Mikrobiota jelit a zaburzenia lipidowe — aspekty patofizjologiczne i lecznicze ze szczególnym uwzględnieniem probiotyków

Streszczenie

Zaburzenia lipidowe stanowią najczęściej występujący w Polsce czynnik ryzyka sercowo-naczyniowego. Ponad 20 milionów Polaków choruje na hipercholesterolemię. Zaburzenia lipidowe stanowią główny czynnik ryzyka chorób układu krążenia pochodzenia miażdżycowego (ASCVD), które z kolei są główną przyczyną zgonów na świecie. Kontrola profilu lipidowego i leczenie hipolipemizujące to najbardziej prewencyjne metody w kardiologii. Każde zmniejszenie stężenia cholesterolu frakcji lipoprotein o niskiej gęstości (LDL) o 1,0 mmol/l (38,7 mg/dl) wiąże się z 23-procentowym obniżeniem względnego ryzyka poważnych zdarzeń ASCVD. Z tego względu, poza rozwojem nowych leków hipolipemizujących (i doskonaleniem strategii terapeutycznych), poszukuje się nowych naturalnych metod prewencji i wspomagania leczenia zaburzeń lipidowych. Ważną rolę w patofizjologii dyslipidemii odgrywa dysbioza jelit. U chorych z dyslipidemią obserwuje się zmniejszenie liczebności bakterii wytwarzających krótkołańcuchowe kwasy tłuszczowe, z jednoczesnym zwiększeniem tych wytwarzających trimetyloaminę. Co więcej, u tych chorych stwierdza się zwiększenie przepuszczalności bariery jelitowej między innymi dla lipopolisacharydu. Wszystko to sprzyja powstawaniu zaburzeń lipidowych i zwiększeniu ryzyka ASCVD. Dlatego stosowanie probiotyków, poprzez zmniejszenie dysbiozy, może wspomóc leczenie zaburzeń lipidowych. Wyniki metaanaliz wielu badań klinicznych z randomizacją pozwalają na stwierdzenie, że zastosowanie probiotyków charakteryzuje się działaniem hipolipemizującym (szczególnie w kontekście wpływu na cholesterol całkowity i frakcji LDL) w wielu grupach chorych (z hipercholesterolemią, cukrzycą typu 2, zespołem metaboliczny, otyłością). W wytycznych i rekomendacjach towarzystw naukowych wskazuje się, że probiotyki mogą być rozważone we wspomaganiu leczenia zaburzeń lipidowych (obniżenie wartości cholesterolu frakcji LDL o ok. 5%). Ważne jest jednak stosowanie przez pacjentów probiotyków wieloszczepowych, zawierających ponad 1 × 109 CFU, przez co najmniej 8 tygodni.