution and blood pressure: a systematic review and meta-analysis. Environ Pollut. 2018; 235: 576–588.
    CrossRefPubMed
  17. Hudda N, Eliasziw M, Hersey SO, et al. Effect of reducing ambient traffic-related air pollution on blood pressure: a randomized crossover trial. Hypertension. 2021; 77(3): 823–832.
    CrossRefPubMed
  18. Morishita M, Adar SD, D'Souza J, et al. Effect of portable air filtration systems on personal exposure to fine particulate matter and blood pressure among residents in a low-income senior facility: a randomized clinical trial. JAMA Intern Med. 2018; 178(10): 1350–1357.
    CrossRefPubMed
  19. Health risks caused by environmental noise in Europe. https://www.eea.europa.eu/publications/health-risks-caused-by-environmental (March 28, 2022).
  20. Chen S, Ni Y, Zhang L, et al. Noise exposure in occupational setting associated with elevated blood pressure in China. BMC Public Health. 2017; 17(1): 107.
    CrossRefPubMed
  21. Petri D, Licitra G, Vigotti MA, et al. Effects of exposure to road, railway, airport and recreational noise on blood pressure and hypertension. Int J Environ Res Public Health. 2021; 18(17).
    CrossRefPubMed
  22. Rojek M, Wojciechowska W, Januszewicz A, et al. The relation of nocturnal exposure to aircraft noise and aircraft noise-induced insomnia with blood pressure. Pol Arch Intern Med. 2021; 131(1): 33–41.
    CrossRefPubMed
  23. Rojek M, Rajzer MW, Wojciechowska W, et al. Relationship among long-term aircraft noise exposure, blood pressure profile, and arterial stiffness. J Hypertens. 2019; 37(7): 1350–1358.
    CrossRefPubMed
  24. Bolm-Audorff U, Hegewald J, Pretzsch A, et al. Occupational noise and hypertension risk: a systematic review and meta-analysis. Int J Environ Res Public Health. 2020; 17(17): 6281.
    CrossRef
  25. Wojciechowska W, Januszewicz A, Drożdż T, et al. Blood pressure and arterial stiffness in association with aircraft noise exposure: long-term observation and potential effect of COVID-19 lockdown. Hypertension. 2022; 79(2): 325–334.
    CrossRefPubMed
  26. Pinkas J, Kaleta D, Zgliczyński WS, et al. The prevalence of tobacco and e-cigarette use in Poland: a 2019 nationwide cross-sectional survey. Int J Environ Res Public Health. 2019; 16(23).
    CrossRefPubMed
  27. Skotsimara G, Antonopoulos AS, Oikonomou E, et al. Cardiovascular effects of electronic cigarettes: a systematic review and meta-analysis. Eur J Prev Cardiol. 2019; 26(11): 1219–1228.
    CrossRefPubMed
  28. Crippa G, Bergonzi M, Bravi E, et al. Effect of electronic cigarette smoking on blood pressure in hypertensive patients. Evaluation by non-invasive continous ambulatory blood pressure measurement. J Hypertens. 2018; 36(Suppl 1): e4.
    CrossRef
  29. Dimitriadis K, Narkiewicz K, Leontsinis I, et al. Acute effects of electronic and tobacco cigarette smoking on sympathetic nerve activity and blood pressure in humans. Int J Environ Res Public Health. 2022; 19(6).
    CrossRefPubMed
  30. Biondi-Zoccai G, Sciarretta S, Bullen C, et al. Acute effects of heat-not-burn, electronic vaping, and traditional tobacco combustion cigarettes: the Sapienza University of Rome-Vascular Assessment of Proatherosclerotic Effects of Smoking (SUR-VAPES) 2 randomized trial. J Am Heart Assoc. 2019; 8(6): e010455.
    CrossRefPubMed
  31. Filipiak KJ. Produkty typu HNB (heat-not-burn) a tradycyjne papierosy — nasze teoretyczne rozważania okazały się prawdziwe. Choroby Serca i Naczyń. 2021; 18(3): 139–147.
    CrossRef
  32. Ikonomidis I, Vlastos D, Kostelli G, et al. Differential effects of heat-not-burn and conventional cigarettes on coronary flow, myocardial and vascular function. Sci Rep. 2021; 11(1): 11808.
    CrossRefPubMed
  33. Surma S, Romańczyk M, Witalińska-Łabuzek J, et al. Periodontitis, blood pressure, and the risk and control of arterial hypertension: epidemiological, clinical, and pathophysiological aspects-review of the literature and clinical trials. Curr Hypertens Rep. 2021; 23(5): 27.
    CrossRefPubMed
  34. Martin-Cabezas R, Seelam N, Petit C, et al. Association between periodontitis and arterial hypertension: a systematic review and meta-analysis. Am Heart J. 2016; 180: 98–112.
    CrossRefPubMed
  35. Pietropaoli D, Del Pinto R, Ferri C, et al. Poor oral health and blood pressure control among US hypertensive adults. Hypertension. 2018; 72(6): 1365–1373.
    CrossRefPubMed
