Znaczenie diety w prewencji oraz wyrównaniu nadciśnienia tętniczego
Streszczenie
Dieta ma istotny wpływ na zapobieganie oraz wyrównanie nadciśnienia tętniczego. W licznych badaniach udowodniono zależność między przyjmowanymi pokarmami a prewencją chorób układu krążenia. Szczególnie zwraca się uwagę na unikanie tłuszczów, zwłaszcza nasyconych, które nie tylko zwiększają ryzyko nadwagi i otyłości, ale również w sposób bezpośredni nasilają ryzyko wystąpienia nadciśnienia tętniczego. Przyjmowanie nadmiernych ilości sodu, zwłaszcza spożywanych w produktach przetworzonych oraz w soli kuchennej, wpływa na wzrost wartości ciśnienia tętniczego. Liczne badania wskazują, że spożywanie innych pierwiastków, tj. potasu, wapnia oraz magnezu, obniża ryzyko rozwoju nadciśnienia tętniczego, a co za tym idzie — innych chorób układu sercowo-naczyniowego. Pomocne w prawidłowym odżywianiu mogą być diety DASH (Dietary Approaches to Stop Hypertension), śródziemnomorska oraz wegetariańska, ponieważ proporcje wszystkich wartości odżywczych, uwzględniając głównie produkty zalecane osobom z nadciśnieniem tętniczym, są w tych dietach prawidłowe. Ważnym
aspektem prewencji oraz zapobiegania następstwom choroby jest ponadto ograniczenie spożywania alkoholu. Brakuje natomiast jednoznacznych badań oraz wytycznych dotyczących spożycia kawy.
Słowa kluczowe: nadciśnienie tętniczeciśnienie tętniczedietasód
Referencje
- Zdrojewski T, Rutkowski M, Bandosz P, et al. Prevalence and control of cardiovascular risk factors in Poland. Assumptions and objectives of the NATPOL 2011 Survey. Kardiol Pol. 2013; 71(4): 381–392.
- Zdrojewski T, Więcek A, Grodzicki T. Rozpowszechnienie świadomości i skuteczności leczenia nadciśnienia tętniczego u osób powyżej 65 roku życia w Polsce. In: Mossakowska M, Więcek A, Błędowski P. ed. Aspekty medyczne, psychologiczne, socjologiczne i ekonomiczne starzenia się ludzi w Polsce. Termedia Wydawnictwo Medyczne, Poznań 2012: 155–168.
- Wytyczne ESH/ESC dotyczące postępowania w nadciśnieniu tętniczym w 2013 roku. Nadciś. Tętn. 2013; 17(2): 69–168.
- Grodzicki T, Gryglewska B, Tomasik T, et al. Zasady postępowania w nadciśnieniu tętniczym w wieku podeszłym. Med. Wieku Podeszłego. 2013; 3: 1–27.
- Podolec P, Kopeć G, Pająk A. Czynniki ryzyka chorób sercowo-naczyniowych. In: Podolec P. ed. Podręcznik Polskiego Forum Profilaktyki Tom I. Medycyna Praktyczna, Kraków 2007: 83–87.
- Krzych Ł, Kowalska M, Zejda JE. Styl życia młodych osób dorosłych z podwyższonymi wartościami ciśnienia tętniczego. Nadciś Tętn. 2006; 10: 524–531.
- Mertens IL, Van Gaal LF. Overweight, obesity, and blood pressure: the effects of modest weight reduction. Obes Res. 2000; 8(3): 270–278.
- Gajewska D, Ździeborska M, Harton A, et al. Ocena znajomości i przestrzegania zaleceń dietetycznych przez pacjentów z nadciśnieniem tętniczym pierwotnym. Probl Hig Epidemiol. 2013; 94: 258–261.
- Rynkiewicz A, Bellwon J, Rotkiewicz-Woźniak R. Lipids and hypertension. . Pol J Food Nutr Sci. 1998; 48: 356–361.
