Wyszuk. zaawans.

  • Choroby Serca i Naczyń
  • Tom 18, Nr 3 (2021) Czy nadciśnienie tętnicze może mieć źródło w chorej jamie ustnej? Wpływ zapalenia przyzębia na ryzyko nadciśnienia tętniczego — przegląd literatury i badań klinicznych
Tom 18, Nr 3 (2021)
Artykuł przeglądowy
Opublikowany online: 2021-11-29

dostęp otwarty

Pokaż PDF Pobierz plik PDF
Wyświetlenia strony 3137
Wyświetlenia/pobrania artykułu 57
Pobierz cytowanie

Eksport do Mediów Społecznościowych

Eksport do Mediów Społecznościowych

Czy nadciśnienie tętnicze może mieć źródło w chorej jamie ustnej? Wpływ zapalenia przyzębia na ryzyko nadciśnienia tętniczego — przegląd literatury i badań klinicznych

Stanisław Surma1, Monika Romańczyk1, Maciej R. Czerniuk2, Justyna Witalińska-Łabuzek3, Krzysztof Łabuzek4, Krzysztof J. Filipiak5
DOI: 10.5603/ChSiN.2021.0012
Choroby Serca i Naczyń 2021;18(3):121-138.

Streszczenie

Nadciśnienie tętnicze jest ważnym czynnikiem ryzyka chorób układu sercowo-naczyniowego. Na świecie około 45% ludzi choruje na nadciśnienie tętnicze, natomiast dobrą kontrolę ciśnienia tętniczego osiąga jedynie około 50% wszystkich leczonych chorych z nadciśnieniem. Przyczyną jego częstego występowania i słabej kontroli jest zbyt mała wiedza na temat czynników ryzyka jego wystąpienia. Jeden z takich czynników to zapalenie przyzębia — choroba o znaczeniu cywilizacyjnym. Wykazano, że występowanie zapalenia przyzębia prowadzi do zwiększenia ryzyka nadciśnienia tętniczego. Zapalenie przyzębia może również prowadzić do zmniejszenia skuteczności terapii przeciwnadciśnieniowej. W niektórych badaniach interwencyjnych wykazano, że leczenie zapalenia przyzębia prowadziło do obniżenia ciśnienia tętniczego u chorych z nadciśnieniem. Patogeneza nadciśnienia tętniczego w przebiegu zapaleniu przyzębia jest złożona i dotyczy przede wszystkim zaburzenia czynności śródbłonka naczyń. Higiena jamy ustnej i leczenie zapalenia przyzębia powinny stanowić metodę zapobiegania nadciśnieniu tętniczemu i zwiększania skuteczności leczenia przeciwnadciśnieniowego, przy czym zbyt częste stosowanie przeciwbakteryjnych płynów do higieny jamy ustnej może prowadzić do zwiększenia ryzyka nadciśnienia tętniczego.