  36. Sharma S, Sridhar S, McIntosh A, et al. Periodontal therapy and treatment of hypertension-alternative to the pharmacological approach. A systematic review and meta-analysis. Pharmacol Res. 2021; 166: 105511.
    CrossRefPubMed
  37. Czerniuk MR, Surma S, Romańczyk M, et al. Unexpected relationships: periodontal diseases: atherosclerosis-plaque destabilization? From the teeth to a coronary event. Biology (Basel). 2022; 11(2).
    CrossRefPubMed
  38. Surma S, Narkiewicz K. Kawa a ryzyko rozwoju nadciśnienia tętniczego i innych chorób układu krążenia. Choroby Serca i Naczyń. 2020; 17(1): 55–64.
    CrossRef
  39. Surma S, Oparil S, Narkiewicz K, et al. Coffee and arterial hypertension. Curr Hypertens Rep. 2021; 23(7): 38.
    CrossRefPubMed
  40. Kawa w liczbach — czyli garść statystyk. https://kawa.pl/artykuly/kawa-w-liczbach-czyli-garsc-statystyk/ (March 30, 2021).
  41. Surma S, Kokot F. Influence of chronic coffee consumption on the risk of kidney and other organ diseases. Review of the literature and clinical studies. Renal Disease and Transplantation Forum. 2022; 15(1): 1–18.
    CrossRef
  42. Simon J, Fung K, Raisi-Estabragh Z, et al. Light to moderate coffee consumption is associated with lower risk of death: a UK Biobank study. Eur J Prev Cardiol. 2022 [Epub ahead of print].
    CrossRefPubMed
  43. Surma S, Banach M. Coffee and caffeine consumption and overall mortality. Pleasure with restrictions - where do we really stand in 2022? Nutrition. 2022 [Epub ahead of print]: 111747.
    CrossRefPubMed
  44. Miranda AM, Goulart AC, Benseñor IM, et al. Coffee consumption and risk of hypertension: a prospective analysis in the cohort study. Clin Nutr. 2021; 40(2): 542–549.
    CrossRefPubMed
  45. van Oort S, Beulens JWJ, van Ballegooijen AJ, et al. Association of cardiovascular risk factors and lifestyle behaviors with hypertension: a Mendelian randomization study. Hypertension. 2020; 76(6): 1971–1979.
    CrossRefPubMed
  46. Lopez-Garcia E, Orozco-Arbeláez E, Leon-Muñoz LM, et al. Habitual coffee consumption and 24-h blood pressure control in older adults with hypertension. Clin Nutr. 2016; 35(6): 1457–1463.
    CrossRefPubMed
  47. Surma S, Witek A. Coffee consumption during pregnancy — what the gynecologist should know? Review of the literature and clinical studies. Ginekol Pol. 2022 [Epub ahead of print].
    CrossRefPubMed
  48. Ke L, Mason RS, Kariuki M, et al. Vitamin D status and hypertension: a review. Integr Blood Press Control. 2015; 8: 13–35.
    CrossRefPubMed
  49. Del Pinto R, Wright JT, Monaco A, et al. Vitamin D and blood pressure control among hypertensive adults: results from NHANES 2001-2014. J Hypertens. 2020; 38(1): 150–158.
    CrossRefPubMed
  50. Bischoff-Ferrari HA, Vellas B, Rizzoli R, et al. DO-HEALTH Research Group. Effect of vitamin D supplementation, omega-3 fatty acid supplementation, or a strength-training exercise program on clinical outcomes in older adults: the DO-HEALTH randomized clinical trial. JAMA. 2020; 324(18): 1855–1868.
    CrossRefPubMed
  51. Beveridge LA, Struthers AD, Khan F, et al. D-PRESSURE Collaboration. Effect of vitamin D supplementation on blood pressure: a systematic review and meta-analysis incorporating individual patient data. JAMA Intern Med. 2015; 175(5): 745–754.
    CrossRefPubMed
  52. He S, Hao X. The effect of vitamin D3 on blood pressure in people with vitamin D deficiency: a system review and meta-analysis. Medicine (Baltimore). 2019; 98(19): e15284.
    CrossRefPubMed
  53. Adamczak M, Surma S, Więcek A. Vitamin D and arterial hypertension: facts and myths. Curr Hypertens Rep. 2020; 22(8): 57.
    CrossRefPubMed
  54. Surma S, Więcek A, Adamczak M. Witamina D a nadciśnienie tętnicze. In: Więcek A. ed. Postępy w nefrologii i nadciśnieniu tętniczym. Tom XX. Wyd. 1. Medycyna Praktyczna, Kraków 2021: 35–42.
  55. Visseren FLJ, Mach F, Smulders YM, et al. 2021 ESC Guidelines on cardiovascular disease prevention in clinical practice. Eur Heart J. 2021; 42(34): 3227–3337.
    CrossRefPubMed
  56. Surma S, Romańczyk M, Łabuzek K. Coronavirus SARS-Cov-2 and arterial hypertension — facts and myths. Pol Merkur Lekarski. 2020; 48(285): 195–198.
    PubMed
  57. Akpek M. Does COVID-19 cause hypertension? Angiology. 2022; 73(7): 682–687.
    CrossRefPubMed
  58. Leontsinis I, Papademetriou V, Chrysohoou C, et al. Hypertensive urgencies during the first wave of the COVID-19 pandemic in a tertiary hospital setting: a U-shaped alarming curve. Arch Med Sci. 2022; 18(4): 982–990.
    CrossRefPubMed