- Szponar L, Mojska H, Ołtarzewski M. Tłuszcze. In: Jarosz M. ed. Normy żywienia dla populacji polskiej — nowelizacja. Instytut Żywności i Żywienia, Warszawa 2012: 44–58.
- Jarosz M, Szponar L, Rychlik E, Wierzejska E. Woda i elektrolity. In: Jarosz M. ed. Normy żywienia dla populacji polskiej — nowelizacja. Instytut Żywności i Żywienia, Warszawa 2012: 143–153.
- Czerwińska D, Czerniawska A. Ocena spożycia sodu, z uwzględnieniem soli kuchennej jako jego źródło, w wybranej populacji warszawskiej. Rocz Panstw Zakl Hig. 2007; 58: 205–210.
- Cutler JA, Follmann D, Allender PS. Randomized trials of sodium reduction: an overview. Am J Clin Nutr. 1997; 65(2 Suppl): 643S–651S.
- Rose G, Stamler J. The INTERSALT study: background, methods and main results. INTERSALT Co-operative Research Group. J Hum Hypertens. 1989; 3(5): 283–288.
- Wytyczne NI. Postępowanie w nadciśnieniu tętniczym u dorosłych w podstawowej opiece zdrowotnej. Nadciś. Tętn. 2006; 10(4): 307–324.
- Ziemlański Ś, Zawistowska Z. Kuchnia dietetyczna z solą czy bez soli. Warta, Warszawa 1991.
- Houston MC, Harper KJ. Potassium, magnesium, and calcium: their role in both the cause and treatment of hypertension. J Clin Hypertens (Greenwich). 2008; 10(7 Suppl 2): 3–11.
- DASH. Eating plan lower your blood pressure. National Institutes of Health National Heart, Lung, and Blood Pressure Education Program. 2006: 1–28.
- Martínez-González MA, Sánchez-Villegas A. Rola diety śródziemnomorskiej w epidemiologii chorób układu sercowo-naczyniowego: jednonienasycone kwasy tłuszczowe, oliwa z oliwek, czerwone wino czy wszystko razem? Eur J Epidemiol. 2004; 19: 9–13.
- Trichopoulou A, Lagiou P. Healthy traditional Mediterranean diet: an expression of culture, history, and lifestyle. Nutr Rev. 1997; 55(11 Pt 1): 383–389.
- Yokoyama Y, Nishimura K, Barnard ND, et al. Vegetarian diets and blood pressure: a meta-analysis. JAMA Intern Med. 2014; 174(4): 577–587.
- Crowe FL, Appleby PN, Travis RC, et al. Risk of hospitalization or death from ischemic heart disease among British vegetarians and nonvegetarians: results from the EPIC-Oxford cohort study. Am J Clin Nutr. 2013; 97(3): 597–603.
- Puddey IB, Beilin LJ, Vandongen R. Regular alcohol use raises blood pressure in treated hypertensive subjects. A randomised controlled trial. Lancet. 1987; 1(8534): 647–651.
- Durkalec-Michalski KJ, Suliburska JM, Krejpcio Z, et al. Ocena spożycia alkoholu, tłuszczu i sodu w wybranej grupie pacjentów z pierwotnym nadciśnieniem tętniczym. Żywność Nauka Technologia Jakość . 2010; 5(72): 178–190.
- Steffen M, Kuhle C, Hensrud D, et al. The effect of coffee consumption on blood pressure and the development of hypertension: a systematic review and meta-analysis. J Hypertens. 2012; 30(12): 2245–2254.
- Mesas AE, Leon-Muñoz LM, Rodriguez-Artalejo F, et al. The effect of coffee on blood pressure and cardiovascular disease in hypertensive individuals: a systematic review and meta-analysis. Am J Clin Nutr. 2011; 94(4): 1113–1126.
- Guessous I, Eap CB, Bochud M. Blood pressure in relation to coffee and caffeine consumption. Curr Hypertens Rep. 2014; 16(9): 468.