Słowa kluczowe: zapalenie przyzębianadciśnienie tętnicze

Artykuł dostępny w formacie PDF

Pokaż PDF Pobierz plik PDF

Referencje

  1. Beaney T, Schutte AE, Stergiou GS, et al. MMM Investigators*. May Measurement Month 2019: the Global Blood Pressure Screening Campaign of the International Society of Hypertension. Hypertension. 2020; 76(2): 333–341.
    CrossRefPubMed
  2. Sęk-Mastej A, Banach M, Mastej M, et al. May Measurement Month 2019: an analysis of blood pressure screening results from Poland. Eur Heart J Suppl. 2021; 23(Suppl B): B124–B127.
    CrossRefPubMed
  3. Szyndler A, Surma S, Narkiewicz K. [Awareness of selected risk factors for cardiovascular disease in the young population] [in Polish]. Choroby Serca i Naczyń. 2017; 14(4): 186–193.
  4. Surma St, Szyndler A, Narkiewicz K. [Awareness of hypertension and other risk factors for cardiovascular disease in the adult population] [in Polish]. Choroby Serca i Naczyń. 2018; 15(1): 14–22.
  5. Matschay A, Turostowska R, et al. Ocena jakoścłpracy lekarza i pacjenta w leczeniu nadciśnienia tętniczego wśród populacji kobiet i mężczyzn. Now Lek. 2013; 82(4): 294–302.
  6. Surma S, Romańczyk M, Witalińska-Łabuzek J, et al. Periodontitis, blood pressure, and the risk and control of arterial hypertension: epidemiological, clinical, and pathophysiological aspects — review of the literature and clinical trials. Curr Hypertens Rep. 2021; 23(5): 27.
    CrossRefPubMed
  7. Del Pinto R, Pietropaoli D, Munoz-Aguilera E, et al. Periodontitis and hypertension: is the association causal? High Blood Press Cardiovasc Prev. 2020; 27(4): 281–289.
    CrossRefPubMed
  8. Pignatelli P, Fabietti G, Ricci A, et al. How periodontal disease and presence of nitric oxide reducing oral bacteria can affect blood pressure. Int J Mol Sci. 2020; 21(20).
    CrossRefPubMed
  9. Bryan NS, Tribble G, Angelov N. Oral microbiome and nitric oxide: the missing link in the management of blood pressure. Curr Hypertens Rep. 2017; 19(4): 33.
    CrossRefPubMed
  10. Alzahrani HS, Jackson KG, Hobbs DA, et al. The role of dietary nitrate and the oral microbiome on blood pressure and vascular tone. Nutr Res Rev. 2020 [Epub ahead of print]: 1–18.
    CrossRefPubMed
  11. Gordon JH, LaMonte MJ, Genco RJ, et al. Is the oral microbiome associated with blood pressure in older women? High Blood Press Cardiovasc Prev. 2019; 26(3): 217–225.
    CrossRefPubMed
  12. Sanz M, D'Aiuto F, Deanfield J, et al. European workshop in periodontal health and cardiovascular disease — scientific evidence on the association between periodontal and cardiovascular diseases: a review of the literature. European Heart Journal Supplements. 2010; 12(Suppl B): B3–B12.
    CrossRef
  13. Coelho JM, Miranda SS, da Cruz SS, et al. Is there association between stress and periodontitis? Clin Oral Investig. 2020; 24(7): 2285–2294.
    CrossRefPubMed
  14. Yadav SK, Khan G, Mishra B. Advances in patents related to intrapocket technology for the management of periodontitis. Recent Pat Drug Deliv Formul. 2015; 9(2): 129–145.
    CrossRefPubMed
  15. Kassebaum NJ, Bernabé E, Dahiya M, et al. Global burden of severe periodontitis in 1990-2010: a systematic review and meta-regression. J Dent Res. 2014; 93(11): 1045–1053.
    CrossRefPubMed
  16. Pihlstrom BL, Michalowicz B, Johnson N. Periodontal diseases. The Lancet. 2005; 366(9499): 1809–1820.
    CrossRef
