Nadciśnienie płucne u pacjentów z przewlekłą chorobą nerek
Streszczenie
W badaniach z ostatnich lat wykazano, że częstość występowania nadciśnienia płucnego (PH) wzrasta od najwcześniejszych stadiów przewlekłej choroby nerek (CKD). Począwszy od 3. stadium CKD, częstość PH znacznie przekracza wartości stwierdzane w populacji ogólnej, a w grupie pacjentów leczonych hemodializami (HD) dotyczy 30–60% chorych. Dodatkowo u pacjentów poddawanych HD, jak również u chorych w okresie przeddializacyjnym, istotną część stanowią chorzy na PH prekapilarne. Prewalencja tętniczego PH u osób dializowanych jest kilaset razy wyższa niż w populacji ogólnej. Występowanie PH wiąże się ze zwiększoną śmiertelnością chorych oraz gorszymi wynikami przeszczepienia nerki. Patogeneza PH w tej populacji chorych jest wieloczynnikowa i nie do końca poznana (V grupa klasyfikacji klinicznej). Do najważniejszych czynników związanych z rozwojem tej choroby zalicza się: waskulopatię mocznicową, dysfunkcję skurczową i rozkurczową mięśnia sercowego, wady zastawkowe, obecność przetok tętniczo-żylnych, przewodnienie, kalcyfikację naczyń, kontakt z błonami dializacyjnymi, dysfunkcję śródbłonków naczyń krwionośnych, przewlekły stan zapalny. W artykule omówiono epidemiologię, patogenezę, następstwa kliniczne oraz postępowanie diagnostyczno-terapeutyczne PH w grupie pacjentów z CKD, a przede wszystkim u chorych leczonych nerkozastępczo dializami.
Słowa kluczowe: pulmonary hypertensionchronic kidney diseasehemodialysismortality
Referencje
- Sarnak MJ, Levey AS, Schoolwerth AC, et al. American Heart Association Councils on Kidney in Cardiovascular Disease, High Blood Pressure Research, Clinical Cardiology, and Epidemiology and Prevention. Kidney disease as a risk factor for development of cardiovascular disease: a statement from the American Heart Association Councils on Kidney in Cardiovascular Disease, High Blood Pressure Research, Clinical Cardiology, and Epidemiology and Prevention. Circulation. 2003; 108(17): 2154–2169.
- Jaroszyński A, Jaroszyńska A, Dąbrowski W, et al. Factors influencing P terminal force in lead V1 of the ECG in hemodialysis patients. Arch Med Sci. 2018; 14(2): 257–264.
- Jaroszynski A, Dereziński T, Jaroszyńska A, et al. Association of anthropometric measures of obesity and chronic kidney disease in elderly women. Ann Agric Environ Med. 2016; 23(4): 636–640.
- Navaneethan SD, Roy J, Tao K, et al. Chronic Renal Insufficiency Cohort Investigators. Prevalence, Predictors, and Outcomes of Pulmonary Hypertension in CKD. J Am Soc Nephrol. 2016; 27(3): 877–886.
- Reque J, Garcia-Prieto A, Linares T, et al. Pulmonary Hypertension Is Associated with Mortality and Cardiovascular Events in Chronic Kidney Disease Patients. Am J Nephrol. 2017; 45(2): 107–114.
- O'Leary JM, Assad TR, Xu M, et al. Pulmonary hypertension in patients with chronic kidney disease: invasive hemodynamic etiology and outcomes. Pulm Circ. 2017; 7(3): 674–683.
- Strange G, Playford D, Stewart S, et al. Pulmonary hypertension: prevalence and mortality in the Armadale echocardiography cohort. Heart. 2012; 98(24): 1805–1811.
- Di Lullo L, Floccari F, Rivera R, et al. Pulmonary Hypertension and Right Heart Failure in Chronic Kidney Disease: New Challenge for 21st-Century Cardionephrologists. Cardiorenal Med. 2013; 3(2): 96–103.
- Zoccali C. Pulmonary hypertension in dialysis patients: a prevalent, risky but still uncharacterized disorder. Nephrol Dial Transplant. 2012; 27(10): 3674–3677.
- Kosmadakis G, Aguilera D, Carceles O, et al. Pulmonary hypertension in dialysis patients. Ren Fail. 2013; 35(4): 514–520.
