Remodeling i wsteczny remodeling lewego przedsionka u chorych z niewydolnością nerek
Streszczenie
Choroby układu sercowo-naczyniowego stanowią swoistą kontynuację przemian zapoczątkowanych przez zadziałanie czynników ryzyka sercowo-naczyniowego prowadzących w konsekwencji do rozwoju miażdżycy, zawału i, wtórnie, niewydolności serca. Sekwencję tych procesów, powodującą w końcu śmierć organizmu, przedstawili po raz pierwszy w 1991 roku Dzau i Braunwald jako koncepcję letalnego łańcucha kardiologicznego. W procesie tym czynniki ryzyka sercowo-naczyniowego, takie jak podwyższone stężenie cholesterolu, palenie tytoniu, nadciśnienie tętnicze, cukrzyca, a także schyłkowa niewydolność nerek (ESRD), których wspólnym patogenetycznym mianownikiem jest stymulowanie stresu oksydacyjnego oraz dysfunkcja śródbłonka, inicjują kaskadę wydarzeń, włączając w to zaburzenia aktywności mediatorów naczyniowych, odpowiedzi zapalnej, a także niekorzystnej przebudowy serca i naczyń, czyli remodelingu, co prowadzi do uszkodzenia narządów docelowych. Nieliczne i niekompletne są natomiast badania nad możliwością zjawiska odwrotnego, które może wystąpić w konsekwencji ustąpienia czynnika sprawczego.
Powiększenie jamy jest kluczowym przejawem remodelingu lewego przedsionka (LA) u chorych na ESRD. Biomarkerem tych zmian jest wskaźnik objętości LA (LAVI). Remodeling LA to zależna od czasu reakcja adaptacyjna miocytów służąca utrzymaniu dotychczasowej równowagi mimo działania niekorzystnych czynników stresujących. Powiększeniu jamy LA towarzyszy upośledzenie jego czynności hemodynamicznej.
Transplantacja nerek (RT) jest interwencją potencjalnie umożliwiającą odwrócenie, a przynajmniej zahamowanie niekorzystnych przemian zależnych od remodelingu serca. Jak wykazano w badaniach, po RT obserwuje się zmniejszenie zarówno parametrów planimetrycznych, jak i objętościowych LA. Parametry obrazujące hemodynamiczną czynność przedsionka, takie jak LAEF, LAAE oraz LAIE, poprawiają się już w czasie krótkoterminowej obserwacji, natomiast LAPE ulega obniżeniu. Inaczej jest w przypadku LAFS — choć zdecydowanie się zwiększa po zakończeniu obserwacji, to swój wzrost zawdzięcza głównie stosunkowo powolnej poprawie w dłuższej pespektywie, podczas gdy w krótszym okresie po RT zmiany nie są jeszcze znamienne. Remodeling LA, będący przejawem przedsionkowej kardiomiopatii mocznicowej, jest przykładem kardiomiopatii złożonej z elementami kardiomiopatii rozstrzeniowej oraz infiltracyjnej, gdyż wczesne zmniejszenie wielkości LAVI po RT bardziej zależy od zmieniających się warunków hemodynamicznych, natomiast przyczyn dalszej późnej redukcji wielkości LAVI należy upatrywać raczej w ustąpieniu związanej z mocznicą toksemii. Poprawa własności elastycznych aorty po RT jest procesem ciągłym i długotrwałym.
Słowa kluczowe: lewy przedsionekremodelingwskaźnik objętości lewego przedsionkaschyłkowa niewydolność nerektransplantacja nerek