  17. Eke PI, Thornton-Evans GO, Wei L, et al. Periodontitis in US adults: National Health and Nutrition Examination Survey 2009-2014. J Am Dent Assoc. 2018; 149(7): 576–588.e6.
    CrossRefPubMed
  18. Hyman JJ, Winn DM, Reid BC. The role of cigarette smoking in the association between periodontal disease and coronary heart disease. J Periodontol. 2002; 73(9): 988–994.
    CrossRefPubMed
  19. Aguilera EM, Suvan J, Buti J, et al. Periodontitis is associated with hypertension: a systematic review and meta-analysis. Cardiovasc Res. 2019; 116(1): 28–39.
    CrossRefPubMed
  20. Desvarieux M, Demmer R, Jacobs D, et al. Periodontal bacteria and hypertension: the oral infections and vascular disease epidemiology study (INVEST). J Hypertens. 2010; 28(7): 1413–1421.
    CrossRefPubMed
  21. Inoue K, Kobayashi Y, Hanamura H, et al. Association of periodontitis with increased white blood cell count and blood pressure. Blood Press. 2005; 14(1): 53–58.
    CrossRefPubMed
  22. Arowojolu MO, Oladapo O, Opeodu OI, et al. an evaluation of the possible relationship between chronic periodontitis and hypertension. J West Afr Coll Surg. 2016; 6(2): 20–38.
    PubMed
  23. Pietropaoli D, Del Pinto R, Ferri C, et al. Definition of hypertension-associated oral pathogens in NHANES. J Periodontol. 2019; 90(8): 866–876.
    CrossRefPubMed
  24. Franek E, Klamczynska E, Ganowicz E, et al. Association of chronic periodontitis with left ventricular mass and central blood pressure in treated patients with essential hypertension. Am J Hypertens. 2009; 22(2): 203–207.
    CrossRefPubMed
  25. Martin-Cabezas R, Seelam N, Petit C, et al. Association between periodontitis and arterial hypertension: a systematic review and meta-analysis. Am Heart J. 2016; 180: 98–112.
    CrossRefPubMed
  26. Zhao MJ, Qiao YX, Wu L, et al. Periodontal disease is associated with increased risk of hypertension: a cross-sectional study. Front Physiol. 2019; 10: 440.
    CrossRefPubMed
  27. Machado V, Aguilera EM, Botelho J, et al. Association between periodontitis and high blood pressure: results from the Study of Periodontal Health in Almada-Seixal (SoPHiAS). J Clin Med. 2020; 9(5).
    CrossRefPubMed
  28. Kawabata Y, Ekuni D, Miyai H, et al. Relationship between prehypertension/hypertension and periodontal disease: a prospective cohort study. Am J Hypertens. 2016; 29(3): 388–396.
    CrossRefPubMed
  29. Pietropaoli D, Del Pinto R, Ferri C, et al. Association between periodontal inflammation and hypertension using periodontal inflamed surface area and bleeding on probing. J Clin Periodontol. 2020; 47(2): 160–172.
    CrossRefPubMed
  30. Taguchi A, Sanada M, Suei Y, et al. Tooth loss is associated with an increased risk of hypertension in postmenopausal women. Hypertension. 2004; 43(6): 1297–1300.
    CrossRefPubMed
  31. Dar-Odeh N, Borzangy S, Babkair H, et al. Association of dental caries, retained roots, and missing teeth with physical status, diabetes mellitus and hypertension in women of the reproductive age. Int J Environ Res Public Health. 2019; 16(14): 2565.
    CrossRefPubMed
  32. Darnaud C, Thomas F, Pannier B, et al. Oral health and blood pressure: the IPC cohort. Am J Hypertens. 2015; 28(10): 1257–1261.
    CrossRefPubMed
  33. Pietropaoli D, Del Pinto R, Ferri C, et al. Poor oral health and blood pressure control among US hypertensive adults. Hypertension. 2018; 72(6): 1365–1373.
    CrossRefPubMed
  34. Seinost G, Wimmer G, Skerget M, et al. Periodontal treatment improves endothelial dysfunction in patients with severe periodontitis. Am Heart J. 2005; 149(6): 1050–1054.