- Sarnak MJ, Roberts KE. Pulmonary Hypertension in CKD: Some Answers, Yet More Questions. J Am Soc Nephrol. 2016; 27(3): 661–663.
- Zeng Y, Yang DD, Feng S, et al. Risk factors for pulmonary hypertension in patients receiving maintenance peritoneal dialysis. Braz J Med Biol Res. 2016; 49(3).
- Casas-Aparicio G, Castillo-Martínez L, Orea-Tejeda A, et al. The effect of successful kidney transplantation on ventricular dysfunction and pulmonary hypertension. Transplant Proc. 2010; 42(9): 3524–3528.
- Galiè N, Humbert M, Vachiery JL, et al. 2015 ESC/ERS Guidelines for the diagnosis and treatment of pulmonary hypertension: The Joint Task Force for the Diagnosis and Treatment of Pulmonary Hypertension of the European Society of Cardiology (ESC) and the European Respiratory Society (ERS): Endorsed by: Association for European Paediatric and Congenital Cardiology (AEPC), International Society for Heart and Lung Transplantation (ISHLT). Eur Heart J. 2016; 37(1): 67–119.
- Humbert M, Sitbon O, Chaouat A, et al. Pulmonary arterial hypertension in France: results from a national registry. Am J Respir Crit Care Med. 2006; 173(9): 1023–1030.
- Nishimura M, Tokoro T, Yamazaki S, et al. Idiopathic pre-capillary pulmonary hypertension in patients with end-stage kidney disease: effect of endothelin receptor antagonists. Clin Exp Nephrol. 2017; 21(6): 1088–1096.
- Pabst S, Hammerstingl C, Hundt F, et al. Pulmonary hypertension in patients with chronic kidney disease on dialysis and without dialysis: results of the PEPPER-study. PLoS One. 2012; 7(4): e35310.
- Ramasubbu K, Deswal A, Herdejurgen C, et al. A prospective echocardiographic evaluation of pulmonary hypertension in chronic hemodialysis patients in the United States: prevalence and clinical significance. Int J Gen Med. 2010; 3: 279–286.
- Agarwal R. Prevalence, determinants and prognosis of pulmonary hypertension among hemodialysis patients. Nephrol Dial Transplant. 2012; 27(10): 3908–3914.
- Yigla M, Nakhoul F, Sabag A, et al. Pulmonary hypertension in patients with end-stage renal disease. Chest. 2003; 123(5): 1577–1582.
- Zlotnick DM, Axelrod DA, Chobanian MC, et al. Non-invasive detection of pulmonary hypertension prior to renal transplantation is a predictor of increased risk for early graft dysfunction. Nephrol Dial Transplant. 2010; 25(9): 3090–3096.
- Kawar B, Ellam T, Jackson C, et al. Pulmonary hypertension in renal disease: epidemiology, potential mechanisms and implications. Am J Nephrol. 2013; 37(3): 281–290.
- Beigi AA, Sadeghi AM, Khosravi AR, et al. Effects of the arteriovenous fistula on pulmonary artery pressure and cardiac output in patients with chronic renal failure. J Vasc Access. 2009; 10(3): 160–166.
- Rich S, Seidlitz M, Dodin E, et al. The Short-term Effects of Digoxin in Patients With Right Ventricular Dysfunction From Pulmonary Hypertension. Chest. 1998; 114(3): 787–792.
- Barst RJ, Gibbs JS, Ghofrani HA, et al. Updated evidence-based treatment algorithm in pulmonary arterial hypertension. J Am Coll Cardiol. 2009; 54(1 Suppl): S78–S84.
- Watanabe T, Abe K, Horimoto K, et al. Subcutaneous treprostinil was effective and tolerable in a patient with severe pulmonary hypertension associated with chronic kidney disease on hemodialysis. Heart Lung. 2017; 46(2): 129–130.
- Jenkins A, Wang-Smith L, Marbury T, et al. Pharmacokinetics of treprostinil diolamine in subjects with end-stage renal disease on or off dialysis. J Cardiovasc Pharmacol. 2013; 61(4): 272–276.
- Kim M, Kim JiU, Kim SoMi, et al. Effectiveness of beraprost sodium in maintaining vascular access patency in patients on hemodialysis. Int Urol Nephrol. 2017; 49(7): 1287–1295.