Informacje o plikach cookie

Niezbędne pliki cookie

Zawsze aktywne

Te pliki cookie są niezbędne do prawidłowego wyświetlania i działania strony internetowej. Zablokowanie ich może spowodować nieprawidłowe działanie strony.

Analityczne pliki cookie

W ramach naszej strony internetowej korzystamy z narzędzi analitycznych, takich jak Google Analytics, które umożliwiają nam weryfikację ruchu na stronie internetowej. Narzędzia te mogą wymagać użycia plików cookie.

Społecznościowe pliki cookie

Są to pliki cookie powiązane z portalami społecznościowymi, z których korzystamy. Zaakceptowanie ich pozwoli na powiązanie Twojej wizyty na stronie z naszymi profilami w mediach społecznościowych.

Marketingowe pliki cookie

Są to pliki cookie odpowiedzialne za prowadzenie działań reklamowych i marketingowych - zgoda na ich wykorzystanie pozwoli nam kierować do Ciebie reklamy, bazujące na podstawie Twoich wcześniejszych aktywności w ramach naszej stronie internetowej.

Choroby Serca i Naczyń

O Via Medica Reklama
Księgarnia (Ikamed) TVMed
Aktualności
Copyright © 2023 Via Medica Regulations Cookie policy Privacy policy Legal Notice