    CrossRefPubMed
  35. D'Aiuto F, Parkar M, Nibali L, et al. Periodontal infections cause changes in traditional and novel cardiovascular risk factors: results from a randomized controlled clinical trial. Am Heart J. 2006; 151(5): 977–984.
    CrossRefPubMed
  36. Tonetti MS, D'Aiuto F, Nibali L, et al. Treatment of periodontitis and endothelial function. N Engl J Med. 2007; 356(9): 911–920.
    CrossRefPubMed
  37. Higashi Y, Goto C, Jitsuiki D, et al. Periodontal infection is associated with endothelial dysfunction in healthy subjects and hypertensive patients. Hypertension. 2008; 51(2): 446–453.
    CrossRefPubMed
  38. Higashi Y, Goto C, Hidaka T, et al. Oral infection-inflammatory pathway, periodontitis, is a risk factor for endothelial dysfunction in patients with coronary artery disease. Atherosclerosis. 2009; 206(2): 604–610.
    CrossRefPubMed
  39. Taylor B, Tofler G, Morel-Kopp MC, et al. The effect of initial treatment of periodontitis on systemic markers of inflammation and cardiovascular risk: a randomized controlled trial. Eur J Oral Sci. 2010; 118(4): 350–356.
    CrossRefPubMed
  40. Graziani F, Cei S, Tonetti M, et al. Systemic inflammation following non-surgical and surgical periodontal therapy. J Clin Periodontol. 2010; 37(9): 848–854.
    CrossRefPubMed
  41. López NJ, Quintero A, Casanova PA, et al. Effects of periodontal therapy on systemic markers of inflammation in patients with metabolic syndrome: a controlled clinical trial. J Periodontol. 2012; 83(3): 267–278.
    CrossRefPubMed
  42. Vidal F, Cordovil I, Figueredo CM, et al. Non-surgical periodontal treatment reduces cardiovascular risk in refractory hypertensive patients: a pilot study. J Clin Periodontol. 2013; 40(7): 681–687.
    CrossRefPubMed
  43. Hada DS, Garg S, Ramteke GB, et al. Effect of non-surgical periodontal treatment on clinical and biochemical risk markers of cardiovascular disease: a randomized trial. J Periodontol. 2015; 86(11): 1201–1211.
    CrossRefPubMed
  44. Houcken W, Teeuw WJ, Bizzarro S, et al. Arterial stiffness in periodontitis patients and controls. A case–control and pilot intervention study. J Hum Hypertens. 2016; 30(1): 24–29.
    CrossRefPubMed
  45. Zhou QB, Xia WH, Ren J, et al. Effect of intensive periodontal therapy on blood pressure and endothelial microparticles in patients with prehypertension and periodontitis: a randomized controlled trial. J Periodontol. 2017; 88(8): 711–722.
    CrossRefPubMed
  46. D'Aiuto F, Gkranias N, Bhowruth D, et al. TASTE Group. Systemic effects of periodontitis treatment in patients with type 2 diabetes: a 12 month, single-centre, investigator-masked, randomised trial. Lancet Diabetes Endocrinol. 2018; 6(12): 954–965.
    CrossRefPubMed
  47. Czesnikiewicz-Guzik M, Osmenda G, Siedlinski M, et al. Causal association between periodontitis and hypertension: evidence from Mendelian randomization and a randomized controlled trial of non-surgical periodontal therapy. Eur Heart J. 2019; 40(42): 3459–3470.
    CrossRefPubMed
  48. Sharma S, Sridhar S, McIntosh A, et al. Periodontal therapy and treatment of hypertension-alternative to the pharmacological approach. A systematic review and meta-analysis. Pharmacol Res. 2021; 166: 105511.
    CrossRefPubMed
  49. Tsioufis C, Kasiakogias A, Thomopoulos C, et al. Periodontitis and blood pressure: the concept of dental hypertension. Atherosclerosis. 2011; 219(1): 1–9.
    CrossRefPubMed
  50. Leong XF, Ng CY, Badiah B, et al. Association between hypertension and periodontitis: possible mechanisms. ScientificWorldJournal. 2014; 2014: 768237.
    CrossRefPubMed
  51. Ciulla M, Vivona P. Is there an association between periodontitis and arterial hypertension? Italian J Dent Med. 2020; 5(1): 17–19.
  52. Macedo Paizan ML, Vilela-Martin JF. Is there an association between periodontitis and hypertension? Curr Cardiol Rev. 2014; 10(4): 355–361.
    CrossRefPubMed
  53. Kao CY, Huang F, Chen Y, et al. Up-regulation of CC chemokine ligand 20 expression in human airway epithelium by IL-17 through a JAK-independent but MEK/NF-kappaB-dependent signaling pathway. J Immunol. 2005; 175(10): 6676–6685.
    CrossRefPubMed
  54. Dutzan N, Kajikawa T, Abusleme L, et al. A dysbiotic microbiome triggers T17 cells to mediate oral mucosal immunopathology in mice and humans. Sci Transl Med. 2018; 10(463).
    CrossRefPubMed
  55. Garlet GP. Destructive and protective roles of cytokines in periodontitis: a re-appraisal from host defense and tissue destruction viewpoints. J Dent Res. 2010; 89(12): 1349–1363.
    CrossRefPubMed
  56. Guzik TJ, Skiba DS, Touyz RM, et al. The role of infiltrating immune cells in dysfunctional adipose tissue. Cardiovasc Res. 2017; 113(9): 1009–1023.
    CrossRefPubMed
  57. Mikolajczyk TP, Nosalski R, Szczepaniak P, et al. Role of chemokine RANTES in the regulation of perivascular inflammation, T-cell accumulation, and vascular dysfunction in hypertension. FASEB J. 2016; 30(5): 1987–1999.
    CrossRefPubMed
  58. Harrison DG, Guzik TJ, Lob HE, et al. Inflammation, immunity, and hypertension. Hypertension. 2011; 57(2): 132–140.
    CrossRefPubMed
  59. Guzik TJ, Hoch NE, Brown KA, et al. Role of the T cell in the genesis of angiotensin II induced hypertension and vascular dysfunction. J Exp Med. 2007; 204(10): 2449–2460.
    CrossRefPubMed
  60. Crowley SD, Song YS, Lin EE, et al. Lymphocyte responses exacerbate angiotensin II-dependent hypertension. Am J Physiol Regul Integr Comp Physiol. 2010; 298(4): R1089–R1097.
    CrossRefPubMed
  61. Madhur MS, Lob HE, McCann LA, et al. Interleukin 17 promotes angiotensin II-induced hypertension and vascular dysfunction. Hypertension. 2010; 55(2): 500–507.
    CrossRefPubMed
  62. Youn JC, Yu HT, Lim BJ, et al. Immunosenescent CD8+ T cells and C-X-C chemokine receptor type 3 chemokines are increased in human hypertension. Hypertension. 2013; 62(1): 126–133.
    CrossRefPubMed
  63. Dutzan N, Abusleme L. T helper 17 cells as pathogenic drivers of periodontitis. Adv Exp Med Biol. 2019; 1197: 107–117.
    CrossRefPubMed
  64. Kvakan H, Kleinewietfeld M, Qadri F, et al. Regulatory T cells ameliorate angiotensin II-induced cardiac damage. Circulation. 2009; 119(22): 2904–2912.
    CrossRefPubMed
  65. Kobayashi R, Kono T, Bolerjack BA, et al. Induction of IL-10-producing CD4+ T-cells in chronic periodontitis. J Dent Res. 2011; 90(5): 653–658.
    CrossRefPubMed
  66. Kerley CP, Dolan E, James PE, et al. Dietary nitrate lowers ambulatory blood pressure in treated, uncontrolled hypertension: a 7-d, double-blind, randomised, placebo-controlled, cross-over trial. Br J Nutr. 2018; 119(6): 658–663.
    CrossRefPubMed
  67. Lara J, Ashor AW, Oggioni C, et al. Effects of inorganic nitrate and beetroot supplementation on endothelial function: a systematic review and meta-analysis. Eur J Nutr. 2016; 55(2): 451–459.
    CrossRefPubMed
  68. Haraszthy VI, Zambon JJ, Trevisan M, et al. Identification of periodontal pathogens in atheromatous plaques. J Periodontol. 2000; 71(10): 1554–1560.
    CrossRefPubMed
  69. Chansawang K, Lertpimonchai A, Siripaiboonpong N, et al. The severity and extent of periodontitis is associated with cardio-ankle vascular index, a novel arterial stiffness parameter. Clin Oral Investig. 2021; 25(6): 3487–3495.
    CrossRefPubMed
  70. Munz M, Richter GM, Loos BG, et al. Meta-analysis of genome-wide association studies of aggressive and chronic periodontitis identifies two novel risk loci. Eur J Hum Genet. 2019; 27(1): 102–113.
    CrossRefPubMed
  71. Munz M, Willenborg C, Richter GM, et al. A genome-wide association study identifies nucleotide variants at SIGLEC5 and DEFA1A3 as risk loci for periodontitis. Hum Mol Genet. 2017; 26(13): 2577–2588.
    CrossRefPubMed
  72. Senkus KE, Crowe-White KM. Influence of mouth rinse use on the enterosalivary pathway and blood pressure regulation: A systematic review. Crit Rev Food Sci Nutr. 2020; 60(17): 2874–2886.
    CrossRefPubMed
  73. Joshipura K, Muñoz-Torres F, Fernández-Santiago J, et al. Over-the-counter mouthwash use and risk of pre-diabetes/diabetes. Nitric Oxide. 2017; 71(2): 14–20.
    CrossRefPubMed
  74. Czerniuk MR, Górska R, Filipiak KJ, et al. C-reactive protein in patients with coexistent periodontal disease and acute coronary syndromes. J Clin Periodontol. 2006; 33(6): 415–420.
    CrossRefPubMed
  75. Czerniuk MR, Górska R, Filipiak KJ, et al. Inflammatory response to acute coronary syndrome in patients with coexistent periodontal disease. J Periodontol. 2004; 75(7): 1020–1026.
    CrossRefPubMed
  76. Czerniuk MR, Bartoszewicz Z, Dudzik-Niewiadomska I, et al. Simple platelet markers: Mean platelet volume and congestive heart failure coexistent with periodontal disease. Pilot studies. Cardiol J. 2019; 26(3): 253–259.
    CrossRefPubMed
  77. Czerniuk MR, Bartoszewicz Z, Filipiak KJ, et al. Plasmatic NT-proBNP concentrations in patients with coexistent periodontal disease and congestive heart failure: pilot studies. Kardiol Pol. 2017; 75(2): 135–142.
    CrossRefPubMed
  78. Surma S, Romańczyk M, Sobierajski T, Łabuzek K. Wiedza studentów kierunku lekarskiego w zakresie klasycznych i nieklasycznych czynników ryzyka i powikłań nadciśnienia tętniczego. XVII Zjazd Polskiego Towarzystwa Nadciśnienia Tętniczego. Gdańsk, 24–26 czerwca 2021.

Informacje o plikach cookie

Niezbędne pliki cookie

Zawsze aktywne

Te pliki cookie są niezbędne do prawidłowego wyświetlania i działania strony internetowej. Zablokowanie ich może spowodować nieprawidłowe działanie strony.

Analityczne pliki cookie

W ramach naszej strony internetowej korzystamy z narzędzi analitycznych, takich jak Google Analytics, które umożliwiają nam weryfikację ruchu na stronie internetowej. Narzędzia te mogą wymagać użycia plików cookie.

Społecznościowe pliki cookie

Są to pliki cookie powiązane z portalami społecznościowymi, z których korzystamy. Zaakceptowanie ich pozwoli na powiązanie Twojej wizyty na stronie z naszymi profilami w mediach społecznościowych.

Marketingowe pliki cookie

Są to pliki cookie odpowiedzialne za prowadzenie działań reklamowych i marketingowych - zgoda na ich wykorzystanie pozwoli nam kierować do Ciebie reklamy, bazujące na podstawie Twoich wcześniejszych aktywności w ramach naszej stronie internetowej.

Copyright © 2023-2024 Via Medica Regulamin Polityka cookies Polityka prywatności Nota prawna